Texniki Yardım üzrə Hesabatı

80
 
Əlavə 2 
Parametr, vahid
D
ə
y
ə
ri
M
ə
nb
ə
Yüklənmə faktoru, biogaz elektrik 
enerjisi, %
79.5 
RETA 8119 Nəticə 1 Azərbaycan üçün İqtisadi Model 
Yüklənmə faktoru, biogaz istilik 
enerjisi, %
62 
RETA 8119 Nəticə 1 Azərbaycan üçün İqtisadi Model 
Kommersiya itkiləri, % 
3 
Işçi hesablama  
Mənbə: Abt Associates, Stokholm Ətraf Mühit İnstitutu, Nazar Biznes və Texnologiya MMC (2015b).
191. Maliyyə modeli Azguntexin istehsal etdiyi günəş panellərinin qiymətinə əsaslandıqda günəş 
PV  qurğusunun  xərci  oxşardır.    Azguntexin  xərc  məlumatlarından  istifadə  edərək,  günəş 
panellərinin xalis xərcinin 9.6 milyon ABŞ $ olduğu əldə olunur. Quraşdırma və tikinti xərclərini 
də  əlavə  etdikdən  sonra,  PV  qurğusunun  xərci  modeldəki  müəyyən  edilmiş  12  milyon  ABŞ  $ 
məbləğinə yaxın olur. 
192. Təklif olunan NAMA-da, ABEMDA Samux Aqro-Enerji Yaşayış Kompleksi üçün maliyyənin 
60%-dən  bir  qədər  az  hissəsinə  beynəlxaq  donorlardan  əldə  edəcəkdir.  Eyni  kredit  nisbətini 
ümumi layihə xərcinə əlavə etdikdə, borcun məbləği təxminə 9.6 milyon ABŞ $-a bərabər olur. 
Kreditin  müddəti  tipik  olaraq  15  ildir.  5  il  güzəşt  müddəti  (grace  period)  müəyyən  edilir.  Faiz 
dərəcəsi  1%  və  ya  yuxarıdır.  Bundan  başqa,  krediti  ayıran  bank  0.3%-dən  3%-ə  qədər 
intervalda  əlavə  haqq.  Bu  mülahizələr  kreditin  həqiqi  xərcinin  139%  və  ya  effektiv  faiz 
dərəcəsinin 4.88% olduğunu müəyyən edir. 
193.  Hazırkı  tariflərlə  layihə  iqtisadi  baxımdan  real  deyildir.  Elektrik  və  istilik  enerjisinin 
satışından əldə olunan illik gəlir (700,000 ABŞ Dollarından az), hətta əməliyyat xərclərini nəzərə 
almadan  belə,  əsas  məbləği  (956,000  ABŞ  Dolları)  ödəmək  gücündə  deyildir  (Şəkil  2). 
Əməliyyat  xərclərinə  dair  mülahizələrə  ən  kiçik  düzəlişlər  belə  bunu  dəyişə  bilməz.  Yalnız 
tariflərdə və ya layihənin xərcində dəyişiklik (əsasən, avadanlıq) bunu mümkün edə bilər. 

---

Əlavə 2
81
Şəkil 2: Samux Günəş PV və Bioqaz Qurğularının Toplanmış Nağd Pul Dövriyyəsi,  
0.06 AZN/kvs olan mövcud tariflərlə
Mənbə: Abt Associates tərəfindən aparılan təhlil. 
194. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, ABEMDA 2015-ci ilə qədər bərpaolunan enerji üçün tariflərə 
dəyişikliklər  etmək  niyyətindədir.  Artıq  AzərEnerji  ilə  elektrik  enerjisinin  satın  alınması  üçün 
müqaviləyə  dair  danışıqlar  aparılmaqdadır.  Bundan  başqa,  Samux  Kompleksində  hələ  də 
aparılmaqda  olan  texniki-iqtisadi  əsaslandırma  xərcləri  azaltmaq  üçün  başqa  yolların 
müəyyənləşdirilməsi  ilə  nəticələnə  bilər.  Nəticədə,  bu  investisiya  imkanı  iqtisadi  baxımdan 
səmərəli ola bilər.  
195. Əgər hökumət tarifləri 0.06 AZN/kvs-dan 0.18 AZN/kvs
5
 -ya qaldırarsa, layihənin daxili gəlir 
dərəcəsi    (İRR)  10.96%-ə  qədər  artır,  NPV  (xalis  əldə  olunan  gəlir)  10%  endirim  dərəcəsi  ilə 
550,300 ABŞ Dollarına bərabər olur, kreditlərin sadə geri ödəmə müddəti isə 15.5 il olur. (bax 
Şəkil 3). 
5
 İstilik enerjisinin satışı ümumi layihə gəlirinin yalnız 20%-ni verə bilər. 
(25)
(20)
(15)
(10)
(5)
-
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
il
Nominal
10%
güzəştli
$
,
M
il
y
o
n

---

82
 
Əlavə 2 
Şəkil 3: Samux Günəş PV və Bioqaz Qurğularının Toplanmış Nağd Pul Dövriyyəsi, 0.18 
AZN/kVs Elektrik enerjisi tarifi ilə 
Mənbə: Abt Associates tərəfindən aparılan təhlil. 
196.  Kreditl-layihə  xərci  nisbətinin  artırılması  layihənin  mümkünlüyünü  artırır.  Əgər  ABEMDA 
kapital  xərclərin  80%-ni  əhatə  etmək  üçün  kredit  əldə  edərsə,  layihənin  daxili  gəlir  dərəcəsi 
14.73%-ə, xalis əldə olunan gəlir isə 1.55 milyon ABŞ dollarına bərabər olacaqdır.  
H. 
İcra ilə bağlı təşkilati məsələlər  
197.  ABEMDA  günəş  və  bioqaz  qurğularının  quraşdırılmasına  2016-cı  ilə  qədər  icazə 
veriləcəyini  gözləyir.  ABEMDA  qurğuları  idarə  edəcək  və  Samux  Aqro-Enerji  Yaşayış 
Kompleksində  kənd  təsərrüfatı  istehsalını  həyata  keçirmək  üçün  seçilən  kənd  təsərrüfatı 
müəssisələri  ilə,  eləcə  də  qonşu  rayonlardakı  fermer  təsərrüfatları  ilə  biokütlə  təchizatı  işində 
birgə işləyəcəkdir. Samux Kompleksinin tikiləcəyi torpaq ABEMDA-ya məxsusdur və onu daha 
sonra  müəyyən  ediləcək  müddətlərdə  və  şərtlərdə  kənd  təsərrüfatı  müəssisələrinə  icarəyə 
verəcəkdir. 
198.  İnvestisiya  layihəsi  çərçivəsində  yaranan  elektrik  və  istilik  enerjisi  əsasən  Kompleksin 
özündəki  kənd  təsərrüfatı  və  yaşayış  yerlərinin  enerji  ilə  təmin  ediməsi  üçün  istifadə 
olunacaqdır. Günəş PV və biokütlə qurğularından əldə olunacaq hər hansı əlavə elektrik enerjisi 
qonşu şəhərin təlabatını  ödəmək üçün istifadə olunacaqdır.  AzərEnerji ASC Samux kompleksi 
ilə bu yaşayış yerləri arasında bağlantını təmin edəcək və artıq elektrik enerjisini ABEMDA-dan 
satın alacaqdır. Hazırda ABEMDA bu məsələni AzərEnerji ilə müzakirə etməkdədir. 
I. 
Həssaslıq Təhlili və Risklərin İdarəolunması 
199.  Sadələşdirilmiş  həssaslıq  qiymətləndirməsi  nəticəsində  aşağıdakı  risklər  (bax:  cədvəl  3) 
müəyyən  edilmişdir.  Bu  risklər  investisiya  imkanları  ilə  əlaqədar  risklərin  azaldılması 
yanaşmalarının  qiymətləndirilməsində  istifadə  oluna  bilər.  Potensial  risklər  əsasən  elektrik  və 
(15)
(10)
(5)
-
5
15
10
20
25,
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
il
Nominal
$
,
M
il
y
o
n
10%
güzəştli

---