80
Əlavə 2
Parametr, vahid
D
ə
y
ə
ri
M
ə
nb
ə
Yüklənmə faktoru, biogaz elektrik
enerjisi, %
79.5
RETA 8119 Nəticə 1 Azərbaycan üçün İqtisadi Model
Yüklənmə faktoru, biogaz istilik
enerjisi, %
62
RETA 8119 Nəticə 1 Azərbaycan üçün İqtisadi Model
Kommersiya itkiləri, %
3
Işçi hesablama
Mənbə: Abt Associates, Stokholm Ətraf Mühit İnstitutu, Nazar Biznes və Texnologiya MMC (2015b).
191. Maliyyə modeli Azguntexin istehsal etdiyi günəş panellərinin qiymətinə əsaslandıqda günəş
PV qurğusunun xərci oxşardır. Azguntexin xərc məlumatlarından istifadə edərək, günəş
panellərinin xalis xərcinin 9.6 milyon ABŞ $ olduğu əldə olunur. Quraşdırma və tikinti xərclərini
də əlavə etdikdən sonra, PV qurğusunun xərci modeldəki müəyyən edilmiş 12 milyon ABŞ $
məbləğinə yaxın olur.
192. Təklif olunan NAMA-da, ABEMDA Samux Aqro-Enerji Yaşayış Kompleksi üçün maliyyənin
60%-dən bir qədər az hissəsinə beynəlxaq donorlardan əldə edəcəkdir. Eyni kredit nisbətini
ümumi layihə xərcinə əlavə etdikdə, borcun məbləği təxminə 9.6 milyon ABŞ $-a bərabər olur.
Kreditin müddəti tipik olaraq 15 ildir. 5 il güzəşt müddəti (grace period) müəyyən edilir. Faiz
dərəcəsi 1% və ya yuxarıdır. Bundan başqa, krediti ayıran bank 0.3%-dən 3%-ə qədər
intervalda əlavə haqq. Bu mülahizələr kreditin həqiqi xərcinin 139% və ya effektiv faiz
dərəcəsinin 4.88% olduğunu müəyyən edir.
193. Hazırkı tariflərlə layihə iqtisadi baxımdan real deyildir. Elektrik və istilik enerjisinin
satışından əldə olunan illik gəlir (700,000 ABŞ Dollarından az), hətta əməliyyat xərclərini nəzərə
almadan belə, əsas məbləği (956,000 ABŞ Dolları) ödəmək gücündə deyildir (Şəkil 2).
Əməliyyat xərclərinə dair mülahizələrə ən kiçik düzəlişlər belə bunu dəyişə bilməz. Yalnız
tariflərdə və ya layihənin xərcində dəyişiklik (əsasən, avadanlıq) bunu mümkün edə bilər.
Əlavə 2
81
Şəkil 2: Samux Günəş PV və Bioqaz Qurğularının Toplanmış Nağd Pul Dövriyyəsi,
0.06 AZN/kvs olan mövcud tariflərlə
Mənbə: Abt Associates tərəfindən aparılan təhlil.
194. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, ABEMDA 2015-ci ilə qədər bərpaolunan enerji üçün tariflərə
dəyişikliklər etmək niyyətindədir. Artıq AzərEnerji ilə elektrik enerjisinin satın alınması üçün
müqaviləyə dair danışıqlar aparılmaqdadır. Bundan başqa, Samux Kompleksində hələ də
aparılmaqda olan texniki-iqtisadi əsaslandırma xərcləri azaltmaq üçün başqa yolların
müəyyənləşdirilməsi ilə nəticələnə bilər. Nəticədə, bu investisiya imkanı iqtisadi baxımdan
səmərəli ola bilər.
195. Əgər hökumət tarifləri 0.06 AZN/kvs-dan 0.18 AZN/kvs
5
-ya qaldırarsa, layihənin daxili gəlir
dərəcəsi (İRR) 10.96%-ə qədər artır, NPV (xalis əldə olunan gəlir) 10% endirim dərəcəsi ilə
550,300 ABŞ Dollarına bərabər olur, kreditlərin sadə geri ödəmə müddəti isə 15.5 il olur. (bax
Şəkil 3).
5
İstilik enerjisinin satışı ümumi layihə gəlirinin yalnız 20%-ni verə bilər.
(25)
(20)
(15)
(10)
(5)
-
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
il
Nominal
10%
güzəştli
$
,
M
il
y
o
n
82
Əlavə 2
Şəkil 3: Samux Günəş PV və Bioqaz Qurğularının Toplanmış Nağd Pul Dövriyyəsi, 0.18
AZN/kVs Elektrik enerjisi tarifi ilə
Mənbə: Abt Associates tərəfindən aparılan təhlil.
196. Kreditl-layihə xərci nisbətinin artırılması layihənin mümkünlüyünü artırır. Əgər ABEMDA
kapital xərclərin 80%-ni əhatə etmək üçün kredit əldə edərsə, layihənin daxili gəlir dərəcəsi
14.73%-ə, xalis əldə olunan gəlir isə 1.55 milyon ABŞ dollarına bərabər olacaqdır.
H.
İcra ilə bağlı təşkilati məsələlər
197. ABEMDA günəş və bioqaz qurğularının quraşdırılmasına 2016-cı ilə qədər icazə
veriləcəyini gözləyir. ABEMDA qurğuları idarə edəcək və Samux Aqro-Enerji Yaşayış
Kompleksində kənd təsərrüfatı istehsalını həyata keçirmək üçün seçilən kənd təsərrüfatı
müəssisələri ilə, eləcə də qonşu rayonlardakı fermer təsərrüfatları ilə biokütlə təchizatı işində
birgə işləyəcəkdir. Samux Kompleksinin tikiləcəyi torpaq ABEMDA-ya məxsusdur və onu daha
sonra müəyyən ediləcək müddətlərdə və şərtlərdə kənd təsərrüfatı müəssisələrinə icarəyə
verəcəkdir.
198. İnvestisiya layihəsi çərçivəsində yaranan elektrik və istilik enerjisi əsasən Kompleksin
özündəki kənd təsərrüfatı və yaşayış yerlərinin enerji ilə təmin ediməsi üçün istifadə
olunacaqdır. Günəş PV və biokütlə qurğularından əldə olunacaq hər hansı əlavə elektrik enerjisi
qonşu şəhərin təlabatını ödəmək üçün istifadə olunacaqdır. AzərEnerji ASC Samux kompleksi
ilə bu yaşayış yerləri arasında bağlantını təmin edəcək və artıq elektrik enerjisini ABEMDA-dan
satın alacaqdır. Hazırda ABEMDA bu məsələni AzərEnerji ilə müzakirə etməkdədir.
I.
Həssaslıq Təhlili və Risklərin İdarəolunması
199. Sadələşdirilmiş həssaslıq qiymətləndirməsi nəticəsində aşağıdakı risklər (bax: cədvəl 3)
müəyyən edilmişdir. Bu risklər investisiya imkanları ilə əlaqədar risklərin azaldılması
yanaşmalarının qiymətləndirilməsində istifadə oluna bilər. Potensial risklər əsasən elektrik və
(15)
(10)
(5)
-
5
15
10
20
25,
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
il
Nominal
$
,
M
il
y
o
n
10%
güzəştli
Dostları ilə paylaş: |