Tövh d V cmu

Tövhid
qid
cmu si
 
 
170
 
soru ur ki, onun Pey mb
 (Ona Allah n salavat  v  salam  olsun)  ikay t 
etm k  ist
si  do rudurmu?  O  deyir:  -  B li.  Öm r  (Allah  ondan  raz  
olsun) onu q ncla vurub öldürür. 
 
Bu f sild  a
dak  m
r  hat  olunmu dur: 
1. 
n-Nisa  sur sinin  bir  ay sinin  t fsiri  v   bu  ay nin  ta utun  n  
oldu unu ba a dü
 köm k etm si; 
2. 
l-B
  sur sinin  «Onlara: «Yer üzünd  f sad tör tm yin!» - 
dedikd ...» ay sinin t fsiri; 
3. 
l- raf  sur sinin  «Yer üzü düz ldikd n sonra, orada f sad 
tör tm yin...» ay sinin t fsiri; 
4. 
«Onlar cahiliyy t dövrünün hökmünümü ist yirl r?»  ay sinin 
fsiri; 
5. 
aabinin birinci ay nin nazil olmas n s
bi haqq nda dedikl ri; 
6. 
Do ru v  yalanç  iman n t fsiri; 
7. 
Öm rl  (Allah ondan raz  olsun) münafiqin  hvalat ; 
8. 
st yi R sulullah n (Ona Allah n salavat  v  salam  olsun) 
tirdiyin  uy un olmayan heç k sin mömin ola bilm
si. 
 
 
 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
171
 
39. Allah n adlar ndan v  sif tl rind n h r hans  birini inkar 
ed nl r haqq nda f sil. 
 
Bu bar
 Allah T al nin k lam : «... Onlar R hman  inkar 
edirl r...»
170
 
Buxarinin h dis kitab nda deyilir: « li demi dir ki, adamlara 
dan anda onlar n ba a dü
kl ri t rzd  dan n. Yoxsa Allah n v  Onun 
sulunun t kzib olunmas
 ist yirsiniz?»
171
 
Abdurrazzaq M
rd n, M
r ibn Tavusdan,  bn Tavus da öz 
atas ndan  bn Abbas n (Allah ondan v  atas ndan raz  olsun) bel  dediyini 
vay t edirl r ki, bir ki i Pey mb rin (Ona Allah n salavat  v  salam  
olsun) Allah n sif tl rin  dair bir h disin  dinl
rk n buna etiraz  lam ti 
olaraq  titr yib- sdi.  Bunu  gör n   bn  Abbas  dedi:  «Gör
n bunlar n
n 
qorxdular? Ax  niy  ayd n ay r oxunanda 
b- rkanla dinl yirl r, 
müta abih ay r oxunanda is  canlar  ç r?» 
Qurey  camaat  R sulullahdan (Ona Allah n salavat  v  salam  olsun) 
hman ad  e id nd  bunu q bul etm dil r v  Allah onlar haqq nda bu 
ay ni nazil etdi: «... Onlar R hman  inkar edirl r...» 
172
 
 
Bu f sild  a
dak  m
r  hat  olunmu dur: 
1.
 
Allah n adlar ndan v  sif tl rind n h r hans  birini inkar ed nin iman n 
olmamas ; 
2.
 
r-R d sur sinin bir ay sinin t fsiri; 
3.
 
Dinl
nin ba a dü
diyi h disi dan mama n m sl
t görülm si; 
4.
 
nas  anla lmayan h disin adamlar n Allah  v  Onun R sulunu (Ona 
Allah n salavat  v  salam  olsun) q sd n d  olmasa, t kzib etm si il  
tic nm si; 
                                                             
170Qurani-K rim r-R d, 30). 
171 Buxari (127) 
172Qurani-K rim r-R d, 30). 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
 
172
 
5.
 
bn Abbas n (Allah ondan v  atas ndan raz  olsun) adlar v  sif tl rd n h r 
hans  birini q bul etm
nl
 h min inkar etdikl ri  eyin onlar  h lak 
etm sini dem si. 
 
40.  n-N hl sur sinin 83-cü ay sin  dair f sil.
 
 
«Onlar Allah n nem tini bilir, lakin sonra onu dan rlar...»
173
 
Mücahid  bu ay nin m nas  bel  izah etmi dir: «Bu sözl r «Bunlar 
nim mal md r, m
 ata-babamdan miras qal b» dey n adamlara aiddir». 
Ovn ibn Abdullah is  demi dir: «Bu sözl r «filank s olmasayd  bel  
olmazd » dey nl
 aiddir». 
bn Quteyb  demi dir: «Bu sözl r «Bu bizim tanr lar
n  fa ti il  
bel  oldu» dey nl r haqq ndad r». 
bulabbas is  Zeyd ibn Xalidd n r vay t olunmu , Allah T al nin: 
«M nim qullar mdan b zisi m
 iman g tirdi v  b zisi kafir oldu...» 
lam  il  ba  h disi zikr etdikd n sonra qeyd etmi dir ki, Quranda v  
Sünn
 Allah T al nin Onun nem tl rini ba qalar na nisb t edib Ona 
rik ç xanlar  pisl diyin  aid çoxlu misallar var.  
fl rd n b zil ri demi r ki, bu, d nizçil rin i i yax  g tir nd , 
kül k yax
sirdi, sükanç  bacar ql  idi v  bu kimi dig r sözl r dem sin  
aiddir ki, bel  sözl r çox adam n dilind  var. 
 
Bu f sild  a
dak  m
r  hat  olunmu dur: 
1. 
Allah n verdiyi nem tin q bulu v  onun inkar n t fsiri; 
2. 
Allah n nem tini inkar ed n sözl rin çox adam n dilind  olmas ;
 
                                                             
173Qurani-K rim n-N hl, 83). 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
173
 
3. 
Bel  sözl rin i dilm sinin Allah nem tini inkar etm k olmas ; 
4. 
Bir q lbd  bir-birin  zidd iki  eyin c m olmas n mümkünlüyü. 
 
41.  l- B
 sur sinin 22-ci ay sin  dair f sil 
 
«...Allah n  ox ar   v  b nz ri olmad
  bildiyiniz halda, Ona  rik 
qo may n!»
174
 
bn Abbas (Allah ondan v  atas ndan raz  olsun) bu ay  haqq nda 
demi dir: «Bu  irk, gec nin zülm tind  qara da  üz rind  yeriy n qar qan n 
izind n d  göz görünm zdir. Bu bel  sözl rd  özünü göst rir: «Ey filank s, 
Allah haqq , s nin can n üçün, m nim can m üçün». Yaxud b zil ri deyirl r: 
«Bu it olmasayd . h
td ki örd k vaqq lday b h ir salmasayd , o ru ev  
girmi di».  
Yaxud biri öz sahibin  deyir: «Allah ist
n kimi v  s n ist
n kimi 
olsa...» v  ya: «Allah v  filank s olmasayd .... Filank si buraya qatma Bütün 
bunlar Allaha  rik qo maqd r». Bu h disi  bn  bu H tim r vay t etmi dir. 
Öm r ibn X ttabdan (Allah ondan raz  olsun) r vay t olunur ki, 
sulullah (Ona Allah n salavat  v  salam  olsun) demi dir: «Kim 
Allahdan ba qa bir  ey  and içs , Allaha küfr etmi , yaxud ona  rik 
qo mu  olur»
175
. Bu h disi Tirmizi r vay t edib, onun h
n h dis 
oldu unu deyib, Hakim is  onun s hih h dis oldu unu söyl mi dir. 
bn M sud (Allah ondan raz  olsun) demi dir: «Yalandan Allaha and 
içm yim do rudan ba qas na and içm yimd n m nim üçün daha 
sevimlidir». 
Huzeyf
n (Allah ondan raz  olsun) Pey mb rin (Ona Allah n 
salavat  v  salam  olsun) bel  dediyi r vay t olunur: «Allah v  filank s 
                                                             
174Qurani-K rim ( l-B
, 22). 
175 Tirmizi (1535) 

---