Toziholmasael
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ABIR, CAN VƏ MALIN MÜDAFİƏSİ Məsələ 2841
- MÜZARİBƏNİN HÖKMLƏRİ Məsələ 2847
- Məsələ 2849
- GÜNDƏLİK ÜZLƏŞİLƏN MÜXTƏLİF MƏSƏLƏLƏR Məsələ 2854
592 CİHAD
ABIR, CAN VƏ MALIN MÜDAFİƏSİ Məsələ 2841: Bir şəxs başqa bir şəxsi haqsız yerə öldürmək üçün hücum etsə, o şəxsə vacibdir ki, hər vasitə ilə olsa, hətta hücum edəni öldürməyə məcbur olsa belə, özünü müdafiə etsin. Həmçinin zalım bir şəxs başqa bir şəxsə zina, ləvat və ya başqa istifadələr üçün hücum edərsə, eyni qayda ilə.
hücum edərsə, o şəxsə təslim olmaq haramdır. Əgər təslim olarsa, günahkardır. Əgər zalimə qarşı mübarizə edə bilməsə, qaça bildiyi təqdirdə qaçması vacib və təslim olması isə haramdır.
insanın özünün ölüdürülməsi zamanı icra olumayır. Zalim, onun övlad, həyat yoldaşı və xidmətçisini öldürmək üçün hücum etsə, həmin hökm bunlara da aid olur. Məsələ 2844: Əgər zalimdən müdafiə olunmaq ən asan yolla olsa, yəni; məsələn: dillə həll etmək olarsa, sillə vurmaq olmaz. Əgər sillə vurmaqla həll olsa, ona qarşı cinayət işlədə bilməz. Deməli, həddini aşması haramdır və buna görə zamindir. Məsələ 2845: Əgər bir zalım başqa birinin malını almaq istəsə, (keçən məslələrdə açıqlandığı şəkildə) onu müdafiə edə bilər. Amma malı ona verib müdafiə etməyə bilər.
pəncərədən başqa bir şəxsin ailə üzvlərinə və ya onun övrətinə baxsa, keçən məsələlərdə deyildiyi ən asan yollara riayət etməklə, onu müdafiə etmək vacibdir. İzahlı şəriət hökmləri 593
şərtlər daxilində) müəyyən bir malı ticarət etmək üçün digərinə digərinə versin və gəlirini qərardada əsasən öz aralarında bölsünlər. Mal sahibinə malik ticarət edən şəxsə isə amil deyilir. Məsələ 2848: Müzaribənin səhih olmasında aşağadakı şərtlər olmalıdır. 1. Sözləşmədə hər ikisi şəri həddi-büluğa çatmış, aqil və iki tərəfin öz ixtiyarları ilə olsun və bir şəxs onları məcbur etməsin. Sərmayə qoyan (malik) səfeh olmasın, yəni öz malından istifadə edə bilməyən şəxslərdən olmasın. 2. Müzaribədə icab və qəbul lazımdır, istər söz ilə olsun istərsədə hər hansı bir iş ilə, məsələn: malik malı müzaribə niyyəti ilə amilə versin amil də almağı ilə qəbul etsin. 3. Malik və amilə çatacaq mənfəət müəyyən olmalıdır. Məsələn: müəyyən etsinlər ki, gəlirin yarsı və ya üçdə biri amilin olsun.
4. Gəlir yalnız malik ilə amil arasında bölünür. Digərini heç bir iş görmədən gəlirdə pay etmək icazəli deyil. 5. Amilin ticarət etmək qüdrəti olsun. 6. Sərmayə yəni malikin amilə verdiyi pul mövcud olsun və eyni zamanda xüsusiyyətləri də kamil şəkildə müəyyən olsun 7. Sərmayəni yalnız ticarətdə işlətsin başqa şeydə işlətmək olmaz.
lazım deyil. Dıgər pul vasitələri ilə də müzaribə səhihdir. Məsələ 2850: Müzaribə əqdi icazəlidir, yəni malik və amil (icraçı) hər vaxt istəsələr (istər müzaribədən qabaq olsun istərsədə sonra) müamiləni poza bilərlər.
594 MÜZARİBƏNİN HÖKMLƏRİ
getsə və ya ona xəsarət dəysə zamindir. Əgər səhlənkarlıq etməsə zamin deyil. Malik xəsarətin amilin öhdəsinə olmasını şərt edə bilməz. Hətta bu şərt edilərsə müzaribə batildir. Amma amil xəsarət dydiyi surətdə öz malından ödəyəcəyini şərt etsə eybi yoxdur. Məsələ 2853: Amilin səhlənkarlığı nəticəsində sərmayənin aradan getdiyini yaxud ziyan dəydiyini malik iddia etsə, amildə onun iddiasını inkar edərsə, amil gərək and içsin.
İzahlı şəriət hökmləri 595
insanın mülkünə keçərsə, onun qarşısını ala bilər. Əgər ağacın kökündən ona zərər dəyərsə ağacın sahibindən onu ala bilər.
mülkünə keçirdiyi cehziyyəni geri ala bilməz. Amma onun mülküyyətinə keçirməsə geri almağının eybi yoxdur.
vərəsəsi öz payından meyyitin matəm xərclərini verə bilər. Amma kiçik olanların payından götürmək olmaz.
fəsad baş verməyənə qədər o müsləmandan xahiş etsin ki, onu halal etsin. Əgər mümkün olmazsa Allahdan o, müsəlmanı bağışlamasını istəsin. Əgər o, qeybət vasitəsi ilə müsəlmana töhmət vurularsa, mümkün olan halda o, töhməti aradan qaldırsın. Məsələ 2858: İnsan şəri hakimin icazəsi olmadan xümsünü verməyən bir şəxsin malından xümsünü götürüb şəri hakimə verə bilməz.
haramdır. Əgər nohə və ya rövzə yaxud Quranı da bu şəkildə oxusalar haramdır. Amma onları ğina olmayan gözəl səs ilə oxusalar eybi yoxdur. Məsələ 2860: İnsana əziyyət edən və bir şəxsin malı olmayan heyvanı öldürməyin eybi yoxdur. Məsələ 2861: Əgər bir şeyi düzəlmək üçün sənətkara versələr, sahibi onu aparmaq üçün gəlməsə, sənətkar onun sahibini axtarıb və tapacağından ümüdsüz olsa gərək onu sahibi tərəfindən sədəqə versin. Ehtiyat budur ki, şəri hakimdən icazə alsın. Yüklə 4,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|