596
GÜNDƏLİK ÜZLƏŞİLƏN MÜXTƏLİF MƏSƏLƏLƏR
Məsələ 2862: Qadınların gediş-gəliş yeri olan küçə və
bazarlarda sinə vurmağın eybi yoxdur, amma ehtiyat budur ki,
sinə vuranlar köynək geyinsinlər. Həmçinin əzadarlıq edən
cəmiyyətin qabaqlarında bayraq və onun kimi şeyləri aparmağın
heç bir maneəsi yoxdur. Amma gərək ləhv alətləri istifadə
olunmasın. Ehtiyata əsasən xaç, büt və bunlar kimi nişanələri
olan şeylərdən istifadə olunmasın.
Məsələ 2863: Əzadarlıq və şəbeh çıxarmaq ləhv alətləri təbl,
şeypur və sinc kimi olmasa, yalan şeirlər və ğina oxunmasa, kişi
qadın geyimi geyinməsə, qadınlarla kişilər bir yerdə toplanmasa,
eybi yoxdur. Amma daha yaxşı olar təkcə mərsiyə oxumağa
kifayət etməyib rövzə məclisləridə keçirsinlər və o məclislərdə
Məsumların
(ələyhimus-səlam)
müsübətlərindən əlavə İslam dinin
əqidəsi və maarifi, Quran ayələrinin təfsiri, hədislər və şəri
hökmlər danışılsın.
Məsələ 2864: Ehtiyat-müstəhəb budur ki, uşaq həddi buluğa
çatmazdan qabaq uşağın vəlisi onu xətnə etdirsin. Əgər xətnə
etdirməsə uşaq həddi buluğa çatandan sonra özünə vacibdir.
Məsələ 2865: Əgər ata və ana fəqir olsalar gəlir əldə edə
(işləyə) bilməzlərsə gərək övlad (imkanı olduğu surətdə) onların
xərlərini versin.
Məsələ 2866: Əgər bir şəxs fəqir olsa və işləyə bilməsə atası
onun xərclərini verməlidir. Əgər atası olmasa və ya xərcini verə
bilməsə və xərcini verə biləcək övladı da olmasa ata babası gərək
xərcini versin. Əgər ata babası olmasa və ya xərclərini verə
bilməsə anası gərək xərclərini versin. Əgər anası da olmasa və ya
xərclərini verə bilməsə gərək ata tərəfdən olan nənəsi, ana
tərəfdən olan nənəsi və ana tərəfdən olan babası onun xərclərini
birlikdə versinlər. Əgər bunlardan bəziləri olmasa və yaxud
xərclərini verə bilməsə, gərək onlardan bəziləri onun xərcini
versinlər.
İzahlı şəriət hökmləri
597
Məsələ 2867: İki nəfərin malı olan bir divarı, şəriklər bir-
birinin icazəsi olmadan tikə və ya öz tikintisin onun üzərindən
ucalda yaxud ona mismar vura bilməz. Amma şərikin razı
olduğu işləri etmək divara söykənmək və ya divarın üstünə paltar
sərmək kimi işləri etməyin eybi yoxdur. Amma şərik desə bu
işlərə razı deyiləm, bu işləri görmək icazəli deyil.
Məsələ 2868: İnsanın və ya heyvanın rəsmini çəkmək heykəl
olmasa belə ehtiyata əsasən haramdır. Amma fotoqıraflığın eybi
yoxdur.
Məsələ 2869: Meyvə ağacının budağı divardan kənara çıxsa
və insan sahibinin razı olmasını bilməsə ehtiyata əsasən onun
meyvəsindən dərə bilməz. Əgər onun meyvəsi yerə tökülsə
götürə bilməz.
Məsələ 2870: Ev sahibinin icazəsi olmadan camaatın evinə
(istər evin üstündən, istərsədə deşikdən və bunlar kimi yerlərdən)
baxmaq haramdır.
Məsələ 2871: Kişilərin qızıl diş qoyması zinət niyyəti ilə
olmasa və ehtiyacını aradan qaldırmaq üçün olsa icazəlidir.
Bundan qeyri hallarda haramdır.
Məsələ 2872: Saqqalı qırxmaq haramdır. Saqqalı üz qırxan
maşın ilə ülgüz kimi qırmaq haramdır.
Məsələ 2873: İstimna etmək hər bir halda haramdır. İstimna ;
yəni insan əl yaxud başqa bir vasitə, ya təsəvvür etmək yaxud
kitab oxumaq vasitəsi ilə bir iş edə sperma xaric olsun
Məsələ 2874: Əgər bir nəfər paltarı tikmək üçün dərziyə verib
arxasıyca getməsə, dərzidə paltarın sahibini tanımasa və onu
tapmağa ümüdsüz olsa, o paltarı satıb zəhmət haqqını ondan
götürüb qalan məbləği sahibi tərəfindən sədəqə verə bilər. Bu
höküm bütün gəlir əldə eləyənlər yaxud bir şeyi düzəltmək üçün
alan sənətçilər haqqında icra olunur.
598
GÜNDƏLİK ÜZLƏŞİLƏN MÜXTƏLİF MƏSƏLƏLƏR
Məsələ 2875: Hüzür məclisinin (yeddisi və qırxı kimi yaxud
digər matəm məclislərinin) xərclərini kiçik uşağın payından
götürə bilməzlər.
Məsələ 2876: Bir müddət xüms verməyən şəxs o müddət
ərzində mülk alsa və mülkün qiyməti bahalansa, əgər onu ticarət
məqsədi ilə alsa xüms verəndə gərək indiki qiymətini hesablasın.
Əgər ticarət üçün olmasa və onun qiymətini illik gəlirindən
ödəsə, yenədə xüms verəndə indiki qiyməti ilə verməlidir. Əgər
onun qiymətini illik gəlirdən ödəməsə alış qiyməti ilə ödəsin.
Məsələ 2877: Bir müddət xüms verməyən şəxs o müddət
ərzində ev əşyaları və yaşayışına lazım olan əşyalar alsa əgər
həmən ilin gəlirindən aldığını bilsə onların xümsü yoxdur. Əgər
bilməsə ehtiyat-müstəhəb budur ki, şəri hakim ilə razılaşsın.
Məsələ 2878: Çox müsafirət edən adam səfəri camaatın
baxışında təsadüfü səfər olmasa gərək namazını bütöv qılıb
orucunu tutsun.
Məsələ 2879: Əgər bir şəxs ən azı iki ay müddəti boyunca hər
on gündən iki gününü vətənindən (məsələn: müəllimlik, təhsil
almaq, təbabət, ziyarət, rövzə oxumaq, tikinti işi, bağına baxmaq
və qohumları görmək kimi) müxtəlif işlər üçün şəri məsafəyə
səfər etsə, səfəri camaatın nəzərində təsadüfü səfər olmadığı
üçün və qeyd olunan müddətdə çox olduğu üçün çox səfər edən
deyilir, gərək namazını bütöv qılıb orucunu tutsun.
Məsələ 2880: Çox səfər etmək (hədislərdə əml kimi qeyd
olunub) həməşə səfərə getməyə deyilir. Deməli hər on gündə iki
və ya üç gün səfərdə olsa çox səfər etmək deyilir. Əgər hər on
gündə bir gün səfərdə olsa, çox səfər etmək deyilmir, gərək
namazını şikəstə qılsın. Həmçinin hər həftə bir dəfə səfərdə olub
və camaatın baxışıyca çox səfər edən olmasında şəkk etsə,
vəzifəsi şikəstədir. Baxmayaraq belə nəzərə çarpır çox səfər
etmək adlanır.
Dostları ilə paylaş: |