Toziholmasael
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Məsələ 2898
- DAXİLİ VƏ XARİCİ HƏVALƏLƏR
- Məsələ 2899
- SƏFTƏNİN KÖÇÜRÜLMƏSİ
- Məsələ 2900
606 QARIŞIYA ÇIXAN YENİ MƏSƏLƏLƏR
müəssisənin bu işin müqabilində zəhmət haqqı alması icazəli deyil. Məsələ 2898: Bahalı kağızların müştərək şəkildə satılması şəriklik həqiqi olarsa, məsələn abadlıq layihəsi, neft ayırma zavodu, yol çəkmək və bu kimi şeylərin tikintisi, camaatdan istənilir şəriklik vərəqələri almaq ilə bu layihədə iştirak edib şərik olsunlar, hələlik müəəyən miqdarda öz paylarını alırlar. Bu cür mümilənin düzgün olması mümkün və ondan əldə edilən gəlir və o vərəqlərin satılması halaldır.
Bank həvalələri bir neçə növdür: 1. Müştərinin bankda pulu olduğu halda bankdan istəyir ki, bank çekini özünün ölkənin daxildə olan şöbəsinə yaxud xaricdə yerləşən və əlaqəsi olan digər banka bir həvalə etsin və onu şəxsi hesaba yaxud bir müəssisənin hesabına köçürsün, bank öz işinin müqabilində müştəridən müəyyən bir zəhmət haqqı alır, müştəridən zəhmət haqqı almaq bank üçün icazəlidir və heç bir maneəsi yoxdur. 2. Müştərinin bankda pulu olmadığı halda bank müştəri üçün çek və ya bir həvalə sadir edir və bank bu həvalənin qiymətini müştəriyə borc verir. Bu iş belədir ki, guya bank müştəri tərəfdən vəkildir ki, pulu müştəri tərəfdən borc götürüb hesabına köçürsün, bankın bu işin müqabilində müştəridən zəhmət haqqı alması icazəlidir. Əgər mənfəət almmmaq borc üçün olsa riba və haramdır. Əgər həvalə xarici bankdan olsa, öz ölkəsinin pulunu xarici ölkənin valyutası ilə müamilə edə bilər. Belə olan halda artıq məbləğ almaq müamilə ünvanında halaldır. 3. Bir şəxs müəyyən bir məbləği öz şəhərində banka verir onun əvəzini ölkənin daxilində və ya digər bir ölkədə o bankla əlaqəsi olan digər bankdan alır; məsələn, Tehranda pulu banka İzahlı şəriət hökmləri 607
verir ki, Məşhəd və ya Kərbəlada alsın. bank isə bu işin müqabilində zəhmət haqqı alır. İstər həvalə vermək ölkənin xaricinə olsun istərsədə daxilinə istər zəhmət haqqı işin müqabilində olsun istərsədə mənfəətin bu iş icazəlidir. Çünki mənfəət almaq borc verən üçün haramdır borc alan üçün haram deyil. Üçüncü halda borc alan bankdır mənfəət alır. 4. Müştəri müəyyən bir məbləği bir yerdə bankdan alır və həvalə edir bank o məbləği ölkənin daxilində yaxud xaricində alsın və bank bu həvaləni qəbul etmək üçün o şəxsdən müəyyən bir məbləği zəhmət haqqı olaraq alır. Bu iş icazəlidir və zəhmət haqqı almağın eybi yoxdur. Əgər artıq almsı gecikdiyinə görə olarsa, artıq alması icazəli deyil.
Bəzən banklar ona əmanət olaraq qoyulan pul sahibləri arasında püşk atır və onları banka daha çox pul qoymağa təşviq etmək üçün adları çıxan şəxslərə müəyyən mükafat və hədiyyələr verir.
etmək olduğuna görə və pul sahibi bank ilə mənfəət şərti etmədiyi üçün icazəli və hədiyyə hər kimin adına çıxsa onu istifadə etmək halaldır. SƏFTƏNİN KÖÇÜRÜLMƏSİ Bank xidmətlərindən biri də öz müştərisinin nümayəndəsi olaraq səftənin hesaba köçürülməsidir. Belə ki, onun vaxtı çatmazdan qabaq bank, səftəni imza edən şəxsi, vaxtın çatmasından və onun miqdarından xəbərdar edir ki, onu ödəmək üçün hazırlaşsın. Bank, səftənin məbləğini əldə edəndən sonra onu öz müştərisinin hesabına köçürür, yaxud nəqd olaraq ona verir, əvəzində isə əmək haqqı alır. 608 QARIŞIYA ÇIXAN YENİ MƏSƏLƏLƏR
Həmçinin bank öz müştərisinin nümayəndəsi kimi, çekin hesaba köçürülməsi ilə əlaqədar onun şəhərində, yaxud başqa şəhərdə bu işi görür, bu işi onun tərəfindən nümayəndə kimi hesaba köçürür və bu xidmətin müqabilində də muzd alır.
müqabilində əmək haqqı alınmasının bir neçə forması vardır: 1. Səftədən istifadə edən onu, həvalə edilmədiyi bir banka verir, müəyyən qədər əmək haqqı vermək müqabilində həmin məbləğin hesaba köçürülməsini istəyir. Belə xidmət edib və bunun müqabilində zəhnət haqqı almaq bu şərtlə düzdür ki, şəftə və çekin qiymətini alsın. Əgər o məbləğ üçün mənfət və fayız təyin etsə bankın işi düzgün deyil. 2. Onun səftəsindən istifadə edəni, həvalə öhdəsində olan banka təqdim edir, lakin bank onu imza edən şəxs qarşısında borclu deyil və yaxud ona həvalə edilən puldan başqa bir pul borclu olur. Belə olan halda caizdir ki, bank bu həvaləni qəbul etmə müqabilində (əvvəlki halda qeyd olunan şərtlərlə yanaşı) əmək haqqı alsın. Çünki borclu olmayan şəxsə, həvaləni qəbul etmək yaxud həvalədə qeyd olunan şeydən başqa bir cinsə borclu olsa vacib deyildir. Buna görə də bu xidmət üçün bir şey almağın işkalı yoxdur. 3. Səftəni imza eləyən şəxs o pulu bankın nəzdində olan hesabından verməyə işarə edərək onu banka həvalə edir ki, vaxtı çatan zaman onun hesabından çıxılsın və o məbləğ səftəyə malik olan şəxsin hesabına köçürülsün, yaxud nəqd olaraq ona verilsin. Belə olan halda səftəni imzalayan öz tələbkarını, özünün borclu olduğu banka həvalə etmiş olur, buna görə də borcluya həvalə etmə kimi sayılır. Həvalə edilən şəxsin (bankın) bu həvalə ilə razılaşmaması lazım deyildir və bank tərəfindən onun qəbul olunmadığı halda da keçərli deyildir.
Yüklə 4,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|