136
Avropa standartlarına uyğun dizayn verilmiş, yeni kitabxana mebelləri ilə
təmin edilmişdir. Bütün zallarda kitabxanaçıların və oxucuların istifadəsi
üçün kompüterlər qoyulmuşdur. Bütövlükdə kitabxananın irili-xırdalı 14
oxu zalı vardır ki, bunlardan da eyni vaxtda min nəfərdən çox oxucu
istifadə edə bilər. Hər bir oxu zalının ayrıca fondu və elektron kataloqu
olduğundan zallar həmişə oxucu ilə dolu olur.
Beləliklə, müstəqillik illərində universitetdə aparılan intensiv
quruculuq işləri ona respublikamızda böyük nüfuz qazandırmış,
beynəlxalq aləmdə isə dünya standartlarına cavab verən öncül bir
universitetə, xalqımızın milli iftixarına çevirmişdir.
2.9. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının
Mərkəzi Elmi Kitabxanası
müstəqillik illərində
Müstəqillik illərində Azərbaycan elminin baş qərargahı olan
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası xalqımızın ümummilli lideri,
dünya şöhrətli siyasətçi, görkəmli dövlət xadimi, prezident Heydər
Əliyevin rəhbərliyi və qayğısı sayəsində böyük inkişaf və tərəqqi yolu
keçmiş, mühüm elmi nailiyyətlər əldə etmişdir.
Heydər Əliyev doğma respublikamıza 30 illik rəhbərliyi dövründə
daim Azərbaycan elminin hamisi olmuş, onun inkişafına böyük təkan
vermiş, xalqımızın inkişafını respublikamızın dünya ölkələri içərisində
qabaqcıl mövqelərə çıxmasının qarantı hesab etmişdir. Tarixi faktdır ki,
müstəqilliyimizin ilk illərində səriştəsiz AXC-Müsavat hakimiyyəti
dövründə AMEA-nın başının üstündə bir qara kabus dolaşmaqda idi.
Akademiyanın bağlanmaq təhlükəsi var idi. Akademiya bu qara kabusdan
məhz 1993-cü ildə - ulu öndər Heydər Əliyev respublika rəhbərliyinə
gələndən sonra xilas oldu.
Azərbaycan elminin baş qərargahını milli dövlətçiliyimizin əsas
atributlarından biri kimi qiymətləndirən ulu öndər nəinki AMEA-nı
qoruyub saxladı, həmçinin 15 may 2001-ci ildə onun gələcək inkişafı
137
üçün çox böyük milli dəyərlərə malik olan tarixi fərman imzaladı.
Akademiyanın həyatında çox mühüm bir hadisə olan bu fərman onun
taleyini həll etməklə gələcək inkişaf istiqamətlərini və statusunu
müəyyənləşdirdi.
Fərmanda deyilir: “Azərbaycan Respublikasında milli elmi potensialın
qorunub saxlanması və gücləndirilməsi, xalqımızın tarixi və mədəniyyəti
ilə bağlı araşdırmaların müasir standartlar səviyyəsində aparılmasının
təmin edilməsi, fundamental elmi-tədqiqatların əlaqələndirilməsi, işinin
təkmilləşdirilməsi, elmi fəaliyyətin həyata keçirilməsi üçün əlverişli
şəraitin yaradılması məqsədi ilə qərara alıram:
1. Azərbaycan Elmlər Akademiyasının ali dövlət elmi təşkilatı olduğu
nəzərə alınmaqla Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası adlandırılsın”.
1
Azərbaycan Elmlər Akademiyasına Milli Akademiya statusunun
verilməsi onu ümumdövlət əhəmiyyətli bir müəssisəyə çevirdi. Bu
fərmanla əlaqədar akademiyanın yeni demokratik nizamnaməsi təsdiq
edildi. Nizamnaməyə görə, Milli Elmlər Akademiyası Azərbaycan
elminin baş qərargahı, azərbaycanşünaslığın mərkəzi olmaqla yanaşı,
respublikada aparılan elmi tədqiqatların əlaqələndirmə mərkəzinə
çevrildi.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturunda akademiyanın
Mərkəzi Elmi Kitabxanası akademiya elminin informasiya mərkəzi kimi
mühüm yer tutur. Respublika miqyasında təbiət, texniki və humanitar
elmlər üzrə ən iri kitabxana sayılan AMEA-nın Mərkəzi Elmi
Kitabxanası dünya xalqlarının 50-dən çox dilində 3 milyon nüsxədən
artıq ədəbiyyat saxlayan zəngin, universal kitab fonduna malikdir. İlk
özəyi 1923-cü ildə Azərbaycanı Tədqiq və Tətöbbə Cəmiyyəti tərəfindən
qoyulmuş bu möhtəşəm kitab məbədi 80 ildən artıq bir dövr ərzində
böyük tərəqqi və inkişaf yolu keçərək Azərbaycan elminin və
mədəniyyətinin qızıl fonduna çevrilmişdir. Ölkəmizdə elmin inkişafında,
ayrı-ayrı elm sahələrinin yaranıb formalaşmasında, yüzlərlə elmi
kadrların yetişməsində əvəzsiz rol oynayan bu elm məbədgahı
müstəqillik illərində də böyük inkişaf yolu keçmiş, öz fəaliyyətini daha
1
“Azərbaycan” qəzeti.- 2001.-16 may.
138
da təkmilləşdirmiş, yeniləşdirmiş, milliləşdirmişdir. Müstəqillik illəri
kitabxananın həyatında yeni mərhələnin başlanğıcı, yenidənqurma və
böyük islahatlar illəri kimi xarakterizə olunur. Doğrudur, müstəqilliyin
ilk illərində akademiyanın başının üstünü almış qara buludlar
kitabxananın işinə də mənfi təsir göstərmiş, kitabxananın maddi-texniki
bazası zəifləmiş, kitab fondunun komplektləşdirilməsi işində ciddi
problemlər meydana çıxmış, beynəlxalq əlaqələr pozulmuş, kitabxananın
maliy-yələşdirilməsi ciddi çətinliklərlə üzləşmişdi. Bütün bunlar
kitabxananın fəaliyyətinə mənfi təsir göstərmiş, oxuculara xidmət işinin
zəifləməsinə gətirib çıxarmışdı.
Xoşbəxtlikdən bu proses uzun sürmədi. Azərbaycan xalqının təkidli
çağırışı və tələbi ilə 1993-cü ildə Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə
qayıtması bu mənfi proseslərin qarşısını aldı. Ulu öndərin ölkənin siyasi,
iqtisadi və mədəni həyatında reallaşdırdığı tədbirlər nəticəsində
akademiya ilə yanaşı, kitabxananın işində də böyük canlanma baş verdi.
Hər şeydən əvvəl kitabxananın maddi-texniki bazasının möhkəm-
ləndirilməsi, maliyyələşdirilməsi, beynəlxalq əlaqələrinin bərpası və
genişləndirilməsi, oxuculara xidmət işinin yaxşılaşdırılması üçün tədricən
tədbirlər görülməyə başladı. Doğrudur, ilk illərdə həyata keçirilən
tədbirlər kifayətləndirici olmasa da, kitabxananın həyatında baş verən
durğunluğu dayandırdı, inkişaf üçün, gələcək perspektivlər üçün zəmin
hazırladı, kitabxananın kollektivində böyük ruh yüksəkliyi yaratdı.
Müstəqillik illərində kitabxananın fəaliyyətində baş verən böyük
dəyişikliklər, aparılan əhəmiyyətli islahatlar dediklərimizi bir daha təsdiq
edir. Müstəqillik illərində kitabxananın qarşısına çıxan ən böyük çətinlik
kitab fondunun komplektləşdirilməsi sahəsindəki problemlər idi.
Beynəlxalq əlaqələrin pozulması, Moskvadan alman məcburi nüsxələrin
dayandırılması, respublikada kitab nəşri sahəsində baş verən böhran, az
tirajla nəşr edilən kitabların görünməz dərəcədə bahalaşması, həmçinin
kitabxananın maliyyə imkanlarının azlığı kitabxananın yeni ədəbiyyatla
komplektləşdirilməsini iflic vəziyyətə salmışdı. Belə vəziyyət özünü ilk
növbədə elmi-informasiya qıtlığında göstərirdi. Maliyyə çatışmazlığına
görə kitabxana fondunun yeni ədəbiyyatla təkmilləşməsi işində ciddi
boşluqlar yarandı, elmi tədqiqatların operativ informasiya təminatı
dayandırıldı. Kitabxananın maddi təchizatı zəiflədi, beynəlxalq əlaqələri
olduqca məhdudlaşdı. Bütün bunlar elmi işçilərin Mərkəzi Elmi
Dostları ilə paylaş: |