Тузувчилар

8 BOB 
Real suyuqliklarning barqaror xarakat elementar oqimchasi uchun Bernulli 
tenglamasi. 
 
Barqaror holatdagi elementar oqimchalar uchun Bernulli tenglamasining energetik 
tahlili 
To‘liq naporni tashkil etuvchi Bernulli tenglamasi hadlarini energetik nuqtai 
nazardan ko‘rib chiqamiz. Birinchi ikki hadni potensial napor deb qabul qilishimiz 
mumkin, ya’ni,

p
z
H


(8.1) 
Bu ifoda suyuqlikning berilgan kesimdan o‘tayotgan birlik massasi uchun potensial 
energiyasini bildiradi. Uchinchi had, ya’ni 
g
u
2
2
- tezlik napori suyuqlikning birlik 
massasiga mos keluvchi kinetik energiya miqdorini bildirib, 
solishtirma kinetik energiya 
deyiladi
. Bunga ishonch hosil qilish uchun, 
M suyuqlik miqdorini u
tezlik bilan 
harakatlanmoqda deb faraz qilamiz. Bu massa og‘irligini 
Mg
deb qabul qilishimiz tabiiy. 
Bunda g q 9,81 m/s2 - erkin tushish tezlanishi. Kinetik energiyani quyidagicha yozishimiz 
mumkin: 
2
2
Mu
КЭ

(8.2) 
Bu energiyaning birlik massaga nisbatan miqdorini olamiz. 
g
u
Mg
Mu
Mg
КЭ
огирлик
КЭ
CKЭ
2
2
)
(
)
(
2
2




Yuqoridagiga asoslanib, 
H'
e
to‘liq napor, ikkala potensial va tezlik naporlar 
yig‘indisidan iborat. Yana boshqacharoq shaklda ifodalashimiz mumkin, ya’ni to‘liq napor 
geometrik 
(z)
, bosim 
p







va tezlik 






g
u
2
2
naporlari yig‘indisidan iborat. 
Yuqoridagi fikrlarimizdan xulosa qilishimiz mumkinki, 
oqimchaning to‘liq napori 
deganda berilgan kesimdan birlik vaqt oralig‘ida oqib o‘tayotgan suyuqlikning mexanik 
energiyasi miqdorini bildiruvchi kattalik tushuniladi
. Ideal holatdagi suyuqliklar uchun bu 
kattalik o‘zgarmaydi.