Ulduz Dekabr 20151115 Layout 1
Yüklə 0,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aylıq ədəbiyyat dərgisi
- ULDUZ
döyünür, dənizin ləpələri tora düşmüş balıq kimi çırpınır, dənizin qüdrəti şahə qalxır. S.Abdinin yaradıcılığında dəniz anlayışı ilə paralel ay, günəş, ulduz, göy, gecə, payız, yağış, külək, yarpaq, yuxu, qəm, göz yaşı və s. romantik istilahlardan da səmərəli, əhatəli, yerli‐yerində istifadə olunur. “Mən gözlədim, sən gəlmədin” şeiri poetik mənzərənin orijinallığı və cazibədarlığı yönümündən diqqəti özünə çəkir: Gecə küsdü, ay da batdı, Dərd yuxuma haram qatdı, Ürəyimi qəm oyatdı, Mən gözlədim, sən gəlmədin. Alman romantizm epoxasının təsviri incəsənət sahəsində görkəmli nümayəndəsi Kaspar David Fridrixin “Dumanlı dənizin səyyahı” (Hamburq 1818) adlı mənzərəsini daha yaxından seyr etdikcə Sabir Abdinin “Mən gözlədim, sən gəlmədin” şeirini yazarkən bu dahi rəssamın əsərindən təsirləndiyini, həmin ovqata kökləndiyini güman edirsən. Hər iki sənətkarda və əsərdə birləşdirici xüsusiyyət eynidir: bəşərilik millilikdən üstün təqdim edilib. Sənətin bu keyfiyyətinin təzahürü, şübhəsiz ki, ilk növbədə romantik düşüncənin təqlididir. Şair bəzən iki misra ilə də yaddaqalan portret, bədii peyzaj yaratmağı bacarır: Getmisən, hər gecə xatirələri Üstümə örtürəm tellərin kimi. Yağışlar, küləklər döyür qapımı, Sənin o titrəyən əllərin kimi. “Bilirəm getmisən, bilirəm yoxsan” şeirindən götürülən misralar ifadə tərzi baxımından yeni və orijinaldır. Tellər kimi üstə örtülən, içində isinilən xatirələr sevdalı illərin, günlərin nişanələri, ən şirin yadigarlarıdır.
Nə qədər gözəl və dəqiq deyimdi: “Sənsiz yaxam qalıb vaxtın əlində.” Ümumiyyətlə, yaxası vaxtın əlində qalmayan bir kimsə varmı? Vaxtın əlindən yaxa qurtarmaq mümkündürmü? Buna heç ehtiyac duyulurmu? Xalq deyim tərzinin tamam fərqli üslubda, yeni yanaşmada poeziyaya gətirilməsi sözün poetik duyumunu fəlsəfi qatlarını birmənalı olaraq ədəbiyyatın gündöyəninə çıxarır. Sabir Abdinin yaradıçılığında romantik düşüncənin ənginliklərinə, bədii fikrin, obrazlı məcazların incəliklərinə daha yaxından bələd olduqca onun sənətkarlıq məziyyətlərinin, poetik xüsusiyyətlərinin ciddi, sistemli araşdırmaya möhtac qaldığı özünü qabarıq büruzə verir.
34
Dekabr 2015
B ir yer bu qədər dəyişərmi? Uca tikililər boyu getdikcə ensizləşən yola baxa‐baxa bunu fikirləşirdi. Düz qırx il əvvəl ilk dəfə addımladığı bu kələ‐kötür yolda hər dəfə köhnə həyəcanla addımlayırdı, həmişə dəyişiklikləri müşahidə edirdi. Bircə qəmbərlər heç dəyişməmişdi. Elə bil addımlarını tısbağa çanaqlarına atırdı ‐ əvvəl də bundan xeyli eymənirdi. Dəyişən tikililər idi. Bax bu sağ tərəfdəki işıltılı vitrinlər heç yox idi. Bir qədər düşünəndən sonra əvvələr buranın yeraltı bistro olduğunu dumanlı şəkildə xatırladı. Düşünməyə davam etdikcə yaddaşının dərinliklərində nələrinsə qığılcımlandığını, get‐gedə daha aydın xatırlamağa başladığını hiss edirdi. Azmı xatirə vardı o məkanda? Bura adətən onların ehtiraslı və upuzun gecələrinin başlanğıcı olurdu. Həmişə gecikirdi. Ensiz, taxta pillələri məğlub edib içəri daxil olanda onun düşüncəli, nigaran siması küncdəki tozlu masadan boylanırdı. Bir‐birini görən anda hər ikisinin üzündə güllər açırdı, qayğılı cizgilər yox olurdu. Bundan sonra eyni şeylər təkrarlanırdı. O, əlindəki siqareti tələm‐tələsik kötüklərlə dolu külqabıya basdırırdı. Ayağa qalxıb onun zərif addımlarıyla üç‐dörd metrlik məsafəni bitirməyini intizarla gözləyirdi. Möhkəm qucaqlaşmadan görüşün ilk mərhələsinin bitdiyini bilmək olardı. Bu tozlu masa məkanın ən solğun masası idi. Ahəstə musiqi sədaları, süd rəngli abajurdan süzülən titrək işıq bistronun əskiliyini ört‐basdır edirdi. Nədənsə həmişə bura gəlirdilər. Digər kafelər bu izahsız məhrəmliyi yaşada bilmirdi. İçəri girər‐girməz naməlum, ad verə bilmədiyi nəşə içini limhəlim doldururdu. Bəlkə də, onların təzə‐təzə daddığı hisslər bu köhnə məkanın fonunda daha cazibədar idi. Buraları gözəlləşdirən onların ən nəcib duyğuları idi, yoxsa nəmiş, dörd‐beş masalıq, miyanə otaq niyə ikisini də bu qədər cəlb etsin? Qonaqları pilləkənin önündə, kiçik arakəsmənin arxasında barmenin donuq, parıltısız gözləri qarşılayırdı. Üzündəki qırışları gizlədən saqqalı, uzun, kürən saçları qədər şişmanlığına uymayan qıvraqlığı ilə də diqqət çəkirdi. Baxışlarındakı astagəllik məkanla həmahəng idi. Vecsizliyi işinə də təsirsiz ötüşmürdü. Qonaqları diqqətlə dinləyib, könülsüz halda sifarişləri hazırlamağa başlayırdı. Heysiz nəzərlərini içkiyə olan təşnəliyi tamamlayırdı. İfadəsiz, xumar gözləri iş müddətində içki yasağına uymadığını ələ verirdi. Gecəyarıya , bəzən də sübhə qədər bu rütubətli otağın sakinləri boşalan içki şüşələri, dəfələrlə siqaret 35
Dekabr 2015
Yüklə 0,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|