Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi

Bkz:  Avrasya`da  Yeniden  Çizilen  Sınırlar  İnşa  Edilen  Kimlikler  Projesi  Kitapları,  2012  (kitap 
bölümleri ve editörlük çalışmaları); Gürcistan’daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, 

---

 
 
132 
Cilt /Volume 2, Sayı/Issue: 1, Haziran/June 2021 Ankara
 
Çalışmanın en önemli özelliği, sadece masa başında değil, sahada gözlem ve mülakatlara dayalı 
olarak yazılmasıdır. Bu kapsamda yapılan saha çalışmaları yarı yapılandırılmış mülakatlarla ve 
değişik  bölgelerden  ve  görüşlerden  insanların  katılımı  ile  gerçekleşmiştir.  Mülakatlara  katılan 
insanlar;  akademisyen,  din  görevlileri,  devlet  yetkilileri,  ayrıca  değişik  sektörlere  mensup 
kişilerdir. Araştırmacılar; çalışma sırasında yüz kırk bir derinlemesine mülakatlar sayesinde çok 
daha geniş bilgi edinme fırsatı yakalamışlar.  
 
Eserde ayrıca, kapsamlı bir literatür araştırması yapılmış, bu doğrultuda yeterli düzeyde kaynak 
kullanımı  sağlanmıştır.  Türkçe  ve  İngilizce  kaynakların  yanı  sıra  Rusça  ve  Ukraynaca 
kaynaklardan  da  yararlanılmış;  yer,  şehir  ve  kişi  gibi  özel  isimlerin  yazımı  konusunda  titiz 
davranılmış, orijinal dildeki telaffuzu en iyi biçimde yansıtacak yazım biçimleri kullanılmıştır. 
Kitabın  ilk  bölümünü  kaleme  alan  Ayşegül  Aydıngün’e  göre,  Rusya’nın  Ukrayna’yı  kendi 
kültürünün  bir  parçasıymış  gibi  anlatılmasının,  Ukrayna;  geçmişten  günümüze  uzayan  özgün 
kültürü ve gelenekleri olan, diğer ülkeler ile etkileşim içerisinde gelişen ve zenginleşen bir tarihe 
sahiptir.  Coğrafi  konumu  itibariyle  Avrupa’da  bulunan  Ukrayna’nın  Avrupa  tarafından  pek  ilgi 
görmemesi,  Rusya’nın  saldırgan  politikası  karşısında  yetersiz  kalması  ve  bu  konuya  Amerika 
Birleşik Devletleri’nin daha çok ilgi göstermesi bilinen gerçekliktir. Yazıda; Ukrayna’nın Avrupa 
Birliği  ve  Rusya  arasında  kaldığına,  bu  arada  kalmışlığın  toplumda  bölünmeye  yol  açacağına 
ilişkin genel kanının aksine Ukrayna’da Rusya taraftarı görüşlerin azaldığına, görüş ayrılıklarının 
ideolojik nitelikte olduğuna dikkat çekilmektedir. 
 
Kitabın ikinci bölümünde Turgut Kerem Tuncel, Ukrayna ulusal kimliğinin sanki Rus kimliğinin 
yerel bir versiyonu olarak şekillendiğini, milli kimlik inşasına dair çalışmalarda karşılarına çıkan 
en büyük zorluğun, bölgeye uzun süre hâkim olmuş Sovyet ideolojisinin bir sonucu olarak, ulusal 
tarih  için  gerekli  akademik  araştırmaların  bulunmadığını,  daha  doğrusu  eksik  olduğunu 
yazmaktadır. Turuncu Devrim sonrası tarih yazıcılığı çalışmaları artarken, durumun bir sonucu 
olarak  tarih  yazıcılığının  ideolojik  ve  aşırı  siyasal  bir  hal  aldığı  söylenebilir.  Turuncu  Devrim 
sonrasında artan Rus karşıtlığı ile birlikte Holodomor gibi konular da ele alınarak  tarih yazıcılığı 
yeniden şekillenmiştir.  
 
Kitabın  üçüncü  bölümünde  ise  Yuliya  Biletska  Sovyet  sonrası  dönemde  Ukrayna’nın  devlet  ve 
siyasetini incelemiştir. Bu bölümde ülkedeki geçiş süreci; değişik toplumsal dinamikler ışığında 
ele alınırken, siyasi kültür zaviyesinden kapsamlı bir perspektif sunulmuştur. 
 
Kitabın  dördüncü  bölümünde  Fethi  Kurtiy  Şahin  Sovyet  sonrası  dönemde  Ukrayna’daki  ulusal 
kimlik  ve  inşasına  değinirken,  beşinci  bölümünde  İsmail  Aydıngün  ve  Gökberk  Kuzgunkaya 
Ukrayna’nın  ulusal  kimlik  inşasında  Holodomor’un     önemini  irdelemişlerdir.  Serhat  Keskin 
tarafından kaleme alınmış kitabın altıncı bölümünde Sovyet sonrası Ukrayna’da dini canlanma, 
Hristiyanlığın ve kilisenin devlet ve toplum açısından tarihsel önemi gibi konular ulusal kimlik 
ve  kilise  bağlamında  ele  alınmıştır.  Yedinci  bölümde  Anıl  Üner  Ukrayna’da  devletin  bir  azınlık 
inancı olarak İslam’a yaklaşımını ve Müslüman dini idareler konusunu ele almıştır. Ukrayna’da 
Müslüman  toplumu  birleştiren  bir  yapı  olmadığına  dikkat  çeken  yazar  İslam  anlayışının  etnik 
gruplara  ve  siyasi  yaklaşımlara  göre  değişkenlik  gösterdiğini  ifade  etmektedir.  Genel  olarak, 
Ukrayna’nın  Müslüman  dini  idarelere  ve  örgütlenmelere  karşı  liberal  bir  tutum  içerisinde 
olduğu söylenebilir.