UNİBANK KOMMERSİYA BANKI
31 DEKABR 2013-CÜ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
KONSOLİDƏ EDİLMİŞ MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR (DAVAMI)
(Başqa qeydlər olmazsa min Azərbaycan Manatı ilə)
74
Ümumiyyətlə, vergi ödəyiciləri hər üç təqvim ilində bir dəfə vergi auditi yoxlamasından keçirlər. Lakin
tamamlanmış audit yoxlamaları yuxarı səviyyəli vergi müfəttişlərinin aşağı dərəcəli vergi müfəttişləri
tərəfindən əldə olunan vergi auditinin nəticələrini yoxlamaq məqsədilə həyata keçirilən sonrakı əlavə audit
yoxlamalarının olması ehtimalını istisna etmir. Cinayət işinin araşdırılması zamanı məhdudiyyət qaydası
məhkəmənin qərarına əsasən yeddi ilədək uzadıla bilər.
Əməliyyat mühiti – Azərbaycan kimi inkişaf etməkdə olan ölkələrin bazar mühitləri inkişaf etmiş ölkələrlə
müqayisədə müxtəlif risklərə, o cümlədən iqtisadi, siyasi və sosial, habelə, hüquqi və qanunvericilik ilə bağlı
risklərə daha çox məruz qalır. Azərbaycanda biznes fəaliyyətinə təsir edən qanun və qaydalar sürətlə
dəyişməkdədir, vergi qanunvericiliyi və tənzimləyici baza müxtəlif formada şərh olunur. Azərbaycanın
gələcək iqtisadi kursuna dövlət tərəfindən qəbul edilən maliyyə və monetar siyasətlər eləcə də hüquq,
idarəetmə və siyasi mühitdəki dəyişikliklər mühüm təsir göstərir.
Azərbaycan neft və qaz məhsullarının iri istehsalçısı və ixracatçısı olduğuna görə ölkə iqtisadiyyatı, xüsusi
olaraq, dünya bazarlarının neft və qaz qiymətlərinə qarşı həssasdır.
Maliyyə şərtlərinə əməletmə – Bank əsasən müddətli və subordinasiyalı borc öhdəlikləri üzrə
müqavilələrdə nəzərdə tutulan xüsusi şərtlərə riayət etmək məcburiyyətindədir. Bu cür xüsusi şərtlərə əməl
edilməməsi Qrup üçün mənfi nəticələrə, o cümlədən borc vəsaitləri ilə əlaqədar xərclərin artmasına və
ödəmə müddətinin dəyişməsinə gətirib çıxara bilər. Rəhbərlik hesab edir ki, Qrup aşağıda göstərilən bəzi
xüsusi şərtlər istisna olmaqla, 31 dekabr 2013-cü və 2012-ci il tarixlərinə və həmin tarixdə tamamlanan il
ərzində qüvvədə olan xüsusi şərtlərə əsasən riayət etmişdir:
31 dekabr 2013-cü il tarixinə Qrup, Qara Dəniz Ticarət və İnkişaf Bankı (“QDTİB”) ilə bağlanmış müddətli
borc vəsaitləri üzrə müqaviləyə daxil edilmiş likvid aktivlər üzrə qısamüddətli öhdəliklər ilə bağlı şərtləri
yerinə yetirməmişdir (2012-ci ildə yerinə yetirmişdir). Bank, Qrupun likvid aktivlərlə bağlı qısamüddətli
şərtləri yerinə yetirməsini 1 iyul 2013-cü il tarixindən 31 dekabr 2013-cü il tarixinə qədər və bu tarix
daxil olmaqla, təxirə salmışdır, bir şərtlə ki, bu dövr ərzində belə likvid aktivlər 30%-dən az olmamalıdır.
Buna görə də Qrup, banka ödənilməli kredit qalıqlarını müqavilə üzrə ödəmə müddətlərinə əsasən
təsnifləndirmişdir.
31 dekabr 2012-ci ildə Qrup, Qara Dəniz Ticarət və İnkişaf Bankı (“QDTİB”) ilə bağlanmış müddətli borc
vəsaitləri üzrə müqaviləyə daxil edilmiş əlavə xərclər müddəasına riayət etməmişdir. Buna görə də
Qrup banka ödəniləcək kredit qalığını “tələb edilənədək” kateqoriyasında təsnifləndirmişdir.
31 dekabr 2012-ci il tarixinə Qrup, AYİB ilə bağlanmış müddətli borc vəsaitləri üzrə müqaviləyə daxil
edilmiş əlavə xərclər müddəasına riayət etməmişdir. Buna görə də Qrup AYİB-dən və ya AYİB-in
vasitəçiliyi ilə alınan banka ödəniləcək qalıq kreditini “tələb edilənədək” kateqoriyasında
təsnifləndirmişdir.
Kreditlərlə bağlı öhdəliklər – Bu alətlərin əsas məqsədi tələb olunduğu halda müştərilərə vəsaitlərin
ayrılmasını təmin etməkdən ibarətdir. Müştəri üçüncü tərəflər qarşısında öhdəliklərini yerinə yetirə bilmədiyi
halda Qrupun ödənişləri edəcəyinə dair ləğvedilməz təminat qismində çıxış edən zəmanətlər və ehtiyat
akkreditivləri kreditlərin nəzərdə tutduğu eyni kredit riskini daşıyır. Qrupun müştəri adından yazılı öhdəliyi
xarakterini daşıyan və üçüncü tərəfə Qrupa qarşı xüsusi şərt və müddəalar əsasında müəyyən edilmiş
məbləğdə tələblər irəli sürmək hüququ verən sənədli və kommersiya akkreditivləri aid olduqları mal
daşımaları və ya pul depozitləri müqabilində girov götürülür və buna görə də birbaşa borcalma halı ilə
müqayisədə daha az risk daşıyır.
Kreditlərin ayrılması ilə bağlı öhdəliklər belə vəsaitlərin kredit, zəmanət, yaxud da akkreditiv formasında
təqdim olunması üzrə təsdiq edilmiş ayırmaların istifadə olunmamış hissələrindən ibarətdir. Kreditlərin
ayrılması ilə bağlı öhdəliklər üzrə kredit riskinə gəldikdə isə, Qrup cəmi istifadə edilməmiş öhdəlik
məbləğlərinə bərabər olan potensial itkilər riski ilə üzləşir. Lakin itki məbləğinin cəmi istifadə edilməmiş
öhdəlik məbləğindən az olacağı ehtimal edilir, ona görə ki , kreditin ayrılması ilə bağlı öhdəliklərin
əksəriyyəti müştəri tərəfindən xüsusi kredit standartlarına davamlı cavab verə bilməsi halından asılı olaraq
şərti götürülür. Daha uzunmüddətli öhdəliklər qısa-müddətli öhdəliklərlə müqayisədə daha yüksək kredit
riski dərəcəsini daşıdığından, Qrup kredit ilə bağlı öhdəliklərin yerinə yetirilməsi müddətlərini nəzarətdə
saxlayır.
UNİBANK KOMMERSİYA BANKI
31 DEKABR 2013-CÜ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
KONSOLİDƏ EDİLMİŞ MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR (DAVAMI)
(Başqa qeydlər olmazsa min Azərbaycan Manatı ilə)
75
Kredit ilə bağlı yerinə yetirilməmiş öhdəliklər aşağıdakı kimi olmuşdur.
31 dekabr
2013-cü il
31 dekabr
2012-ci il
Ləğv edilə bilən istifadə edilməmiş kredit xətləri
71,925
30,266
Forvard müqavilələri
17,461
13,007
Zəmanətlər
3,926
4,191
İdxal akkreditivləri
2,486
3,441
Cəmi kreditlə bağlı öhdəliklər
95,798
50,905
31 dekabr 2013-cü il tarixinə bitən il ərzində Qrup, rezident və qeyri-rezident maliyyə təşkilatları ilə valyuta
forvard müqavilələri bağlamışdır ki, bu müqavilələrə əsasən Qrup əməliyyat tarixində 15,532 min AZN-nin və
80,000 min rus rublunun satışını aparmış, 22,253 min ABŞ dollarını isə almışdır. Həmçinin, ilkin müəyyən
edilmiş xarici valyuta məzənnəsi ilə ABŞ dolları ödəyərək əvvəlcədən müəyyən edilmiş sonrakı tarixdə AZN
və rus rublunun əvvəlcə satılmış məbləğini geri almaq öhdəliyini üzərinə götürmüşdür. 31 dekabr 2013-cü il
tarixinə Qrup ödənilməmiş valyuta svopu ilə bağlı yeddi müqavilə bağlamışdır ki, bunlar da derivative maliyyə
alətlərini əks etdirir.
İstifadə edilməmiş kredit xətləri, akkreditivlər və zəmanətlərin müqavilə üzrə ayrılmamış məbləğlərinin cəmi
mütləq olaraq gələcək nağd ödəniş tələblərini nəzərdə tutmur, ona görə ki, bu maliyyə alətlərinin müddəti
vəsait ayrılmadan bitmiş ola, yaxud da ləğv edilə bilər. Kredit ilə bağlı öhdəliklər aşağıdakı valyutalarla ifadə
edilir:
31 dekabr
2013-cü il
31 dekabr
2012-ci il
Azərbaycan manatı
77,702
28,104
ABŞ dolları
12,011
13,240
Avro
3,940
4,913
Digər
2,145
4,648
Cəmi
95,798
50,905
Öhdəlik və təəhhüdlərlə bağlı ödəmə müddətləri və valyuta təhlili 25 saylı Qeyddə açıqlanır. Əlaqəli
tərəflərin balansları barədə məlumat 29 saylı Qeyddə açıqlanır.
28. MALİYYƏ ALƏTLƏRİNİN ƏDALƏTLİ DƏYƏRİ
MHBS-ə əsasən ədalətli dəyər, ölçmə tarixində bazar iştirakçıları arasında adi əməliyyat çərçivəsində
aktivin satışından alınan və ya öhdəliyin ötürülməsi üçün ödənilən qiymət kimi müəyyən olunur