V a I i m a t o V a. A. I i. I i o I i o j o n o V
Yüklə 60,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- I bob. DAVLAT KADASTRI TUSHUNCHASI, TURLARI VA XUSUSIYATLARI 1.1. Davlat kadastrining boshqa turdosh fanlar bilan bogMiqligi va uning tarixiy rivojlanishi
| boTishi lozim.
Fanning o ‘quv rejadagi boshqa fanlar bilan o ‘zaro bog‘liqligi va uslubiy jihatdan uzviy ketma-ketligi «Davlat kadastrlari asoslari» fani asosiy ixtisoslik fani hisob- lanib, 3 semestrda o'qitiladi. Dasturni amalga oshirish o ‘quv reja- sida rejalashtirilgan matematik va tabiiy (oliy matematika, tizika, geologiya va geomorfologiya), geodezik (geodeziya, geodezik o'lchov ishlarini matematik ishlash nazariyasi, fotogrammetriya va masofadan turib tadqiq qilish), kartografik (chizmachilik, kar- tashunoslik, geografiya va h.k, tarnioq yer huquqi va monitoring asoslari, sotsial-iqtisodiy kartografiya, ko‘chmas mulk kadastri) fanlaridan yetarli bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishlik talab etiladi. I bob. DAVLAT KADASTRI TUSHUNCHASI, TURLARI VA XUSUSIYATLARI 1.1. Davlat kadastrining boshqa turdosh fanlar bilan bogMiqligi va uning tarixiy rivojlanishi Tayanch iboralar: kadastr, soliq tizimi, ko'chmas mulk, yer uchastkalari, aholi yashash jo y la ri. Davlat yer kadastrini yuqori saviyada o ‘zlashtirish uchun tala- balar, asosan, «Geodeziya», «Kartografiya», «Tuproqshunoslik va dehqonchilik asoslari», «Huqushunoslik», «Iqtisodiy matematik modellashtirish», «Bino va inshootlar kadastri», «Shaharsozlik asoslari», «Aholi yashash joylari kadastri», «Ko‘chmas mulk ka- dastri», «Shahar hududini rejalashtirish va obodonlashtirish» kabi bir necha fanlarni mukammal o ‘zlashtirishlari zarur. Ekin yerlari haqida m a’lumotlarni to ‘plash, undan, asosan, soliq solish maqsadida foydalanish tarixi 5000 yillar nariga borib taqaladi. Bu borada geodeziya fanining paydo bo ‘lishi tarixiga murojaat qilishning o ‘zi kifoya. Qadimda ham, o 'rta asrlarda ham barcha mamlakatlarda ekin maydonlariga soliq solish odat tusiga kirgan. Zero, davlat qudrati soliqqa bog'liq. Ishni bajarish uchun esa foydalaniladigan yerlar oich an g an va hisobga olingan. Demak, yer hisobi, undan olingan hosil hisobi bo'lgan. Rum kadastri haqidagi m a’lum otlar eram izdan oldingi V asrlarga mansub. Angliyada yer solig‘i 991 -yildan boshlab joriy etilgan. 1066- yilda esa kadastr tuzilgan. Fransiyada birinchi kadastr «hisob-kitobi» 1269-yildan boshlab yozilgan. Yer kadastrining qoMlanilishi, yer maydonlarini o ‘lchash bilan doimiy ravishda uzviy bog'liq bo‘lib kelgan. Vaqtning o ‘tishi bilan yer kadastrining usul va shakllari tarixan o ‘zgarib kelgan. Har bir 7 davrning kadastri hukmron sinfning manfaatini ifodalagan. Qa- dimda ham, o ‘rta asrlarda ham barcha mamlakatlarda ekin may- donlariga soliq solish odat tusiga kirgan. Chunki, har bir davlatning qudrati soliqqa bog‘liq bo‘lib, foydalanadigan yerlar o'lchangan va hisobga olingan. Yer kadastri Qadimiy Rimda mavjud bo‘lib, yerdan olinadigan soliqlar belgilanib borilgan. Qadimiy Misr va Vizantiya mamla- katlarida yer resurslarini hisobga olish va yeriarning haqiqiy bahosini belgilash uchun kadastr ma’lumotlaridan foydalanilgan. Sharqiy Yevropada yerni ilk bor kadastrli baholash XVIII asr- ning boshlarida amalga oshirila boshlangan. Yevropa mam la- katlarida ko‘rgazma sifatida « Yüklə 60,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|