Vahid qazi
Yüklə 4,45 Kb. Pdf görüntüsü
|
116 silahı var – QORXU. Cəmiyyətdə qorxu insan orqa- nizmindəki xərçəng kimidir. Metastaz vermiş xər- çəng üçün tətbiq edilən kimyəvi maddə orqanizmin bütün xəstə hüceyrələrini bir yerə topladığı kimi, Qorxu da insanın adını bildiyimiz bütün naqis xassə- lərini üzə çıxarıb cəmiyyətdə hakim hissə çevirir. Və cəmiyyət dünəni XOF, bu günü SƏKSƏKƏ, sabahı QORXU içində “yaşayır...” “Biz artıq istədiyimizi yazmaq və demək hüqu- quna can atmırıq, təki susmaq hüququmuzu almasın- lar”. Sovet dövrünün bu acı zarafatı sözün həqiqi mə- nasında həyat reallığı idi. Bəs indi necədi?.. Kommu- nist illərindən çoxmu fərqlidir bu gün: bir şey eşidi- rik, başqa şey görürük və ən dəhşətlisi, buna təəccüb- lənmirik. Nəsə dəyişibmi? Uzun illər xalq iqtidar və müxalifət dediyimiz si- yasi partnomenklaturanın əlində girinc qalanda ümid yalnız cəmiyyətin “hər iki ciyəriylə nəfəs alacağı” zamanı gözləməyə idi. Artıq xalq onların birini itirib, “tək ciyərlə nəfəs alır”. Deyirlər, ümidi ölmüş insan özü də bilmədən vəhşiyə, yırtıcıya dönür. Ümidi kə- silmiş cəmiyyət isə amoralist (cəmiyyətdə qəbul olunmuş əxlaq normalarına sayğısızlıq) insan yığna- ğına – kütləyə çevrilir. İndi həqiqəti deyə bilmək uğrunda mübarizə arxaikləşib, çünki həqiqətin özü nisgil qarışıq təəssüf doğuran, süzülüb nimdaşlaşmış bayraq kimidi. Təki mənim susmaq hüququmu əlimdən almasınlar, təki məni istəmədiyimi demək çıxılmazlığına salmasınlar. Yox, susa bilməyəcəksən, qoymazlar. Şüarlar döv- 117 rünə qayıtdığımız bir vaxtda susa bilməzsən: ölkəmiz büdcədən tutmuş, yeyilən və yeyilməyən hər şeyin qiymət atına minib dünya standartlarına çatdığı, xal- qımızın bəxtəvər Avropa ailəsinə (oxu, kommuniz- mə) qovuşmanın astanasında olduğu bir dövrdə sən necə susa bilərsən? Susmaq olmaz – göz sataşan hər yerdə zəfər, qələbə, analoqu olmayan inkişaf varsa, demək danışmaq vaxtıdı. Susmaq hüququ insanın istəmədiyini deməyə məcbur ediləndə əl atdığı sonuncu saman çöpüdü. Tarif Şurasının son qiymət artımını tərifləyən zavallı insanlar – “zəhmətkeşlər” (bu sözü Zamin Hacı illə- rin dibindən çıxarıb, “tozunu alıb”) doğrudanmı sevi- nirlər, bəs, prezidentlik müddətinin uzadılması doğ- rudanmı prezidentə ürəkdən gələn sonsuz sevginin təzahürüdü?.. Susan və ya susdurulan (bunların ara- sında fərq böyük deyil), sonra başqa səslə danışan nə qədər ictimai-siyasi snoblar (hakim elitanı təqlid edib digərlərini bəyənməyənlər kimi başa düşülməsi məs- ləhətdi) yetişib və yetişir. Cəmiyyətin daxili hərarəti qalxmadan da daim səfərbər olan zavallı “zəhmətkeşlər”in, “qolçomaq ziyalılar”ın susmaq hüququ çoxdan yoxdu. Vəziyyət bir az ciddiləşsə, “orta ziyalı təbəqə”, daha da ağır- laşsa, “yüksək ziyalı təbəqə” və ya “elita” danışacaq. Sabah Qarabağ məsələsini kompromis yolla həlli “məsləhət” bilinsə, “Azərbaycanın xoşbəxt gələcəyi Qarabağı verməkdən keçir” təşviqatına start verilsə, bu “elita” kamera qarşısında növbəyə düzülmək cə- 118 zasına məhkum edilməyəcəkmi? Onda daha ölkədə “lal” adam qalmayacaq. Dunayevskinin Stalin dövründə yazdığı məşhur mahnıdakı kimi: “Ya druqoy takoy stranı ne znayu, qde tak volno dışet çelovek...” 19 fevral 2007 119 Bizim saziş ABŞ-ın Azərbaycandakı səfiri Rino Harnişin iq- tidarla müxalifət arasında saziş bağlamaq təklifi öl- kədə mövcud ictimai, siyasi və mənəvi-psixoloji du- rumun gerçək qiymətini verməyə, bizim hansı ovqata kökləndiyimizi bir daha saf-çürük eləməyə əvəzsiz imkan yaradıb. Yanılmıramsa, ABŞ-la rəsmi münasi- bətlərdə olduğumuz son 13 ildə bu təklif mahiyyət və forma baxımdan yeni diplomatik səydi, hər halda nə vaxtsa bu cür təşəbbüs olduğu yadıma gəlmir. Təklif qış yuxusundan ayılmaqda olan torpağımızda nik- binliklə canlanmanın qarışığından alınan əsl bahar ümidləri doğurur. Ümid öz yerində, bir az real mətləblərdən danı- şaq. Elə saziş sözünün özündən. Saziş deyəndə çox şey yada düşür: ticarət, siyasət, hərb və sair. Bütün hallarda bu söz öz bətnində sülh, əminamanlıq, bir- gəlik, əməkdaşlıq kimi anlayışları gəzdirir. Odur ki, cənab Harnişin ideyasına sülh və sabitliyə təşnə kimi görünən iqtidarla müxalifətin dərhal əməli reaksiya verəcəyini təklif səslənən vaxtdan hər gün gözləmək- dəyik. Siyasi barrikadanın hər iki tərəfindəki ovqatı bilmək, kiminsə irəli durub “sülh”ə addım atıb-atma- yacağını təxmin etmək üçün tərəflərin son illər qəzet və televiziyalarda səsləndirdiyi DİALOQ çağırışları- nı xatırlamaq kifayətdi. Bu çağırışlarsa məşhur “İsaq-Musaq” axtarışını xatırladır: – İsaq, tapdın? 120 – Musaq, yox! – Mən dialoqa hazıram! – Mən də hazıram! – Tapdın? – Yox! İlk baxışda elə görünürdü ki, onların axtardığını Harniş tapıb. Və indi deyəcəklər ki, cənab səfir, bu- yurun zəhmət olmasa, sazişi hazırlayın, biz də imza- layaq. Amma bunu demək lap ağ olardı, özümüz et- məliyik. “Cənab səfir, sazişi mən hazırladım və qol- lamağa hazıram, buyurun, hansı bəndlərini deyirsiniz müzakirə edək, təki o biri tərəf də qollasın”. … Ölkə iki cəbhəyə bölünüb, sanki, leksikon da müharibədəki kimidi. Burada ən çox işlədilən söz “düşmən”, “satqın”, “xain”di. Bəlkə, belə deyil? İqti- dar nümayəndəsi müxalifətə bir kəlmə xoş söz desin, əl uzadıb görüşsün, yaxud əksinə, bunu müxalifət təmsilçisi eləsin, yarlığı dərhal üstündədi – SATQIN. Satılmaq düşmən cəbhəsinə keçməkdi. Onu yaxşı halda sıradan qovur və ya həbs edirlər, pis halda isə güllələyirlər. Bilmirəm ölkə müxalifəti erməni müxalifətiylə daha isti və səmimi görüşər, yoxsa öz iqtidarı ilə, ya- xud əksinə, ölkə iqtidarı erməni iqtidarı ilə mehriban söhbətləşər, dil tapar, yoxsa öz müxalifəti ilə? Söhbət bu sualın qəlizliyindən getmir. Məsələ, ümumiyyətlə, bu sualın haradan və necə yaranmasındadı. Nə xan- lıqlar dövründə, nə bolşeviklərin müstəqilliyimizə son qoyduğu vaxtda, nə onların 70 illik hakimiyyəti illərində, nə 20 yanvarda, nə də məğlubiyyət dolu Yüklə 4,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|