Vaqif nəSİR

 

 

376 

 

riyaziyyatdan 

test 

tapĢırıqlərının 

tərtibi 

və 

seçilməsində müstəsna fəaliyyət göstərirdi. 

ġakir  müəllim  iĢıqlı  bir  insan,  əsil  ziyalı  idi.  O, 

nəinki iĢlədiyi kollektivdə, eyni zamanda onu tanıyan 

bütün  insanlar,  dostları  arasınnda  böyük  hörmətə 

malik  insan  idi.  Təsadüfi  deyildi  ki,  yaĢından  asılı 

olmayaraq  bütün  dostları  ona  “DadaĢ”,  yəni  “Böyük 

qardaĢ”  deyə  müraciət  edirdilər.  Bu  iĢıqlı  insan  öz 

ziyası  ilə  gənclərimizin  yolunu  iĢıqlandırır,  onları 

Vətənə,  millətimizə  məhəbbət  və  sədaqət  ruhunda 

tərbiyə  edirdi.  O,  bütün  insanları  birliyə,  milli 

maraqlarımız 

xatirinə 

əl-ələ 

verib 

ümumi 

düĢmənimizə  qarĢı  mübarizə  aprmağa  çağırırdı.  O, 

Vətənini, millətini, insanları çox sevirdi. 

Artıq bir ildir ki, ġakir müəllim aramızda yoxdur. 

Dünyasını  dəyiĢsə  də,  ünvan  dəyiĢməyib.  Əvvəlki 

kimi  onun  ünvanı  yaxınlarının,  dostlarının,  sevimli 

tələbələrinin, onu tanıyan hər bir Ģəxsin ürəyindədir.  

 

 

 

 

 

 

                                             

 

 

---

 

 

377 

 

MƏNALI  ÖMÜR, İŞIQLI  İNSAN 

 

Hələ orta məktəbdə oxuyarkən yoldaĢları onun 

balaca boyuna iĢarə vuraraq zarafatla deyirdilər ki, 

çox balacasan, səni instituta qəbul etməzlər. Lakin 

1957-ci  ilin  payızında  (“cücəni  payızda  sayırlar”- 

deyib  atalar)  məlum  oldu  ki,  onun  oxuduğu 

məktəbin  məzunları  arasından  ali  məktəbə  qəbul 

olunan yeganə adam elə o олмушдур. 

Söhbət 

fizika-riyaziyyat 

elmləri 

doktoru, 

professor,  görkəmli  nəzəriyyəçi-физик  alim  Ġsgəndər 

Həsən  oğlu  Cəfərovdan  gedir.  O,  1940-cı  ilin 

dekabr  ayının  30-da  ĠmiĢli  rayonunun  Əlipənahlı 

kəndində  anadan  olmuĢdur.  UĢaqlığında  yay 

fəslini 

yaylaqlarda 

(ермянилярин 

«Ъермук» 

адландырдыглары  «Истису»  даьларындакы  Мурад 

Тяпяси,  Лайла  Булаьы,  Гибля  Булаьы,  Гырх  Булаг, 

еляъя  дя  Лачын-Кялбяъяр  даьларындакы  Чал  Байыр, 

Дяли  Даь,  Лилпар,  Пяри  Чынгылы  вя  с.),    qıĢ  fəslini  

qıĢlaqlarda  (Мил-Муьан  дцзляри,  Кцр    вя  Араз 

овалыглары)  keçirərək,  köçəri  həyat  yaĢayan  balaca 

Ġsgəndərin zehni qabiliyyətinin formalaĢmasında və 

inkiĢafında  gəzdiyi  yerlərin  füsunkar  təbiəti  xüsusi 

rol  oynamıĢdır.  1951-ci  ildə  ailəsi  oturaq  həyata 

baĢladыqda, 

мцяллимлярин 

онунла 

кичик 

мцсащибясиндян  sonra  oну  birbaĢa  Sərxanlı  kənd 

orta  məktəbinin  5-ci  sinfinə  qəbul  едирляр.  1957-ci 

ildə  orta  məktəbi  bitirdikdən  sonra    Aзярбайъан 

Dювлят  Uниверситетиnun  (hazırkы  BDU-нун)  fizika-

---

 

 

378 

 

riyaziyyat 

fakültəsinə 

qəbul 

olmuĢdur. 

Уniversitetdə oxuyarkən müəllimləri bu balacaboy, 

arıq  cüssəli  oğlanın  iti  düĢüncəsinə,  məntiqi 

mühakimələrinə,  geniĢ  fantaziyasına  heyran 

qalmıĢdılar. Ġsgəndərin istedadı və qabiliyyəti onun 

gələcək  yolunu  artıq  müəyyən  etmiĢdi.  O, 

nəzəriyyəçi  fizik  olacaqdı!    1962-ъи  илдя  БДУ-нун 

Физика  факüлтясини  фярглянмя  диплому  иля  битирян 

Исэяндяри университетдя сахлайырлар вя еля щямин ил о, 

dünya  ali  təhsil  müəssisələrinin  flaqmanlarından 

olan  M.В.Lomonosov  adına  Mосква  Dювлят 

Uниверситетиnun  (МДУ-нун)  aspiranturasina  дахил 

олур.      MDU-nun  Нəzəri  Фizika  kafedrasının 

müdiri,  бюйцк  nəzəriyyəçi  alim,  professor 

A.Sokolovun  rəhbərliyi  altında  elmi  axtarıĢlarına 

baĢlayan  Ġ.Cəfərovun  tяdqiqat  obyekti  yüksək 

enerjilər 

fizikası, 

xüsusi 

halda, 

elementar 

zərrəciklərin  zəif  və  elektromaqnit  qarĢılıqlı 

təsirlərinin öyrənilməsi  olmuĢdur.  Uğurlu  tədqiqat 

iĢləri tezliklə öz bəhrəsini vermiĢ və o, 1966-ci ildə 

MDU-da  namizədlik,  1979-cu  ildə  isə  doktorluq 

dissеrtasiyaları  müdafiə  etmiĢdir.  Yeri  gəlmiĢkən 

qeyd  edək  ki,  Ġ.  H.  Cəfərovun  namizədlik 

dissertasiyası  üzrə  opponent  olan  məĢhur  fizik  D.  D. 

Ġvanenkonun  (V.  Heyzenberqdən  asılı  olmadan  atom 

nüvəsinin proton-neytron modelini irəli sürmüĢ dünya 

Ģöhrətli  alim)  müdafiə  zamanı  qeyd  etdiyi  aĢağıdakı 

fikir  diqqəti  cəlb  etməyə  bilməz:  «Mən  kafedra 

seminarlarından  Ġsgəndər  Cəfərovu  yaxĢı  tanıyıram. 

---

 

 

379 

 

Hesab  edirəm  ki,  o,  elementar  zərrəciklər  və  sahə 

nəzəriyyəsinin  ən  aktual  problemləri  üzrə  sərbəst 

mövzu qoymaq, həll etmək və eləcə də bu məsələlərlə 

məĢğul  olmaq  istəyən  gənc  tədqiqatçılara  rəhbərlik 

etmək  qabiliyyətinə  malik  yetkin  alimdir».  И.  Щ. 

Ъяфяровун  докторлуг  диссертасийасы  щаггында 

ряйиндя  ися  Русийа  ЕА  П.  N.  Лебедев  адына 

Физика  Институту  Нязяри  Физика  бюлмясинин  мцдири, 

Нобел  мцкафаты  лауреаты,    Русийа  ЕА-нын 

академики  В.  Л.  Гинзбург  беля  qeyd  etmiĢdir: 

«Исэяндяр  Ъяфяровун  елми  нятиъяляри  елементар 

зярряъикляр  физикасынын  инкишафына  мцщцм  тющфядир. 

Онлар  университетлярдя  кечилян  хцсуси  курслара, 

еляъя  дя  дярсликляря  дахил  едилмяйя  лайигдир». 

Eləcə də oппонентляриндян бири М. В. Ломоносов 

адына  МДУ-нун  Квант  нязяриййяси  вя  йцксяк 

енержиляр  физикасы    кафедрасынын  профессору,  

мяшщур  нязяриййячи-физик    В.  И.  Григорйев  

Исэяндяр 

мцяллими 

və 

onun 

докторлуг 

диссертасийасыны 

бцтювлцкдя 

беля 

гиймятляндирмишдир:  «О,  сюзсцз,  елементар 

зярряъикляр  физикасы  сащясиндя  ишляйян  щям 

нязяриййячиляр,  щям  дя  тяърцбячиляр  цчцн  чох 

файдалы олаъаг актуал, дярин вя орижинал ясярдиr. Бу 

тамамиля  тябиидир,  чцнки  Исэяндяр  Ъяфяров 

елементар  зярряъикляр  физикасы  сащясиндя  ишляйян 

мцтяхяссисляр  арасында  артыг  эениш  танынмыш 

йцксяк ихтисаслы алимдир». 

---