VəLİyev dünyamali əMİr oğLU

 
310 
 
 
Rəqabətə  davamlılığın  əsaslarından  biri  də  texniki  innovasiyalardır. 
Baxmayaraq  ki,  institusional  inkişaf,  infrastrukturun  təkmilləşdirilməsi, 
makroiqtisadi sabitliyin artırılması və ya insan potensialının yaxşılaşdırılması 
əhəmiyyətli  iqtisadi  inkişafa  nail  olmaq  üçün  yetərlidir.  Azərbaycan  bu 
göstəriciyə görə dünya ölkələri arasında 53-cü sırada bərqərar olmuşdur.  
 
 
Ölkələr  
Sıra 
Xal 
Azərbaycan 
53 
3. 26 
Ermənistan 
74 
3. 04 
Gürcüstan  
98 
2. 72 
Qazaxıstan 
65 
3. 14 
Qırğızıstan  
114 
2. 40 
Tacikistan  
91 
2. 80 
Ukrayna 
61 
3. 18 
 
Beləliklə,  rəqabətə  davamlılığın  əsas  göstəricilərinin  təhlili  onu  deməyə 
əsas verir ki, Azərbaycan MDB məkanında lider mövqeyə malikdir və dünya 
ölkələri arasında öz layiqli yerini tutur. Nəzərə alsaq ki, iqtisadiyyatın daha da 
inkişaf etdirilməsi, əhalinin rifahının yaxşılaşdırılması, sosial problemlərin həlli 
iqtisadiyyatın  liberallaşması,  demokratikləşmə  prosesinin  sürətləndirilməsi  və 
digər  sahələr  üzrə  ciddi  tədbirlər  həyata  keçirilməsi  davam  etdirilir,  yaxın 
gələcəkdə  Azərbaycanın  rəqabətə  davamlılığının  daha  da  artacağı  heç  şübhə 
doğurmur.  
Ona görə də Prezident İlham Əliyev tam əminliklə qeyd edir: “Biz daha 
da  çalışmalıyıq  ki,  gələcək  illərdə  bu  yüksək  dinamikanı  saxlayaq,  iqtisadi 
artım  sürətinə  görə  dünya  miqyasında  lider  dövlət  kimi  Azərbaycanın  lider 
mövqelərini saxlayaq. Elə edək ki, Azərbaycan vətəndaşları, Azərbaycan xalqı 
ildən-ilə, aydan-aya daha da yaxşı yaşasın”.  
 
 
 
 
 
 
Ölkələr  
sıra 
Xal 
Azərbaycan 
73 
3. 78 
Ermənistan 
93 
3. 35 
Gürcüstan  
111 
3. 03 
Qazaxıstan 
75 
3. 75 
Qırğızıstan  
103 
3. 22 
Rusiya 
78 
3. 66 
Tacikistan  
112 
3. 00 
Ukrayna 
76 
3. 72 

---

 
311 
 
Nəticə 
 
Ümumimilli  lider  Heydər  Əliyevin  əsasını  qoyduğu  və  Prezident  İlham 
Əliyev  tərəfindən  daha  da  inkişaf  etdirilən  strateji  kurs  Azərbaycanı  qlobal 
zirvələrə  doğru  gedən  ölkələr  qrupunda  öncül  mövqeyə  çıxarmışdır.  Ölkənin 
inkişaf  səviyyəsində  ciddi  kəmiyyət  və  keyfiyyət  dəyişiklikləri  baş  vermiş  və 
verməkdə davam edir. 
İqtisadi  inkişaf  səviyyəsi  yaxın  perspektivdə  daha  da  yüksələcəkdir.  İqtisadi 
inkişaf sürətinin dünyada anoloqu olmayan səviyyəsi Azərbaycanın bir çox inkişaf 
parametrlərinə görə inkişaf etmiş ölkələrlə arasında olan fərqin azalmasına  gətirib 
çıxaracaqdır. Möhkəm iqtisadi təməl demokratik proseslərə dinamizm qazandırmış,  
əhalinin  sosial-rifah  halının  daha  da  yaxşılaşdırılması  üçün  geniş  perspektivlər 
açmışdır. 
Beləliklə,  iqtisadi  inkişafın  tarixdə  anoloqu  olmayan  Azərbaycan 
modelinin  formalaşması  və  inkişafı  nəticəsində  uzunmüddətli  perspektivdə 
Azərbaycanın 
sosial-iqtisadi 
inkişaf 
traektoriyası 
yüksək 
dərəcədə 
perspektivlidir. Belə ki: 
1.
 
İnzibati-amirlik  sistemi  ləğv  edilərək  bazar  iqtisadiyyatı  prinsipləri 
bərqərar olmuşdur. 
2.
 
Müstəqil,  demokratik,  hüquqi  dövlətin  əsasları  qoyulmuş  və  ölkə 
yüksək inkişaf mərhələsinə daxil olmuşdur. 
3.
 
Transformasiya  prosesi  uğurla  aparılmış  və  özunün  son  mərhələsinə 
qədəm qoymuşdur.  
4.
 
Qapalı  sosial-iqtisadi  sistem  xaricə  açılmış  və  «açıq  qapı»  siyasətinin 
tətbiq edilməsi nəticəsində bərabərhüquqlu dövlət kimi qlobal iqtisadi sistemə 
inteqrasiya prosesi sürətlənmişdir. 
5.
 
Xarici  kapital  geniş  miqyasda  cəlb  edilərək,  resurs  amillərindən 
intensiv istifadə edilir. 
6.
 
Ölkədə yaradılmış yeni imkanlar daxili mənbələrin hərəkətə gətirilməsi, 
iqtisadiyyatın strukturunun yenidən qurulması, informasiya texnologiyalarının 
sürətli inkişafı və bütün sahələrdə modernləşdirmə xəttinin həyata keçirilməsi 
məqsədlərinə xidmət edir və bu sahədə ciddi irəliləyişlər mövcuddur. 
7.
 
Həyata 
keçirilən 
qlobal 
əhəmiyyətli 
infrastuktur 
layihələri 
Azərbaycanın  Avrasiya  məkanında  mərkəzi  nəqliyyat  dəhlizinə  çevrilməsi 
üçün geniş imkanlar yaratmışdır. 
8.
 
Siyasi  müstəqillik  iqtisadi  müstəqilliklə  möhkəmləndirilmişdir.  Ölkə 
tam  müstəqil  və  balanslaşdırılmış  iqtisadi  siyasət  yeritməklə  ölkənin  milli 
təhlükəsizliyini  və  onun  mühüm  tərkib  hissələri  olan  iqtisadi  təhlükəsizliyini, 
enerji təhlükəsizliyini və ərzaq təhlükəsizliyini qısa zaman kəsiyində təmin edə 
bilmişdir. 
9.
 
Ölkə  qısa  tarixi  dövr  ərzində  kapital  idxal  edən  ölkədən  ixrac  edən 
ölkəyə, təbii qaz idxal edən ölkədən ixrac edən ölkəyə çevrilmiş, bir çox həyati 
əhəmiyyətli məhsullarla öz ehtiyaclarını təmin edir.  

---

 
312 
10.
 
Ölkənin  əlverişli  geosiyası  vəziyyətindən  məharətlə  istifadə  edilməsi 
Azərbaycanın regionda lider dövlətə çevrilməsinə və qabaqcıl dünya düvlətləri 
arasında mövqenin möhkəmləndirilməsinə səbəb olmuşdur.   
11.
 
Yaradılmış möhkəm iqtisadi təməl siyasi və sosial-mədəni proseslərə 
də  dinamizm  verir,  Azərbaycanın  “mənliyinin    dünya  miqyasında  təsdiq 
edilməsinə imkan yaradır”.      
ƏLAVƏLƏR 
Ə
lav
ə
 1 
 
Ölkə qrupları üzrə xarici ticarət dövriyyəsinin dinamikası (mlrd dollar*) 
 
 
1995 
2000 
2002 
2003 
2004 
2005 
2006 
Dünya 
10. 011 
12. 979 
13. 037 
15. 180 
18. 509 
21. 059 
24. 323 
Sənaye 
ölkələri 
6. 574 
8. 362 
8. 284 
9. 539 
11. 266 
12. 380 
13. 954 
İEÖ 
3. 435 
4. 611 
4. 753 
5. 640 
7. 242 
8. 678 
10. 319 
Asiya 
1932. 66 
2. 447 
2. 522 
3. 004 
3. 835 
4. 526 
5. 336 
İndex 
1995=100 
1995 
2000 
2002 
2003 
2004 
2005 
2006 
Dünya 
100. 0 
130 
130 
151 
185 
210 
242 
Sənaye 
ölkələri 
100. 0 
127 
126 
145 
171 
188 
212 
İEÖ 
100. 0 
134 
138 
164 
210 
252 
300 
Asiya 
100. 0 
0. 12 
0. 13 
0. 15 
0. 19 
0. 23 
0. 27 
İxracatınin dinamikası (1995=100) 
 
 
Dünya 
100. 0 
128, 98 
130, 1344 
151, 3845 
142, 8294 
210, 0246 
242, 8574 
Sənaye 
ölkələri 
100. 0 
121, 6882 
121, 4851 
139, 2772 
134, 2976 
177, 3021 
199, 5725 
Avstraliya 
100. 0 
120, 7547 
122, 6415 
135, 8491 
134, 375 
200 
232, 0755 
Kanada 
100. 0 
144, 2708 
131, 25 
142, 1875 
109, 7473 
186, 9792 
203, 125 
Yaponiya 
100. 0 
108, 1264 
94, 13093 
106, 5463 
118, 1628 
134, 3115 
146, 7269 
ABŞ 
100. 0 
133, 6752 
118, 4615 
123, 9316 
104, 7315 
155, 0427 
177, 4359 
Yeni 
Zellandiya 
100. 0 
97, 79412 
105, 8824 
121, 3235 
152, 6316 
159, 5588 
164, 7059 
Avstrya 
100. 0 
111, 4583 
126, 9097 
154, 8611 
173, 9875 
204, 6875 
232, 8125 
Belçika 
100. 0 
106, 8182 
122, 7273 
145, 4545 
163, 2979 
190, 9091 
209, 6591 
Finlandiya 
100. 0 
114, 899 
112, 8788 
132, 5758 
133, 8462 
164, 6465 
195, 202 
Fransa 
100. 0 
104, 5296 
108, 7108 
127, 5261 
142, 3333 
154, 7038 
169, 6864 
Almaniya 
100. 0 
104, 9618 
117, 3664 
143, 5115 
165, 8182 
186, 6412 
214, 8855 
Yunanıstan 
100. 0 
97, 27273 
93, 63636 
120 
140, 1869 
140, 9091 
183, 6364 
İrlandiya 
100. 0 
172, 87 
195, 9641 
207, 1749 
135, 1492 
245, 7399 
235, 2018 
İtaliya 
100. 0 
102, 5641 
108, 547 
127, 7778 
147, 0833 
159, 4017 
177, 7778 
Luksemburq 
100. 0 
100 
100 
125 
150 
162, 5 
175 
Niderland 
100. 0 
108, 6735 
112, 2449 
135, 2041 
149, 2958 
178, 5714 
204, 0816 
Portuqaliya 
100. 0 
100, 431 
109, 9138 
131, 8966 
141, 6309 
138, 7931 
184, 9138 
Sloveniya 
100. 0 
112, 5 
125 
162, 5 
177, 7778 
225 
262, 5 
İspaniya 
100. 0 
124, 5055 
135, 7143 
171, 4286 
160, 7237 
209, 8901 
234, 3956 
Danimarka 
100. 0 
97, 86408 
109, 3204 
126, 7961 
150 
162, 3301 
178, 0583 
İslandiya 
100. 0 
0 
112, 2222 
123, 8889 
 
161, 1111 
163, 3333 
Norveç 
100. 0 
143, 0952 
142, 1429 
160, 7143 
135, 9401 
242, 619 
286, 9048 
İsveç 
100. 0 
109, 8997 
103, 8847 
128, 3208 
140, 5929 
163, 1579 
184, 4612 
İsveçrə 
100. 0 
96, 15385 
111, 5385 
129, 4872 
157, 3333 
161, 5385 
182, 0513 
Birləşmiş 
Krallıq 
100. 0 
116, 5289 
114, 0496 
125, 6198 
121, 2766 
153, 3058 
176, 8595 
İEÖ 
100. 0 
143, 4987 
147, 3528 
175, 4924 
157, 233 
275, 1707 
329, 0348 
Avropa  
100. 0 
134, 867 
156, 8061 
202, 0777 
202, 003 
332, 4288 
407, 1241 

---