World Bank Document
Korporativ dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan
Yüklə 1,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Korporativ dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan
- Prinsip VID 2: irk td idar etm t crüb sinin effektivliyinin monitorinqi Qiym tl ndirm : Yerin yetirilmir
- Prinsip VID 3: sas v zif li xsl rin seçilm si, onlar n m k haqlar v mükafatland r lmas , monitorinqi v v z olunmas
- Prinsip VID 4: R hb rliyin v mü ahid uras n n üzvl rinin m k haqlar n n irk tin uzun müdd tli maraqlar v s hmdarlar n maraqlar il laq l ndirilm si
- Prinsip VID 5: Mü ahid uras v idar hey tin üzvl rin t yin edilm si / seçilm si Qiym tl ndirm : Yerin yetirilmir
- Prinsip VID 6: nsayderl r aras nda maraqlar n toqqu mas na n zar t, o cüml d n irk tin aktivl rind n sui-istifad v aidiyy ti xsl rl qdl rin ba lanmas nda pozuntu hallar
- Prinsip VID 7: Mühasibat uçotu v maliyy hesabatlar sistemin , o cüml d n, müst qil audit v n zar t sisteml rin n zar t
- Prinsip VID 8: Aç qlama v kommunikasiya prosesin n zar t Qiym tl ndirm : Yerin yetirilmir
- Prinsip VIE: Mü ahid uras korporativ m s l l rl ba l obyektiv müst qil mühakim ni t tbiq ed bilm lidir.
- Direktorlar n faktiki müst qilliyi.
- Prinsip VIE 2: ura komit l ri il ba l ayd n v ffaf qaydalar
Korporativ dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan
sentyabr 2009
S hif 38 mü yy n sas funksiyalar idar hey ti t r find n yerin yetirilir. Mü ahid uralar nda bir qayda olaraq s drlik ed n n zar t pay na malik olan s hmdarlar sas rol oynay r. Mü ahid uralar n n münt z m iclaslar n keçir n irk tl rin say artsa da, h min iclaslar h l d , bir çox irk tl rd keçirilmir. Dig r t r fd n, idar hey ti b zi günd lik v zif l rd n k narla mal v v zin irk tin ofisind daimi kabineti olan n zar t pay na malik olan s hmdarlarla günd lik m sl h tl m y m cbur olur.
Qanuna sas n, banklar n mü ahid uralar strateji korporativ planla d rman h yata keçirir, idar etm y n zar t edir v s hmdarlar n ümumi y nca na hesabat verir. Qeyd olunmal dig r v zif l r maraqlar n toqqu mas hallar n n h ll edilm si v aidiyy ti xsl rl v iri qdl rin t sdiqi daxildir. 63 T crüb d , n zar t pay na malik olan s hmdar banklarda da faktiki olaraq dominant rol oynay r. S orta irk tl rind , v zif l r bank qanunvericiliyinin t l bl rini t krarlay r. Prinsip VID 2: irk td idar etm t crüb sinin effektivliyinin monitorinqi Qiym tl ndirm : Yerin yetirilmir Mü ahid uralar t r find n korporativ idar etm t crüb sinin monitorinqi il ba l müdd alar yoxdur. Banklarda korporativ idar etm il ba l mü yy n ciddi m s l l r qanuna sas n n zar t olunur v bu bank n idar edilm si il ba l funksional v struktur t l bl r daxildir.
Mülki m c ll y uy un olaraq, irk tin nizamnam sind müvafiq s lahiyy tl rin mü ahid uras na verilm si istisna olmaqla, r hb rlik s hmdarlar n ümumi y nca t r find n seçilm li v v zif d n azad edilm lidir. T crüb d , r hb rlik b zi hallarda mü ahid uras v ya s hmdarlar n ümumi y nca na aid s lahiyy tl ri v v zif l ri icra edir. Misal üçün, Mülki M c ll y uy un olaraq, s hmdarlar n ümumi y nca mü ahid uras n n s drinin v üzvl rinin t yin edilm si üzr müst sna hüquqa malikdir, lakin, bazar i tirakç lar b z n bu funksiyan n idar hey ti t r find n yerin yetirilm si bar d m lumat vermi l r. Bundan lav , BMK-nin 2007-ci ilni sor usunda otuz respondent r hb rliyin öz m k haqlar n mü yy n etm sini qeyd etmi dir. Banklarda s hmdarlar n ümumi y nca r hb rliyin i götürülm si, m k haqq n n mü yy n edilm si v v z edilm si s lahiyy tl rin malikdir, lakin h min s lahiyy tl r mü ahid uras na h val edil bil r. Qanuna sas n, mü ahid uras ild bir d f r hb rliyin f aliyy tini qiym tl ndirir.
Ümumiyy tl s hmdar c miyy tl ri il ba l aidiyy ti müdd alar yoxdur. Banklara g ldikd , qanuna sas n mü ahid uras n n v zif l rind n biri irk tin (o cüml d n r hb rliyin) m k haqq v mükafatland rma sisteminin irk tin uzun müdd tli m qs dl rin xidm t etm sinin t min edilm sind n v q sa müdd tli m nf t h d fl rinin qoyulmamas ndan ibar tdir. 64
BMK-nin 2007-ci ilin sor usunda i tirak ed n irk tl rin yaln z onu mü ahid uras n n üzvl ri üçün m k haqq v mükafatland rma sistemin malik idi.
Baxmayaraq ki, qanuna sas n s hmdarlar n ümumi y nca mü ahid uras v idar hey tinin üzvl rin seçm k v onlar v zif d n azad etm k hüququna malikdir, o, h r iki orqana üzvl rin t yin edilm si v ya seçilm sind s m r li faktiki rol oynam r. Qanun q rar n q bul edilm sini asanla d rmaq üçün s hmdarlar n ümumi y nca na yeni t yin olunmu direktorlar haqq nda ümumi m lumatlar n t qdim olunmas n t l b etmir.
Qanuna sas n, insayderl r aras nda maraqlar n toqqu mas na n zar t ümumiyy tl s hmdar c miyy tl ri üçün deyil,
63 Banklar haqq nda Qanun, §25; Banklarda korporativ idar etm standartlar n n t tbiqi qaydalar , §3, 5.
64 Banklarda korporativ idar etm standartlar n n t tbiqi qaydalar , §15.1. Korporativ dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan
sentyabr 2009
S hif 39 yaln z banklar üçün m cburidir. T crüb d , h tta banklarda, mü ahid uras v idar hey tinin maraqlar n toqqu mas na s m r li n zar t etm k üçün n zar t paylar na malik olan s hmdarlardan z ruri d r c d müst qil olmaya bil rl r.
S hmdar c miyy tl rind nizamnam maliyy hesabatlar imzalamaq s lahiyy tin malik olan xsl ri mü yy n edir v onlar yanl m lumatlar n verilm sin gör m suliyy t da y rlar. 65 Emissiya prospektind yanl m lumatlar n verilm si hal nda, h mçinin, cinay t m suliyy ti lav olunur. 66 Mü ahid uras ndan maliyy hesabatlar nda veril n m lumatlar n h qiqiliyinin t sdiq edilm si t l b olunmur. Banklara g ldikd , bütövlükd idar hey ti maliyy hesabatlar sistemi üçün cavabdehdir v idar hey tinin s dri v ba mühasib maliyy hesabatlar n n düzgünlüyünü t sdiq edir. V zif l ri v hesabatl l d qiq bölü dür n sistemin yarad lmas t l b olunur. 67 Mü ahid uras maliyy hesabatlar v audit sisteml rin n zar ti h yata keçirir. Audit komit si, h mçinin, h min v zif l ri yerin yetirir. BMK-nin 2007-ci ilin sor usunda i tirak etmi irk tl rin mühüm hiss sind k nar auditoru seçm k (57%) v illik hesabat v maliyy hesabatlar n t sdiq etm k (54%) s lahiyy tin mü ahid uras deyil, idar hey ti malik idi.
Qiym tl ndirm : Yerin yetirilmir Aç qlama v kommunikasiya prosesi qanunla s hmdar c miyy tinin mü ahid uras n n v zif l rin daxil edilm yib. T crüb d , irk tl rd aç qlama v kommunikasiyan n s viyy si a a d r.
ba l müdd alar yoxdur. dar hey tinin üzvl ri mü ahid uras n n üzvü ola bilm zl r. S hml rin 20% v ondan art q pay na malik olan s hmdarlar mü ahid uras n n üzvü ola bilm zl r. Banklara g ldikd , mü ahid uras , audit komit si v idar hey tinin üzvl ri v , h mçinin, ba mühasib bank n dig r idar etm orqanlar n n üzvl ri ola (s hmdarlar n ümumi y nca istisna olmaqla); bankda dig r v zif l rd çal a; mü ahid uras , audit komit si v idar hey tinin üzvl ri v , h mçinin, ba mühasibin qohumlar ola; v dövl t qulluqçular ola bilm zl r. S orta f aliyy ti haqq nda qanun s orta irk tl rind mü ahid uras n n n az bir üzvünün müst qil olmas n t l b edir. Lakin, müst qillik kriteriyas üzvün irk tl r h r hans m ulluq laq l rinin, auditorla laq l rin v ya s orta irk tinin iri mü t risi olmamas n t l b etmir. Direktorlar n faktiki müst qilliyi. Mü ahid uralar na faktiki olaraq n zar t pay na malik olan s hmdarlar n zar t edir. Bir neç irk t mü ahid uralar na müst qil üzvl ri seçib, lakin bu t crüb geni yay lmay b. irk tl r ikay tl nirl r ki, ölk d h l d , müst qil direktorlar üçün yax namiz dl r çat m r.
BMK-nin 2007-ci ilin sor usunda i tirak ed n irk tl rin yetmi s kkiz faizind majoritar s hmdarlar v onlarla laq li xsl r mü ahid uras n n üzvl ri olmu dur. Qeyd etm k laz md r ki, sor uda i tirak etmi on s kkiz irk td (18%) mü ahid uralar tamamil majoritar s hmdarlardan v onlarla laq li xsl rd n ibar t idi. Qrup olaraq, majoritar s hmdarlar v onlarla laq li xsl r bütün mü ahid uras üzvl rinin 48%-ni t kil etdil r. Minoritar s hmdarlar sor uda i tirak etmi irk tl rin lli üç faizind mü ahid uras nda t msil olunub v sor uda i tirak etmi bütün irk tl rin mü ahid uralar n n üzvl rinin 27%-ni t kil etmi dirl r. Mü ahid uras n n üzvl ri aras nda h cmin gör növb ti iri qrup m rk zi v rayon orqanlar n n nümay nd l rind n ibar t olmu dur (iki faiz). Mü ahid uralar n n müst qil üzvl ri sor uda i tirak etmi irk tl rin iyirmi s kkiz faizind çal m d r v respondentl rin be faizi mü ahid uras n n tamamil müst qil üzvl rd n ibar t olmas n bildirmi dir. Prinsip VIE 2: ura komit l ri il ba l ayd n v ffaf qaydalar
65 Mülki m c ll , §1078-11.7; nvestisiya qiym tli ka zlar n n emitentl ri t r find n illik hesabatlar n haz rlanmas v aç qlanmas qaydalar , §2.4. 66 Cinay t M c ll si, §203, 211, 212, 213. 67 Banklarda korporativ idar etm standartlar n n t tbiqi qaydalar , §8.3.
Yüklə 1,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|