www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
124
və folklor‖, Dil və ədəbiyyat, say: 2(27), Bakı, 2000,
səh.77-80; ―İlyas Əfəndiyev yaradıcılığında əfsanə,
rəvayət, nağıl, dastan süjetlərindən və motivlərindən
istifadə‖, Dil və ədəbiyyat, say:4(38), Bakı, 2003, s.49-
53; ―İlyas Əfəndiyev yaradıcılığında bayatı, aşıq
yaradıcılığı və xalq mahnılarından bəhrələnmə‖, Dil və
ədəbiyyat, say: 4(38), Bakı, 2003, s.53-58.)
Bu münasibətlə İlyas Əfəndiyevin özü yazırdı: "Uşaq
vaxtı eşitdiyim nağıllar, əfsanələr uzun illər boyunca
mənimlə olmuşdur və qəribədir ki, illər keçdikcə elə bil
ki, onlar mənim üçün yeni boyalar, çalarlar əldə etmişdir.
Sonralar məlum olmuşdur ki, mənim uşaq təfəkkürümü
tamam sehrli bir aləmə çəkib aparan həmin əhvalatların
bir qismi Azərbaycan nağıllarından, qədim inam və
ayinlərimizdən, bir qismi də hədislərdən, dini şərhlərdən
gəlir, onların bəzisini qələmə alarkən mən
ilkin mənbələri
yox, öz yaddaşımı, hisslərimi əsas götürmüşəm." (Bax:
Əfəndiyev İ. Sən ey böyük yaradan. Bakı, 1997, s.10.)
Bu cəhətdən tənqidçi, ədəbiyyatşünas, şair, filologiya
elmlər doktoru Qasım Qasımzadənin müşahidəsi, elə bil
ki, ədəbi tənqidimizin bu problemlə bağlı fikirlərini,
mülahizələrini yığcam bir şəkildə ümumiləşdirmişdir.
Müəllif ―Tarixə müasir baxışın yeniliyi‖ məqaləsində
yazır: ―Sənətkarın müasirliyi elə ancaq onun əsərlərinin
ideya-məzmun vacibliyində deyil, həm də əhvalatın,
fikrin ifadəsindəki üslub müasirliyindədir. ...İ.Əfəndiyev
üslubu həmişə daxili yeniləşmə gedişatlı, milli
xüsusiyyəti ilə seçilən üslubdur. Nağıl-dastan şirinliyi də,
klassik poeziya nəfəsi də, müasair nəsrin bir sıra novator
axtarışları da müəyyən ölçü dairəsində burada
məskundur. 60-70-ci illər ədəbiyyatında, xüsusən,