655
edilmiĢ milisin böyük təəccübünə rəğmən o, dərhal öz
kostyumunun içinə qayıtmıĢdı. Bir daha yeri gəlmiĢkən:
Proxor Petroviç öz yerinə, zolaqlı boz kostyumunun içinə
qayıdan kimi, onun olmadığı qısa müddətdə kostyumun
qoyduğu dərkənarları tamamilə təsdiq eləmiĢdi.
...Həmin o Proxor Petroviç Voland adlı Ģəxs haqqında
qətiyyən heç nə bilmirdi.
Nəsə cəfəng bir Ģey alınırdı: minlərlə tamaĢaçı,
Varyetenin bütün iĢçiləri, nəhayət, çox elmli adam olan
Sempleyarov Arkadi Apollonoviç bu cadugəri, eləcə də
onun lənətəgəlmiĢ assistentlərini görmüĢdü, di gəl, onu heç
harada tapmaq mümkün deyildi. Ġcazənizlə soruĢaq: bəlkə,
öz murdar seanslarından dərhal sonra yerə batmıĢdı, ya
bəzilərinin dediyi kimi, heç Moskvaya gəlməmiĢdi? Əgər
birincini ehtimal eləsək, Ģübhəsiz, yerə batarkən Varyetenin
bütün müdiriyyətini özüylə aparmıĢdı, yox, ikincini ehtimal
eləsək, belə çıxmırmı ki, talesiz teatrın müdiriyyətinin özü
qabaqcadan nəsə bir ziyankarlıq eləyib (kabinetin sındırılmıĢ
pəncərəsini
və
Tuzabubenin
hərəkətini
xatırlayın!),
Moskvadan izsiz-soraqsız yox olmuĢdu.
downloaded from KitabYurdu.org
656
Əslinə qalanda, istintaqa rəhbərlik eləyənə minnətdar
olmalıyıq. ĠtmiĢ Rimskini son dərəcə tez tapdılar.
Kinoteatrın yanındakı taksi dayanacağında Tuzabubenin
hərəkətini seansın nə zaman qurtardığı və Rimskinin məhz
nə zaman yoxa çıxa biləcəyi müddətlə tutuĢdurmaq bəs elədi
ki, Leninqrada təcili teleqram vursunlar. Bir saat sonra
(cümə gününün axĢamı) cavab gəldi ki, Rimski "Astoriya"
mehmanxanasının dördüncü mərtəbəsindəki dörd yüz on
ikinci otaqda, həmin vaxt Leninqradda qastrolda olan
Moskva teatrlarından birinin repertuarlar Ģöbəsinin müdiri
qalan nömrənin yanındakı, qızılı haĢiyəli bozumtul-mavi
mebeli və gözəl hamamı olan otaqda tapılıb.
"Astoriya"nın dörd yüz on ikinci otağının paltar
dolabında gizlənən Rimski dərhal həbs olunub elə
Leninqraddaca dindirilmiĢdi. Bundan sonra Moskvaya
teleqram gəldi ki, Varyetenin maliyyə direktoru anlaqsız
vəziyyətdədir, suallara ağıllı cavablar vermir, ya vermək
istəmir, yalnız xahiĢ eləyir ki, onu zirehli kamerada
gizlətsinlər, yanına da silahlı keĢikçilər qoysunlar.
Moskvadan teleqramla əmr olundu ki, Rimskini mühafizə
downloaded from KitabYurdu.org
657
altında Moskvaya gətirsinlər və cümə günü axĢam qatarıyla
Rimski mühafizə altında oradan yola düĢdü.
Cümə günü axĢam Lixodeyevin də izinə düĢdülər.
Onun haqqında bütün Ģəhərlərə teleqram göndərilmiĢdi və
Yaltadan cavab gəldi ki, Lixodeyev Yaltada olub, ancaq
aeroplanla Moskvaya uçub.
Yalnız Varenuxanın izinə düĢmək mümkün olmurdu.
Bütün Moskvada tanınan məĢhur teatr inzibatçısı, sanki,
yoxa çıxmıĢdı.
Eyni zamanda Varyetedən kənarda, Moskvanın baĢqa
yerlərində baĢ verən hadisələrlə də məĢğul olmaq lazım
gəldi. "ġanlı dəniz" oxuyan qulluqçuların (yeri gəlmiĢkən:
professor Stravinski dəri altına iynə vurmaqla iki saat
ərzində onları qaydaya sala bilmiĢdi), pul əvəzinə
baĢqalarına, ya da müəssisələrə kağız-kuğuz verənlərin,
həmçinin bu cür puldan zərər çəkmiĢ Ģəxslərin baĢına gələn
qeyri-adi hadisələrə aydınlıq gətirməli oldular.
Aydındır ki, bütün bu hadisələrdən ən xoĢagəlməzi, ən
rüsvayçısı, ən qəlizi mərhum ədəbiyyatçı Berliozun baĢının
downloaded from KitabYurdu.org
658
günün günorta çağı Qriboyedov zalında tabutdan
oğurlanmasıydı.
Ġstintaqı aparan on iki nəfər bütün Moskvaya
səpələnmiĢ bu lənətə gəlmiĢ mürəkkəb iĢi zərrə-zərrə bir
yerə toplamıĢdılar.
Müstəntiqlərdən biri professor Stravinskinin klinikasına
gəlib, ilk növbədə son üç gündə klinikaya daxil olan
Ģəxslərin siyahısını göstərmələrini xahiĢ eləmiĢdi. Nikanor
Ġvanoviç Bosoy və baĢı qopanlan bədbəxt konferansye
beləcə tapılmıĢdı. Amma onlarla az məĢğul olmuĢdular. Bu
iki adamın müəmmalı cadugərin baĢçılıq elədiyi eyni
dəstənin qurbanı olduğunu müəyyən eləmək indi elə də çətin
deyildi. Ġvan Nikolayeviç Bezdomnı isə müstəntiqi çox
maraqlandırmıĢdı.
ĠvanuĢkanın 117 №-li otağının qapısı cümə günü
axĢama yaxın açıldı və müstəntiqə heç oxĢamayan, buna
baxmayaraq, Moskvanın ən yaxĢı müstəntiqlərindən olan
mülayim rəftarlı yumrusifət bir oğlan içəri girdi. O, rəngi
ağarmıĢ, arıqlamıĢ, ətrafında baĢ verənlərə gözlərində heç
bir maraq hiss olunmayan, ətrafındakıların baĢı üstündən
downloaded from KitabYurdu.org
659
gah harasa uzaqlara baxan, gah da özünə qapılan, çarpayıda
uzanmıĢ cavan oğlanı gördü.
Müstəntiq özünü mehribancasına təqdim edib, Ġvan
Nikolayeviçin yanına srağagün Patriarx gölündə baĢ verən
hadisə barədə danıĢmaq üçün gəldiyini dedi.
Ax, əgər müstəntiq onun yanına bundan əvvəl, heç
olmasa, çərĢənbəyə keçən gecə, Patriarx gölündəki hadisə
barədə ona qulaq asmaları üçün dəridən-qabıqdan çıxdığı
vaxt gəlsəydi, Ġvan necə də Ģad olardı. Məsləhətçini tutmağa
kömək eləmək arzusu indi həyata keçmiĢdi, daha kiminsə
arxasınca qaçmaq lazım deyildi, özləri onun yanına və məhz
çərĢənbə günü axĢam nə baĢ verdiyini eĢitmək üçün
gəlmiĢdilər.
Ancaq əfsus, Berliozun ölümündən keçən vaxt ərzində
ĠvanuĢka tamam dəyiĢmiĢdi. Müstəntiqin bütün suallarına
həvəslə, nəzakətlə cavab verməyə hazır idi, ancaq Ġvanın
baxıĢlarında, danıĢığında biganəlik duyulurdu. Berliozun
taleyi Ģairi artıq mütəəssir eləmirdi.
Müstəntiq gəlməmiĢdən ĠvanuĢka uzanıb mürgüləyirdi
və gözünün qabağından bəzi Ģeylər keçirdi. YonulmuĢ
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |