eroziyadan him oya qilish bo'yicha choralar amalga oshirilmadi.
Tum anlarda, viloyatlarda, respublikalarda
ASM rivojlanish rejalari,
boshqa boshqaruv qarorlari ko'pchilik hollarda yer tuzish organlari
bilan kelishilmadi va yerdan oqilona foydalanish va uni muhofaza qilish
talablariga javob berm adi, X o'jaliklar yerdan foydalanishlarining
turg'unligi tez-tez asossiz buzildi, ularning chegaralari va maydonlari .
buvruqlar bilan o'zgartirildi. Bularning ham m asi qishloq xo'jalik
korxonalari iqtisodiyotiga jiddiy zarar etkazdi, tuproqlar unum -
dorligining
pasayishiga, eroziya jarayonlarining rivojlanishiga, qayta
sho'rlanishga va boshqa salbiy oqibatlarga olib keldi.
80-yillarda ekologik vaziyat, shu jum ladan yerdan foydalanish
sohasida, sezilarli darajada keskinlashdi. ASM rivojlanishi va yerdan
foydalanish rejalarining o'zaro bog'liqligi ta'm inlanm aganligi, ekin
m avdonlarining
nooqilona tarkibi, o g 'ir qishloq xo'jalik m ashina-
larini, texmkasini nojoiz qo'llash m am lakatning ko'plab tum anla-
rida tuproq unum dorligining pasayishiga, tuproqlarning qayta zich-
lanishiga, eroziya jarayonlarining rivojlanishiga olib keldi.
1981-yildan 1987-yilgacha har yiliga m elioratsiya tadbirlari,
m elioratsiyalangan yerlarni o'zlashtirish, daraxtlarni ekish, yerlarni
yaxshilash, ulardan oqilona foydalanish
uchun davlat va kolxozlar
mablag'lari hisobiga qilinadigan kapital xarajatlar sobiq ittifoq bo'yicha
10 mlrd. so'm dan oshib ketdi, shulardan faqat 4% yerlarni himoya
qilish va tuproq eroziyasiga qarshi kurashishga to 'g 'ri keldi. Katta
meliorativ holati yom on yerlarda ularni yaxshilash bo'yicha hech
qanday ishlar qilinmadi.
Y erdan foydalanish ishlari notekis bo'lib qolaverdi. 1966-1985
yillarda besh-yilda o'rtacha 218 mln. ga maydondagi 17 mingdan ko'p
xo'jaliklarda qayta yer tuzish o'tkazildi. Shu yillarda hududda qayta
tashkil etiladi. Xo'jalik 120,6 mln. ga maydondagi 9,6 ming, har yili
o 'rtach a 2 ming atrofida. Q ator hollarda
yerdan foydalanishlarning
va ishlab chiqarishning tarkibi, o'lcham lari o'zgarishi yer tuzish
loyihalarini amalga oshirish darajasidan o'zib ketdi. Bu yerdan foy-
dalanishda ortiqchalikka, qishloq xo'jalik ekinlarining hosildoriigi
pasayishiga
olib keldi; tarm o q n in g qiym at ko'rinishidagi yalpi
m ahsuloti hajmi 30% gacha kamaydi, k o 'p hollarda o'ylangan yer
tuzish ishlari tizimi bir m artalik tezkor kom paniyalar (almashlab
79
ekishlarni yiriklashtirish, dehqonchilik tizim larini joriy etish, ch o r
vachilik m ajm ualarini joylashtirish va ularning ozuqa bazasini
asoslash, yerlarni inventarizatsiyalash) bilan almashtirildi.
80-yillar oxirida yuzaga kelgan buyruqbozlik iqtisodiyotining
um um iy
tangligi tub islohotlarni, shu jum ladan, yer m unosabatlari
sohasida ham o ‘tkazish zaruratiga olib keldi.
Yüklə
Dostları ilə paylaş: