Yer tuzishning ilmiy asoslari

4. Yer tuzishning yer islohotini o ‘tkazish b o‘yicha vazifalari.
M a m la k a tim iz d a s a m a ra li ijtim o iy y o ‘n a ltirilg a n b o z o r 
iqtisodiyotini yaratish agrosanoat m ajm uasida tub o ‘zgarishlarni 
o'tkazishni nazarda tutadi, ularning eng aharniyatlilari quyidagilar 
hisoblanadi:
• yer islohoti;
• ko‘p ukladli iqtisodiyotga o ‘tish, ASM da barcha xo'jalik yuritish 
shakllarining (jamoa, davlat, xususiy) huquqiy va iqtisodiy tengligi, 
ular orasidagi kooperatsiya va integratsiya aloqalarining rivojlanishi;
• barcha qishloq xo‘jalik ishlab chiqaruvchilariga rejalashtirish, 
yetishtirilgan m ahsulotni va darom adlarni tasarru f etishda to ‘la 
mustaqillik berish;
• ag ro san o at ishlab ch iq arish in i b o sh q arish o rg an larin in g
vazifalarini va tashkiliy tarkibini o ‘zgartirish;
• qishloqlarning ijtimoiy rivojlanishini, ASM da ilmiy-texnik 
ta ra q q iy o tn i te zlash tirish n i va un in g m o d d iy -tex n ik bazasini 
m ustahkam lashni ta ’minlaydigan yangi investitsiya siyosatiga o ‘tish.
Ishlab chiqarish vositalariga b o ‘lgan m ulkchilik shakllarining 
o ‘zgarishi, bozor tipidagi iqtisodiyotga o ‘tish ham da bular bilan 
bog‘liq korxonalarni xususiylashtirish, ishlab chiqarishning tarkibini, 
o ‘lcham larini va joylashishlarini o ‘zgartirish, bozor infratizimining \ 
(b irja la r, tijo ra t b a n k lari) paydo boMishi, a lb a tta , yirik yer 
o ‘zgarishlariga olib keladi. Bu sharoitda yer tuzishning mavjud 
nazariyasi va usullari, yerdan oqilona foydalanishni va uni muhofaza 
qilishni tashkil etish tizimi to 'la jiddiy qayta ko‘rib chiqishni va 
m azm unan rivojlantirishni talab etadi:
Eng avvalo shuni esda tutish kerakki, yer tuzish har qanday 
yer islohotini amalga oshirishda asosiy qurol hisoblanadi va shu 
boisdan davlat tom onidan nazorat qilinadigan va moliyalanadigan 
tarm oq boshqanivlaridan ustun b o ‘Igan, turg'un faoliyat ko‘rsa-
80

---

tuvchi yer tuzish xizm atini, loyiha va ilmiy - tekshirish institutlarini, 
kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish uchun 
o ‘quv yurtlarini o ‘z ichiga oladigan, o ‘zining xususiy maqsadlariga, 
vazifalariga ega aniq tashkiliy tizim dan iborat b o ‘lishi kerak. Faqat 
shundagina «Yer resurslari» axborot-m a’lum otnom a tizimini yaratib, 
yer aylanishini ro ‘yxatga olish va noqonuniy kelishim larga yo‘l 
qo‘ymaslik uchun yerdan foydalanishni nazorat etish va ckspertizani 
amalga oshirish, yer tortishuvjarini yechish uchun yer kadastri va 
yer m onitoringini olib borish, yer tuzish ishlarini yagona texnik va 
ko'rsatm a-uslubiy asosda o'tkazish mumkin,