Ziyaos-salehin az ziaossalehin ir

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
Bu əzadarlıq mərasimləri hətta keçmişdə əhli-sünnə tərəfindən 
də, qeyd olunurdu. 
Əbdülcəlil Razi
  h. q. tarixi ilə 560-cı ildə «Kitabu-nəqz» adlı 
kitabında məlumat verir: «Hər kəsə məlumdur ki, Hənəfi və 
Şafei (sünni) firqələrinin rəhbərləri, həmçinin onların 
davamçıları olan alimlər, fəqihlər Aşura ildönümlərini qeyd 
edərək, ahu-zar etmiş, təziyə mərasimləri qurmuşlar. Kərbəla 
şəhidlərinin müsibətini yad edib, minbərlərə çıxmış, 
rəvayətlər söyləmişlər».... 
Sünni alimləri Xacə Əbu Mənsur Maşad (536 h.q. vəfat) 
İsfahanda, Xacə Əli Qəzvini Hənəfi (551 h. q. vəfat) 
Bağdadda; Əmir Əbbadi Qütbuddin (562 h. q.vəfat) 
Bağdadda; Əbu Mənsur Ümdəddin Şafei, Nişapurda; Xacə 
Əşəri Hənəfi Nişapurda; Qazi Hənəfi və digərləri də, hər il 
Aşura əzadarlığı üçün mərasim keçirən alimlərdəndir
)2(
. 
 Bu barədə bə`zi kitablarda da geniş məlumat verilmişdir: 
«Silsilətüz-zəhəb», «Rəşəhat», «Məqamati-Cami», «Məqtəli-
Xarəzmi», «Tarixi-Təbəri», «İthafüs-süəda fi mənaqibi 
seyyidüş-şühəda», (Əfiduddin Hənəfi), «Cövrül-əşqiya» 
(Qadirbəxş 
səh:135 
 
1
-
 [
1
 . ]
Mü ə llifl ə r qrupu, «Suallar v ə cavablar», s ə h. 174-
175 . 
2
-
 [
2
 . ]
R ə sul C ə f ə ri, «Aşura qiyamında diqq ə tli 
araşdırma», s ə h. 314-340  

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
Hənəfi), «Məqtəl» (Mahmud ibn Osman Hənəfi), «Məqtəl», 
(Əli Ənbər Hənəfi), «Rövzətuş-şühəda», (Molla Hüseyn 
Kaşani.) 
Necə ki, İbn Sirin deyir: «Yəhya ibn Zəkəriyyədən sonra səma 
əhli Hüseyn ibn Əlidən (ə) başqasına ağlamadı
)1(
». 
səh:136 
 
1
-
 [
1
« . ]
Tarixi-İbn Ə sakir», c. 4, s ə h. 339 . 
Peyğəmbər və səhabələr Aşura müsibətinənə ağlamışlarmı ?
   
Tarixə diqqətlə müraciət etməklə yanaşı çox saylı sünni və şiə 
mənbələrinə istinadən Məhəmməd peyğəmbərin (s), 
mə`sumların (ə), səhabələrin Aşura müsibətinə ağladıqlarını 
tam qətiyyətlə söyləyə bilərik. Belə hədislərin bir neçəsini 
sizə təqdim edirik: 
 
1
 ) Peyğəmbərin (s) əzadarlığı 
1
- Hakim Nişaburi səhih sənədlə Ümmül-Fəzldən belə nəql 
edir: «... Balaca Hüseyni (ə) qucağıma alaraq, Peyğəmbərin 
(s) yanına gətirdim. Və onun qucağına qoydum. Gözlərim 
Həzrət Məhəmmədin (s) yanağından aşağı süzülən yaşlara 
sataşdıqda soruşdum: «Ey Allahın elçisi! Atam-anam sənə 
fəda olsun, nə üçün ağlayırsan ?
»  
Peyğəmbər (s) buyurdu: «Cəbrayıl tanrı tərəfindən mənə nazil 
oldu və ümmətimin yaxın zamanlarda Hüseyni (ə) şəhid 
edəcəyini xəbər verdi
)1(
»... 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
səh:137 
 
1
-
 [
1
 . ]
Hakim Nişaburi, « Ə l-Müst ə dr ə ku ə l ə s-s ə 
hiheyn», c. 3, s ə h. 176; Xar ə zmi,«M ə qt ə l», c. 1, s ə h. 
158-159; İbn S ə bbağ Maliki, « Ə l-Fusulül-muhimm ə », s ə 
h. 154; İbn H ə c ə r, «S ə vaiqül-mühriq ə », s ə h. 115; « Ə l-
X ə saisül-Kubra», Beyh ə qi, c. 3, s ə h. 125; Mütt ə qi Hindi, 
«K ə nzül-ümmal», c. 6, s ə h. 223 . 
2
-
  Hafiz Əhməd Beyhəqinin nəql etdiyi hədisdə oxuyuruq: 
«Əsma binti Umeys deyir: «Mən yenicə dünyaya gəmiş 
Hüseyni (ə) ağ parçaya bükülmüş qundaqda Peyğəmbərə (s) 
verdim. O, körpənin sağ qulağına azan və sol qulağına isə 
iqamə oxudu. Sonra onu qucaqlayaraq, ağladı. Soruşdum: 
atam-anam sənə qurban nə üçün ağlayırsan? Buyurdu: «Bu 
övladım üçün ağlayıram. Mən «O, indicə dünyaya gəlib, 
ağlamaq nə üçündür? »-dedikdə isə, Peyğəmbər (s) buyurdu: 
«Əsma, övladımı zülmkar bir qövm şəhid edəcək. Allah 
mənim şəfaətimi onlara yetirməsin.» Sonra sözünə davam 
edərək buyurdu: «Bunu Fatiməyə (s) xəbər vermə. Axı o, 
yenicə övlad dünyaya gətirib
)1(
»! 
3
-
  Əhməd ibn Hənbəl səhih sənədlə Ənəs ibn Malikdən belə 
nəql edir: «Ümmü Sələmə 
)2(
deyir: «Həsən (ə) və Hüseyn (ə) 
mənim evimdə idilər. Cəbrayıl nazil oldu və Peyğəmbərə (s) 
«Ey Məhəmməd! Sənin ümmətin övladın Hüseyni (ə) şəhid 
edəcəkdir»- dedi. Elə bu zaman Peyğəmbər (s) ağladı və 
Hüseyni (ə) bağrına basaraq buyurdu: «Ey Ümmü Sələmə bu 
torpaq sənin yanında əmanət qalsın». 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
Bu qırmızı rəngli torpağı Hüseynin (ə) şəhid olacağı 
məkandan Cəbrayıl ona gətirmişdi
)3(
. 
 -4İbn Əsakir səhih sənədlə Aişədən 
)4(
bu hədisi nəql edir: 
«Allahın elçisi (s) yatmışdı. Hüseyn (ə) otağa girərək 
səh:138 
 
1
-
 [
1
 . ]
Xar ə zmi, «M ə qt ə l», c. 1, s ə h. 88; Hafiz T ə b ə ri, 
«Z ə xairül-üqba»,, s ə h. 119 . 
2
-
 [
2
 . ]
M ə h ə mm ə d peyğ ə mb ə rin (s) h ə yat yoldaşı . 
3
-
 [
3
« . ]
Müsn ə di- Ə hm ə d ibn H ə nb ə l», c. 3, s ə h. 242 v ə 
265; Nur ə ddin Heys ə mi, «M ə cm ə üz-z ə vaid v ə m ə nb ə 
ül f ə vaid», c. 9, s ə h. 189; Hafiz T ə b ə ri, «Z ə xairul-
üqba», s ə h. 147 . 
4
-
 [
4
 . ]
M ə h ə mm ə d peyğ ə mb ə rin (s) h ə yat yoldaşı . 
ona tərəf getdi. Mən onu Peyğəmbərdən (s) uzaqlaşdırdım. 
Sonra isə öz işimlə məşğul oldum... Peyğəmbər (s) yuxudan 
ayıldı. O, ağlayırdı. Səbəbini soruşduqda isə buyurdu: 
«Cəbrayıl (ə), mən yuxuda ikən, Hüseynin şəhid ediləcəyi 
məkandan olan bir ovuc torpağı mənə göstərdi. Allahın əzabı 
onun qanını axıdanlara qarşı şiddətlidir.»... Sonra buyurdu: 
«Ey Aişə! Canımın sahibi Allaha and olsun ki, bu iş məni şox 
kədərləndirdi. Görəsən, məndən sonra Hüseyni qətlə yetirəcək 
kəslər kimdir?!» Əbu Bəkr, Ömər, Əli (ə), Əmmar və Əbuzər 
də, orada idi( 
)1(
».Aişə bu məzmunlu başqa müxtəlif hədislər 
də söyləmişdir) . 

---