Genealoji TƏHLİLİ (Azərbaycan tatlarının dilinin materialları əsasında)

Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Birqədir -  briqadir 
Birqədirgəri -  briqadirlik 
Bisəbir -  səbirsiz 
Bısərpö -  ayaqüstə Bisg -  
şiş (kabab  şişi) Bisohib -  
sahibsiz, yiyəsiz
Bisohibi -  sahibsizlik, yiyəsizlik
Bist -  iyirmi 
Bıstagor -  bilən 
Bıstan -  bilmək
Bistipanc -  iyirmi beş 
Bistipancta -  iyirmi beş dənə 
Bistqəpiyə -  iyirmiqəpiklik 
Bistruza -  iyirmigünlük 
Bistsola -  iyirmiillik 
Bıstun -  bostan Bıstunçi -  
bostançı Bıstunçigəri -  
bostançılıq Bişmərdan -  
saymaq Bivec -  bivec, 
vecsiz Bivecgəri -  
biveclik
Bivecgəri  soxtan -  biveclik etmək
Bivəfo -  vəfasız
Bivəfogəri -  vəfasızlıq
Biya -  gəl
Bıyecö -  birgə
Biyeyin -  donmuş
Biyə -  buz, dul
Biyəzərə -  donmuş
Biymədəran -  boymadərən
Biyobir -  abırsız, biabır

---

Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Biyor -  yaddaş 
Biz -  keçi 
Bızboş -  bozbaş 
Bizəmü -  keçi
Bobi -  ziyansız,  qəzili heç nəyə inamı olmayan
Bodom -  badam
Bodımcon -  badımcan
Bofta birə -  toxunmuş
Bofta soxtan -  toxutdurmaq
Boftan -  toxumaq
Boğ -  bağ
Boğ -  qurbağa
Boğçə -  baxça
Boğmun -  bağban
Bokuyic -  bakılı
Bolış -  balış
Borley -  beşik
Boyanmiş biran -  boyanmaq
Boytor -  baytar
Boytorgəri -  baytarlıq
Bozəm -  yenə
Bozəmgə -  yenə də
Bozi -  qol
Bölə -  cücü
Bul -  bol
Bun -  dam
Buq -  buğ
Buriran -  kəsmək
Buroni -  lobya
Buror -  qardaş
Burorle -  qardaşcan

---

Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Burorzərə -  qardaşuşağı 
Buğaz -  boğaz (bədən üzvü); 
boğaz (olma)
Bun -  o (işarə əvəzliyi)
Buşqa -  çəllək 
Buz -  boz 
Buz -  çənə 
Bü -  iy
Bü giriftan -  iylənmək
Bühs saxtən -  bəhs etmək
Bühtun -  böhtan
Bühtunçi -  böhtançı
Bühtunçigəri -  bostançılıq
Büjleyin -  kiçiyi
Büjlə -  kiçik
Büjləgəri -  kiçiklik
Bülük -  bölük, dəstə
Bünöürə kəndan -  bünövrə qazmaq
Bürcüından -  bişirmək
Bürcunda soxtan -  bişirtdirmək
Bürun -  çöl
Bütrüm -  bütöv, tam:  dial. bütrüm.
Büyin -  iyli
Büzavşa -  bağayarpağı, dial. buzovça 
Büz-büz -  biz-biz 
Büz-büz birən -  biz-biz olmaq 
Büzlə -  oğlaq
Büzləmiş soxtan -  balalamaq, bala salmaq
C
Cannığ -  canlıq

---

Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Cavoni -  cavanlıq
Cavoni  soxtan -  cavanlıq etmək (eləmək)
Ceydun -  tövlə 
Cezi -  süpürgə
Cəhrə barıştan -  cəhrə əyirmək 
Cələ -  tələ, cələ 
Cələb -  zəif
Cəncundan -  döyüşdürmək 
Cəncunda soxtan -  döyüşdürmək 
Cəyistan -  sıçramaq 
Cəzolandırmış soxtan -  cəzalandırmaq 
Cift -  qoşa,  cüt
Cigər bizi -  çaytikanına bənzəyən sarı rəngli meyvə növü hərfən: 
«keçi çiyəri»
Cih -  arpa
Cihin -  arpa çörəyi (cadı)
Cigə -  yer
Cigər -  qovurğa
Ciğ -  sökük
Cığ raftan -  cırılmaq
Cığ soxtan -  cırmaq,  qovurmaq
Ciqəquq/çiqəbuq -  didişmə
Ciq xardən -  cırılmaq,
parçalanmaq,  sökülmək
Cimistan -  tərpənmək,
qımıldanmaq
Cir -  cırmaq,  sökmək
Cira birə -  ayrılmış
Cira saxtən -  ayırmaq
Cir dərən -  cırmaq
Cıqqa -  azacıq

---

Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Cıqqılı -  kiçik xırda
Cığatay kəşirən -  haqq-hesab çəkmək
Cıqi -  cırıq yeri, tikiş yeri  (paltarda)
Cılbıl -  sıyıq (xörək)
Cılxıs -  qızılgül 
Cır -  cır armud 
Cıra -  ayrı, çığırtı
Cırcinc -  soğanaq (qoyun yatağında bitən kəvərə bənzər ot növü) 
Cırdar -  cır armud ağacı 
Cısband -  qoyun 
Cısola -  buzov
Coru -  süpürgə
Coru zərən -  süpürmək 
Coz -  qayçı  (misg.)
Cöyüstan -  çeynəmək
Cöyüstə -  çeynəmiş
Cuft -  boyunduruq
Cum -  ziriş
Cunsoği -  cansağlığı
Cumustən -  tərpənmək
Guvonəzən -  gənc qadın;  Cühür -  yəhudi
Cülgi -  corab
Cüm dəştən -  göz qoymaq
Cünə -  yanaq
Cünəli -  yanaqlı
Cürö -  ayrı
Cürö soxtan -  ayırmaq 
Cürö biran -  ayrılmaq 
Cürö birə -  ayrılmış 
Cürüb -  corab 
Cürübbof -  corabtoxuyan

---

Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Cürüblığ -  corablıq 
Cüstan -  axtarmaq 
Cüvoriş -  gəyirti, gəyirmə 
Cüvoriş uvordan -  gəyirmək
Ç
Çağustan -  sevinmək 
Çak -  yaxşı
Çaqin saxtən -  əmin olmaq
Çala -  quyu
Çalış soxtan -  çalışmaq
Çalışmiş birən -  çalışmaq,
əlləşib-çalışmaq
Çan qədər -  nə qədər
Çan to -  neçə dənə
Çalmiş saxtən -  çalmaq
Çapqun -  talan, çapqın
Çapundan -  çapmaq, doğramaq (əti)
Çarbis -  həştad,  səksən; hərfən:  «dörd iyirmi»
Çarxala -  kələfçə
Çarminci -  dördüncü Çarpa -
dördayaq (lavaş yaymaqdan
ötrü alət; yayan Çartbaqi zərən
-  bardaş qurmaq Çarsad -  
dördyüz
Çatin -  çətin Çatini
-  çətinlik Çatingəri
-  çətinlik
Çeşməkfürüş -  gözlük satan 
Çəh -  kir 
Çəhin -  kirli

---

Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Çəm -  qapı ağzı,  astana
Çəmçi -  şey-şüy
Çənəm -  necə
Çənqədə -  nə qədər
Çər -  dəri,  qabıq
Çərəz -  quru meyvə,  şirniyyat
Çərəzxor -   qurumuş  meyvələri  xoşlayan
Çərxi  -   mis  qabın  tamamlanmış  forması
Çəristan -  otlamaq
Çərtəmizsoz -  dəritəmizləyən, dabbaq 
Çərundan -  otarmaq 
Çərunda soxtan -  otartmaq
Çətvər -  dörddəbir (ölçü) (rusca:  «çetvertğ» sözündən) 
Çəspər -  sərhəd 
Çi -  nə
Çi  əst -  nə var?
Çil -  qırx
Çil  dəkərdən -  qırx tökmək 
Çiləm -  necə
Çiloğ -  misgərlikdə istifadə olunan zindan növlərindən biri 
Çil to -  qırx dənə 
Çim -  göz
Çimçimi -  bəbəklərin tərpənməsi
Çimicisnə -  acgöz
Çimçürə -  göz xəstəliyi
Çimxil -  itburnu
Çimnüri -  alma növü adı
Çimöurə -  göz xəstəliyi
Çin  -  oraq
Çinə -  toyuq dəni
Çindor -  çinar ağacı

---