Görkəmli dilçi alim, ədib professor

285 
 
Data analysis: As stated earlier, morphemes are divided into two categories, 
i.e. free morphemes and bound morphemes. In order to clarify the problem, it is a 
good idea to redefine morphemes. A. Slayxer (1812- 1868) claims that morphemes 
are  the  smallest  meaningful  units  of  language  that  cannot  be  divided  into  much 
smaller units. According to the finding of this research the statistic and quantitative 
analysis of headlines written in ''Azadlıq'' Azerbaijani language is as follows: 
TABLE  1:  THE  Exact  Number  of  Headlines,  Words,  Free  Morphemes 
(Percentage), Bound Morphemes (Percentage)  
 
No. of 
headlines 
No. of 
words 
No. of  Bound 
Morphemes 
No. of free 
Morphemes 
200 
988 
430 =./.43.5 
558=./.56.5 
 
After  collecting  and  analyzing  the  collected  data,  it  was  proved  that 
Azerbaijani  journalists  use  much  more  free  morphemes  than  bound  morphemes 
when  they  write  headlines  in 
''Azadlıq''  Azerbaijani  newspaper.  This  is  because 
some words are valid as a separate free morpheme lacking any bound morphemes. 
For  example  the  word  ‘qız  ’mentioned  in  the  headline  (“Ərdoğanı  ağladan 
azərbaycanlı qız” (‘‘Azadlıq’’ April 10th, 2013). 
As  stated  earlier,  morphemes  are  divided  into  two  categories,  i.e  free 
morphemes  and  bound  morphemes.  In  order  to  clarify  the  problem,  it  is  a  good 
idea to redefine morphemes.  A. Slayxer  (1812- 1868) claims that morphemes are 
the smallest meaningful units of language that cannot be divided into much smaller 
units.  According  to  the  finding  of  this  research  the  statistic  and  quantitative 
analysis of headlines written in ''Sərq'' Azerbaijani language is as follows. The first 
column  shows  the  number  of  headlines.  The  second  column  shows  the  total 
number  of  words  included  in  the  headlines,  the  third  column  shows  the  exact 
number  of  bound  morphemes  and  the  last  column  shows  the  number  of  free 
morphemes. 
TABLE  2:  THE  Exact  Number  of  Headlines,  Words,  Free  Morphemes 
(Percentage),  Bound  Morphemes  (Percentage)-the  Case  of 
''Sərq''  Newspaper 
Headlines 
 
 
 
Co
nclusion. 
According  the  findings  of  this  research  we  can  conclude  that  Azerbaijani 
journalists  convey  meaning  mostly  through  free  morphemes.  By  comparing  the 
results  which  are  indicated  in  Table  1  and  Table  2  we  can  conclude  that 
''Sərq'' 
Azerbaijani  newspaper  uses  more  free  morphemes  than 
''Azadlıq''  Azerbaijani 
No. of headlines 
No. of 
Words 
No. of  Bound 
Morphemes 
No. of free 
Morphemes 
200 
1118 
424=./.38 
694=./.62 

---

286 
 
newspaper does. The number of free morphemes which lack bound morphemes is 
more or less the same in the two sets of data as Table 3 shows: 
Table 3: Percentage of Free Morphemes Lacking Bound Morphemes 
 
'' Azadlıq'' Newspaper 
'' Sərq'' Newspaper 
          ./. 29 
           ./. 27 
 
The  results  of  this  study  can  be  useful  for  all  professional  including 
Azerbaijani  language  teachers,  Azerbaijani  students  and  those  scholars  who  are 
concerned with syllabus designers of journalistic reading comprehension texts.  
 
REFERENCES 
1.
 
Versəlli F.Y. Dilçiliyin əsasları.  Bakı, Mütərcim,  2013. 
2.
 
Slayxer  (1812-1868),  cited  in  Veysəlli  F.Y.  Diliçliyin  əsasları.  Bakı,  Mütərcim, 
2013. 
3.
 
Falk J.S., Linguistics and language, A survey of basic concepts and implications  
4.
 
Kazımov Q.Ş. Müasir Azərbaycan dili. Morfologiya. Bakı, Elm ve təhsil, 2010. 
5.
 
Sadigova S. Azerbaijan dilinin terminologiyasi. Baki, Elm, 2011.
 
6.
 
Tahirov I (2007) Azerbaijan ve ingilis dillerinde zaman kategoriyası  
 
Nəzrin Əliyeva

 
 
AZƏRBAYCAN DİLİNDƏ DULUSÇULUQ LEKSİKASI 
 
Qədim tarixə malik hər bir xalqın özünəməxsus milli dəyərləri vardır. Məhz 
bu milli dəyərlər bir millətin tarixinin, dilinin, adət-ənənələrinin formalaşmasında, 
yaranmasında mühüm rol oynayır. Azərbaycan xalqının qədim tarixini əks etdirən 
zəngin  sənətkarlıq  nümunələri  vardır.  Belə    sənətkarlıq  sahələrindən  sayılan 
dulusçuluq  Azərbaycanda  ən  qədim  istehsal  sahələrindən  biri  olmaqla,  öz 
əhəmiyyətini  nəinki  qoruyub  saxlayıb,  hətta  bəşər  mədəniyyəti  inciləri  sırasına 
qəbul  edilib.  Aparılan  arxeoloji  tədqiqatlar  təsdiqləyib  ki,  dulusçuluq  neolit 
dövrünün  yadigarıdır.  Eneolit  dövründə  dulusçuluq  daha  da  inkişaf  etmiş,  əsas 
sənət  növlərindən  birinə  çevrilmişdir.  Orta  əsrlərin  sonlarından  başlayaraq 
Azərbaycanda  dulusçuluq  daha  yüksək  səviyyəyə  çatır.  Monqolların  Qafqaza 
yürüşünədək  bu  inkişaf  davam  edib.  Həmin  dövrədək  ölkəmizdə  dulusçuluq  
sahəsində güclü dəyişikliklər baş verib, əvvələr yalnız bəsit, kustar üsula əsaslanan 
dulusçuluqda artıq ayaqla hərəkət etdirilən çarx və kürələrin tətbiqi, təbii ki, yalnız 
kəmiyyətə deyil keyfiyyətə də öz təsirini göstərib. Həmin dövrlərdə Azərbaycanda 
şirəli və şirəsiz saxsı qabların daha geniş yayılması da məhz dulusçuluq sənətinin 
                                                           

Əliyeva Nəzrin - Bakı Dövlət Universitetinin filologiya üzrə fəlsəfə doktorantı. 

---