Gulshod yunusova scratch dasturi orqali dasturlashtirishni uzluksiz ta’lim bosqichlarida o’qitish metodikasi!!! Namangan 021 Ushbu o’quv qo’llanma yoshdan toki 16 yoshgacha bo’lgan bolalar uchun mo’ljallangan bo’lib, undan maktab

 
 
Fayllarning saqlanishi ham murakkab tizimni tashkil etadi, ular turli 
kompyuterlarda turli tarkibga ega bo’lganligga qaramay, umumiy tomonlari ham 
yo’q emas, agar siz bir kompyuterda uning tarkibini o’rgansangiz, ikkinchisida 
ham uning tuzilishidan kerakli hulosalar chiqara olishingiz mumkin bo’ladi.
 
Loyihani saqlash uchun unga avval papka ochishimiz zarur bo’ladi va u 
papakaga 
loyihani 
saqlash 
kifoya.

---

27 
Papkani 
keyin 
topib, 
ichidagi 
loyihani 
faollashtiriladi.
Buni nson miyasi tasavvur qilishi va tushunishi zarur. 
 
 
Uning hotirasida juda ko’p narsalar joylasgan: Disklar, ulardagi papkalar, fayllar 
ham rasmlar, dasturlar saqlanadi. O’yinlarni ham hotirada saqlanadi. Shunday ekan 
Scratch dasturida yaratilgan loyihani ham saqlash zaruriyati mavjuddir. Siz uni 

---

28 
osongina saqlash mumkin dersiz. Yan iavval saqlash piktogrammasini bosamiz, 
Enter tugmasini bosish kifoya dersiz, lekin uni topib, faollashtirishchi, qayerga 
saqlaganingizni bilishingiz kerakku. Uni bilmasangiz, loyihangizni ochish 
muammo. Buning uchun kompyuterning fayl tizimini ko’z oldimizga keltiraylik.
Disklar joylashgan papakani ochamiz. Kompyuter fayl tizimini ko’z oldimizga 
keltirsak, u murakkab tarkibga ega va turli kompyuterlarda turlicha bo’lishi 
mumkin.
Disklar joylashgan papkani ochamiz. Papkani ikki hil uslubda ochish mumkin. 
Agar ishchi stolda Moy kompyuter yorlig’i yoki Etot kompyuter yorlig’I bo’lsa, 
unga ikki marta chertsak, disklar bilan papka ochiladi. Uni tog’ri ochganimizni 
Lokal disk C ko’rinishidan bilishimiz mumkin bo’ladi.
Endi ikkinchi uslubini ko’ramiz. Masalalar panelidan papkani topib, ochilgan va 
kirishga ruhsat etilgan o’ng menyusidan Moy kompyuter yoki Etot kompyuterni 
topib, disklar joylashuvini topamiz. 

---

29 
Agar kompyuteringizga fleshkani qo’ygan bo’lsangiz, bu yerda uni ham ko’rish 
mumkin bo’ladi.
Papkada disklarni va ulardagi ma’lumotlarni ko’rish mumkin. Fayl tizimi 
qanchalik ishchi stolda joylashganini bilish uchun uni topaylik. C diskga kiramiz 
va undan ishchi stolni topib, ishchi stolda joylashgan fayllarni topish mumkin 
bo’ladi. Bu jarayon albatta turli kompyuterlarda ularning fayl tizimiga bog’liq, turli 
kompyuterlarda turlicha bo’lishi mumkin. Qachonlardir yozgan faylimizni topish 
uchun, masalan samolyot rasmini topish uchun Masalalar panelida Lupa 
ko’rinishidagi bo’limga kirish kifoya va unda pastga qidirilayotgan fayl nomini 

---

30 
yozishimiz kerak bo’ladi, masalan, samolyot nomini kiritamiz va enter tugmasini 
bossak, fayl topiladi va uni bossak, rasm faollashadi: 
Shunday qilib, qidiruv tizimidan kerakli rasmni topib oldik. Endi siz bo’lajak 
proektlaringiz uchun МоиДокументы yoki Документы papkasi bo’lishi mumkin. 
Loyihani hohlagan joyingizga, ba’zan ishchi stolga ham saqlash mumkin 
bo’ladi.Ishchi stolda sichqonchaning o’ng tomonini bosib Coздать-Папку 
bo’limlarni bosib, Papkani yaratamiz va unga nom qo’yamiz. Endi o’zimizning 
iqtidorli proektimizni yaratib unga nom qo’yamiz.

---

31 
Proyektni yaratamiz va File bo’imini ochamiz, unda kichiroq menyu faolashadi.
SAVE AS…Соxранить как sohani bosamiz va keyin kerakli sohani tanlashimiz 
kerak bo’ladi. 
Endi bu yerdan ishchi stolni tanlaymiz va o’zimiz ochgan papkani ochib, pastga 
proekt nomini yozib , saqlash tugmasini bosamiz va natijada biz ochgan, yaratgan 
loyihamiz saqlanadi.

---

32 
Masalan, 
uni 
ajoyib 
aqilli 
proyekt 
deb 
saqlash 
mumkin.
uni ochish uchun ishchi stoldagi papkaga kirib, uni faollashtirsak, loyihani ishga 
solish mumkin bo’ladi. Shunday qilib, qanday qilib loyihani saqlashni 
o’rgandingiz.