Günah lüğət elmində
Yüklə 3,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÜÇÜNCÜ FƏSĠL ĠMAMA XAS OLAN SĠFƏT VƏ ġƏRTLƏR ĠĢarə
- لْاَِاَلْا آَدِِّ ةٌولْاِِاَأ لْاُِةُ٘اباَع ااَم إاَٚ ٝاٌَ إاَٚ يٛةٍُمَّوٌا ٝاٌَ إ ةُُّٖٚكاَه لْاِٛاٌَاَٚ ٗ ث لْاِاٛةُ ااَماَأ ؾ لْاِٛاَقلْاٌِا ٚاَأ ْ
- ةُٗةُزاَّ لْاِؽاَهاَٚ لْاُِةُىلْاِ١اٍَاَ ّالله ةًُ لْاِٚاَـ اَلا لْاِٛاٌَاَٚ لْاُِةُٙلْإِ ِ ةُٗأَٛةُل جٕاَزلْاَِاَ٠ آَ٠ نمٌَّا ةُٗاَّ ٍاَعاٌَ لْاُِةُٙلْإِ ِ ولْاِِاَلْا ٟ ٌلْاِٚةُأ
- ًلا١ ٍاَل مَّلا إ اَْباَللْاِ١مٌَّْا ةُُةُزلْاِعاَجمَّراَلا “Onlara qələbə və ya məğlubiyyət xəbəri gəldikdə, dərhal
- اَْٛةُّاٍَلْاِعاَر اَلا لْاُِةُزٕةُو ْ إ ولْاِودِّنٌا اًَلْاِ٘اَأ لْاِاٛةٌُاَتلْاٍِباَـ “Əgər bilmirsinizsə, elm əhlindən soruĢun!” 2
- Müsəlmanların xəbərsiz olduğu
- “Xəbərin mahiyyətinə varan əmr sahiblərinə müraciət etsələr, onlara yol göstərərlər!”
71 ÜÇÜNCÜ FƏSĠL ĠMAMA XAS OLAN SĠFƏT VƏ ġƏRTLƏR ĠĢarə: Ġmam və Peyğəmbərin (s) caniĢinin öhdəsinə düĢən ən ağır məsuliyyətlərə diqqət yetirdikdə, onun çox mühüm xislətlərə də malik olması labüd görünür. Ġmamın malik olduğu xislətlər mütləq Peyğəmbəri-əkrəmin (s) spesifik xüsusiyyətlərinə az-çox oxĢamalıdır. Çünki hər ikisi bir məqsədə qulluq edir və eyni məsuliyyət daĢıyırlar. Peyğəmbər (s) ilkin rəhbər, imamlar isə onun ardıcılları sayılır. “Nübüvvət” məqamının tələbi, Peyğəmbərin (s) öhdəsinə düĢən ağır və mühüm məsuliyyətə əsasən, insanları zəlalət təhlükəsindən xilas etmək, etiqad və əxlaqda, ictimai nizamda xeyir və təkamülə çatdırmaq, ilahi qayda-qanunları qorumaq üçün yüksək elm və biliyə ehtiyac var. Bundan əlavə, insan ictimai-psixoloji dünyagörüĢü və bəĢərin tarixi inkiĢaf prosesi haqqında geniĢ məlumata malik olmalı, bir sözlə, ümumbəĢəri təlim-tərbiyə üsullarını bilməlidir. Peyğəmbərlərin elmi məlumatlara uyğun düzgün proqramlar hazırlaması üçün gələcək hadisələrdən az-çox xəbərdar olması da lazımdır. Çünki risalət vəzifəsi ümumbəĢəri xarakter daĢıyır. Bu məsələlər azacıq fərqlə məsum imamlar və peyğəmbərlərin caniĢinlərinə də aiddir. Çünki onlar peyğəmbərlərin məram və yolunu davam etdirir. Beləliklə, dini-Ģəri proqramlar ilahi caniĢinlər vasitəsilə möhkəmləndirilir, inkiĢaf etdirilir. Həmçinin məsum imamlar ilahi peyğəmbərlər kimi, dini göstəriĢləri səhvsiz və azğınlığa düĢmədən camaata çatdırmalıdır. Əgər onlar xəta və günahdan uzaq olmasalar, onların təyini faydasızdır. Peyğəmbərlər din və dünya iĢlərinə rəhbərliyi əllərinə aldıqlarından onlarda nifrət doğuran zahiri və batini çirkin sifətlər olmamalıdır. Belə ki, həmin sifətlər iĢlərinə maneçilik törətməsin və kimlərisə məqsəddən yayındırmasın. 72 Bunlar eynilə məsum imamlara da Ģamildir. Onlar nəinki nifrət oyadan xislətlərdən uzaq, həm də düĢüncə və qəlbləri cəzb edən əxlaqi səciyyə və gözəlliklərə malik olmalıdırlar. Hər Ģeydən öncə imamın elminin hüdudları ilə tanıĢlıq yüksək əhəmiyyət daĢıyır: ĠMAMIN ELMĠ Qurani-kərimin bir çox ayələrində bu məsələ diqqət mərkəzində durur, o cümlədən, bu ayədə buyurulur: لْاَِاَلْا آَدِِّ ةٌولْاِِاَأ لْاُِةُ٘اباَع ااَم إاَٚ ٝاٌَ إاَٚ يٛةٍُمَّوٌا ٝاٌَ إ ةُُّٖٚكاَه لْاِٛاٌَاَٚ ٗ ث لْاِاٛةُ ااَماَأ ؾ لْاِٛاَقلْاٌِا ٚاَأ ْ ةُٗةُزاَّ لْاِؽاَهاَٚ لْاُِةُىلْاِ١اٍَاَ ّالله ةًُ لْاِٚاَـ اَلا لْاِٛاٌَاَٚ لْاُِةُٙلْإِ ِ ةُٗأَٛةُل جٕاَزلْاَِاَ٠ آَ٠ نمٌَّا ةُٗاَّ ٍاَعاٌَ لْاُِةُٙلْإِ ِ ولْاِِاَلْا ٟ ٌلْاِٚةُأ ًلا١ ٍاَل مَّلا إ اَْباَللْاِ١مٌَّْا ةُُةُزلْاِعاَجمَّراَلا “Onlara qələbə və ya məğlubiyyət xəbəri gəldikdə, dərhal (təhqiq etmədən) onu yayarlar. Halbuki əgər bunu Peyğəmbərə və ya özlərindən (kifayət qədər elm və qüdrətə malik) olan əmr sahiblərinə desəydilər, əlbəttə, həmin xəbəri onun mahiyyətinə varan Ģəxslər bilərdilər. Əgər Allahın lütf və mərhəməti üzərinizdə olmasaydı, Ģübhəsiz ki, az bir qisminiz istisna olmaqla, Ģeytana uyardınız!” 1 BaĢqa bir ayədə belə buyurulur: اَْٛةُّاٍَلْاِعاَر اَلا لْاُِةُزٕةُو ْ إ ولْاِودِّنٌا اًَلْاِ٘اَأ لْاِاٛةٌُاَتلْاٍِباَـ “Əgər bilmirsinizsə, elm əhlindən soruĢun!” 2 *** Birinci ayədə göstərilir ki, bəzən müsəlmanlar münafiqlər və Ġslam düĢmənləri tərəfindən yayılan Ģayiələrlə üzləĢirdilər. Onlar hərdən qələbəyə və məğlubiyyətə, hərdən də digər məsələlərə aid Ģayiə və xəbərlər yayırdılar. Bu da bəzən onların arasında iğtiĢaĢ törədir və ruhdan düĢmələrinə səbəb olurdu. Belə hallarda Qurani- kərim onlara belə məsləhət görür: “Müsəlmanların xəbərsiz olduğu 1 “Nisa” surəsi, ayə: 83. 2 “Nəhl” surəsi, ayə: 43 və “Ənbiya” surəsi, ayə: 7. 73 mühüm ictimai məsələlərdə Ġslam peyğəmbərinə və ya əmr sahiblərinə müraciət olunsun!” “Ulil-əmr” “əmr və fərman sahibləri” deməkdir. ġübhəsiz, burada bu söz ordu sərkərdələri mənasını bildirilir. Çünki ayənin davamında buyurulur: “Əlbəttə, həmin xəbəri onun mahiyyətinə varan Ģəxslərə desəydilər, onlar bilərdilər.” Deməli, xəbərsiz olanlar onlara müraciət etməlidirlər. (Diqqət yetirmək lazımdır ki, “yəstənbitunəhu” “nəbət” sözündən götürülmüĢ, əslində “quyudan çəkilən ilk su” mənasını ifadə edir. Müxtəlif dəlil və Ģahidlərin araĢdırılmasına “istinbat” deyilir.) Bu sifət baĢçı və ordu sərkərdələrinə yox, alimlərə aiddir. Beləliklə, müsəlmanlara xəbərdarlıq edilir ki, həssas və mühüm hadisələrdən agah olan “əmr sahibləri”nə müraciət etsinlər. Ayədə qeyd edilən “ulil-əmr”in (əmr sahiblərinin) kimlər olduğu barədə təfsirçilər arasında fikir ayrılığı var. Əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi, bəziləri onu (xüsusilə Peyğəmbərin (s) iĢtirak etmədiyi müharibələrdəki) ordu sərkərdələrinə, bəziləri fəqih və alimlərə, bəziləri ilk dörd xəlifəyə, bəziləri vəzifə sahiblərinə, bəziləri də məsum imamlara aid etmiĢlər. Bu beĢ təfsir arasında sonuncusu daha münasibdir. Çünki ayənin davamında “əmr sahibləri” üçün qeyd edilən iki xüsusiyyətə görə, onu məsumlardan baĢqasına aid etmək olmaz. Birinci xüsusiyyət belə vəsf edilir: “Xəbərin mahiyyətinə varan əmr sahiblərinə müraciət etsələr, onlara yol göstərərlər!” Uyğun xüsusiyyətin zahiri mənası budur ki, əmr sahiblərinin elmi əsla nöqsan, Ģəkk-Ģübhə və xətaya uğramaz. Bu isə məsumlardan qeyrisinə aid deyil. Ġkinci xüsusiyyətdə, əmr sahiblərinin varlığı bir növ ilahi lütf və mərhəmət hesab edilir. Ġnsanlar onlara itaət etməklə Ģeytana uymaqdan yayınırlar. Məlum olduğu kimi, məsum imamlara itaət Ģübhəsiz, azğınlıq və Ģeytana uymağın qarĢısını alır. Çünki məsum olmayanların özləri də xəta və günaha, Ģeytanın tələsinə düĢə bilərlər! Əhli-beyt (ə) və əhli-sünnə mənbələrindən bizə gəlib çatan bir çox rəvayətlərdə “əmr sahibləri” məsum imamlar kimi təfsir edilmiĢdir. Yüklə 3,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|