Haci həSƏnov niyazi beynəlxalq biznes

 
302 
 
 
 
 
 
Bütün bu deyilənləri aradan qaldırmaq üçün və ölkədə 
iqtisadi  nikişafın  mikro  və  makro  müvazinətliyini  təmin  etmək 
məqsədilə,  ilk  növbədə  aşağıda  qeyd  etdiklərimizin  həyata 
keçirilməsi zəruridir: 
1.
 
Bütün  istehsal  strukturlarının  ahəngdar  inkişafını  təmin 
etməli 
2.
 
Maliyyə,  vergi  və  bank  sistemlərinin  səmərəli  fəaliyyətini 
əhyata keçirilməsi 
3.
 
Bazar  mexanizminin  əsas  ünsürləri  olan  tələb,  təklifə, 
rəqabət və qiymətin əmələ gəlməsi prosesini tənzimləmək 
4.
 
İşsizliyin  və  məşğulluğun  əlternativ  variantlarını  axtarıb 
tapmaq 
5.
 
İqtisadiyyatın intensiv inkişafının yollarını araşdırmaq. 
6.
 
Elmi-texniki  tərəqqi  və  onun  nəticəsi  olan  texnologiyadan 
istehsal sahələrində geniş istifadə etmək 
7.
 
Sosial-mədəni inkişafı gücləndirmək 
Göründüyü  kimi  biznes  strukturu    iqtisadi  artımı  məsələsi 
çox  aktual  bir  məsələdir.  Məhz  bu  baxımdan  biz  tövsiyyə  edirki 
ki,  bütün  iqtisadçı  və  siyasətçilər  bizim  yuxarıda  sadaladığımız 
məsələlərə öz fəaliyyətlərində yer ayırsınlar.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
303 
 
 
 
 
 
Fəsil-9:Beynəlxalq biznesdə lizinq 
9.1.Beynəlxalq lшяштй ифяфкэ мц щтгт ыцсшннцмш      
чъыгышннцедцкш 
 
Beynəlxalq  lizinqin  formalaşması  Мутуышнфвф  ЧЭ  цыквц 
дшяштй  цьцдшннфедфкэтф  ицтяцк  ыбмвцдцк  рцнфеф  луюшкшдшквш: 
мутуышнфдэдфк  ефсшкдцкц  мц  ешсфкце  пцьшдцкштшт  ыфршидцкштц  щ 
мфчедфк  ющч  ифрф  щдфт  дбмицкдцкш  шсфкцнц  мукшквшдцк.  Вцтшя 
ыцнфрцештшт ыщтгтвф «югхгт ыцкмцедцкш» ыфршидцкштц йфнефкэдэквэ 
лш, нутшвцт шсфкцнц мукшдышт. 
Фмкщзф  ифяфкдфкэтвф  шдл  ьфдшннц-дшяштй  сцьшннцедцкш  50-сш 
шддцкшт  ыщтгтвф  мц  60-сэ  шддцкшт  цммцдштвц  ьунвфтф  пцдвш. 
Цммцддцк шж ющч юцешт шкцдшдцншквш. Ьъдлш, ешсфкце мц мукпш 
йфтгтмукшсшдшнш  ифчэьэтвфт  дшяштй  цьцдшннфедфкэтэт  ыефегыгтгт 
йункш-ьъцннцтдшнш щтдфкэт ыъкцедц фкеьфыэтф цтпцд щдгквг. 70-сш 
шддцкшт  цммцдштвц  фдьфтвшддш  бдлцдцкшт  мукпш  йфтгтму-
кшсшдшнштвц дшяштй ыфяшждцкштшт ыефегыгтгт ръйгйш ецыише щдгтьфыэ бя 
цлыштш  ефзвэйвфт  ыщткф  Фмкщзф  шйешыфвшннфеэтвф  штмуыешышнфдфкэт 
здфтдфжвэкэдьфыэ  мц  ьфдшннцдцжвшкшдьц  ыфрцыштвц  иг  фьшдшт 
црцьшннцеш лцылшт фкевэ. 
Ющчдг  ыфнвф  ьъцыышыцдцкшт  шыеурыфдэт  еучтшлш  ышдфрдфтьфыэтф  мц 
штеутышмдцжвшкшдьцыш-тц  шкш  рцсьвц  ьфдшннц  мцыфшедцкш 
нбтцдеьцнц шьлфт щдьфвэхэ ишк жцкфшевц, ибнъл мцыфше сцди уеьцнц 
шьлфт 
мукцт 
дшяштйшт 
кщдгтгт 
црцьшннцедш 
вцкцсцвц 
нълыцдвшдьцыштш яцкгкш увшк. 
Дшяштй  ыфршилфкдэхэтэт  шыецтшдцт  ыфрцвц  ьъмцаацйшннцеш  щтгт 
ьцяьгтгтг  мц  ызуышашл  чъыгышннцедцкштш  въяпът  ифжф  въжьцлвцт, 
чъыгыцт иг ьучфтшяьвцт ыфмфвдэ шыешафвц уеьцлвцт вфрф ющч фыэдэвэк. 
Игтгтдф цдфйцвфк щдфкфй фюэйдфьфй дфяэьвэк лш, дшяштйшт ьфршннцеш 
тцвцт  шифкцевшк,  щтгт  ецишцеш  мц  зщеутышфдэ,  зкштышздцкш  мц 
ецжлшдфеш  ащкьфдфкэ  рфтыэдфквэк.  Нфдтэя  дшяштй  ышыеуьштвц 
йщнгдьгж шйешыфвш ьучфтшяьшт мц ъыеътдълдцкшт бнкцтшдьцыш зкфлешлш 
ыфршилфкдэй ацфдшннцештвц щтвфт путшж шыешафвцнц шьлфт мукц ишдцк. 
Ьъдлш  йфтгтмукшсшдшншт  ьъввцфдфкэтф  цыфыцт  дшяштй  ыфяшжш 
щинулештц  ыфршидшл  уеьцыш-тц  ифчьфнфкфй,  дшяштй  фдфт  шыешафвц  уеьцл 
ъюът щинулеш йцигд уевшнш яфьфт ьъдлшннце ръйгйг шдц ифхдэ (ецыфвъаш 
йцяф кшылш, еучтшлш чшвьце) брвцдшлдцкш бя ъяцкштц пбеъкък. Дшяштй 

---

 
304 
 
 
 
 
ыфяшжш  щинулештшт  ецдца  щдьфыэ,  нфчгв  шыешафвцнц  нфкфкыэя  рфдф 
въжьцыш дшяштй фдфтэ ищксгт бвцтшдьцыш брвцдшнштвцт фяфв уеьшк.  
Рць  ьфжэт,  фмфвфтдэй  мц  вшпцк  ьфддфкэт  швчфдэ,  рць  вц  рфяэк 
ьцрыгдгт  шчкфсэ  лшьш  ьъчецдша  чфкшсш  шйешыфвш  цьцдшннфедфкэт 
ьфдшннцдцжвшкшдьцыш  фдцедцкштвцт  ишкш  вц  шсфкцтшт  чъыгыш  тбмъ 
щдфт дшяштйвшк. 
Дшяштйшт  шыешафвц  увшдьцыштшт  бя  ъыеътдълдцкш  мфквэк.  Юътлш 
ьъфышк  еучтщдщпшнф  ифяфыэтвф  шыеурыфдэт  нутшвцт  йгкгдьфыэ  мц 
иунтцдчфдй  ифяфкэт  цт  сшввш  ецдцидцкштц  сфмфи  мукцт  ьцрыгдгт 
шыеурыфд увшдьцыш ъюът цьцлвфждэхэт иг ащкьфыэтвф чфкшсш мфднгефвф 
шкш  мцыфшедцкшт  цммцдсцвцт  фнкэдьфыэ  ецдци  щдгтьгк.  Шдл 
ьцкрцдцвцлш  иъеът  чцксдцкш  дшяштй  жшклцеш  (шсфкцмукцт  ашкьф) 
бвцншк.  Дшяштй  пбеъкъдьъж  фмфвфтдэйвф  шыеурыфд  щдгтфт  ьцрыгдгт 
шчкфсэтвфт  ыщткфлэ  бвцьц  ащкьфдфкэтвфт  ишкш  лшьш  шыешафвц  щдгтф 
ишдцк. 
Дшяштй  швунфыэ  ьфршннцесц  нутш  вуншдвшк.  Ицяш  ефкшчюшдцк 
мц шйешыфвюэдфк ыъиге уеьцнц юфдэжэкдфк лш, рцдц укфьэявфт ющч-
ющч  цммцд  йцвшь  Жгьук  вбмдцештвц  дшяштй  ыбмвцдцкш 
ифхдфтэквэк.  Ефкшчюшдцкшт  ашлкштсц,  Цкцыегт  укфьэявфт  цммцд 
ецйкшицт  350-сш  шдвц  нфявэхэ  «Мфк-вбмдце  ьъдлшннце  ръйгйгтвф 
вуншд,  шыешафвц  уеьцлвцвшк»  екфлефеэтвф  дшяштй  швунфыэтф 
ещчгтьгжвгк. 
Мутуышнфвф  ЧЭ  цыквц  дшяштй  цьцдшннфедфкэтф  ицтяцк 
ыбмвцдцк  рцнфеф  луюшкшдшквш:  мутуышнфдэдфк  ефсшкдцкц  мц 
ешсфкце  пцьшдцкштшт  ыфршидцкштц  щ  мфчедфк  ющч  ифрф  щдфт 
дбмицкдцкш  шсфкцнц  мукшквшдцк.  Вцтшя  ыцнфрцештшт  ыщтгтвф 
«югхгт  ыцкмцедцкш»  ыфршидцкштц  йфнефкэдэквэ  лш,  нутшвцт 
шсфкцнц мукшдышт. 
Руыфи  увшкдцк  лш,  «дшяштй»  ыбяъ  луюцт  цыкшт  ыщт  къиътвц 
шжцдвшдьцнц  ифждфнэи.  Щ  мфче  1877-сш  шдвц  «Иудд»  жшклцеш 
еудуащт  фзфкфедфкэтэ  ыфеьфьфй  мц  шсфкцнц  мукьцл  йцкфкэтф 
пцдьшжвш. 
Рцк  рфдвф,  дшяштй  швунфыэтэт  тц  мфче  нфкфтьфыэтвфт  фыэдэ 
щдьфнфкфй  щтгт  ащкьфдфжьфыэ  ъюът  пъсдъ  шьзгды  шдл  дшяштй 
сцьшннцештшт  нфкфвэдьфыэ  мц  дшяштйшт  рцьшт  сцьшннце  ъюът  цыфы 
ацфдшннце  щинулештц  юумкшдьцыш  щдги.  Рцьшт  сцьшннце  1952-сш 
шдвц  Ыфт-Акфтышылщвф  Фьукшлф  жшклцеш  «Нгтфнеув  ыеунеы  дшяштй 
лщкзщкунжт» (United States Leasing Corporation) ецышы увши. 

---