4
olmadığını bilsinlər. O zaman (Tərsusdakı möminlər və kafirlər)
öz aralarında onlarm (əshabi-kəhfın) işi (və ya insanın öləndən
sonra dirilib-dirilməyəcəyi, dirilmənin yalnız ruhla, yaxud ruh və
bədənlə birlikdə olacağı kimi dini məsələlər) barəsində mübahisə
edirlər. (Nəhayət, əshabi-kəhf öldükdən sonra kafirlər) dedilər:
“Onların üstündə bir bina tikin. Rəbbi (onlarm öldüyünü, yaxud
yenidən yuxuya getdiyini və nəyə etiqad etdiyini) daha yaxşı
bilir!” Onların (əshabi-kəhfın) haqqındakı mübahisədə qalib
gələnlər (möminlər) isə: “Onların (məzarı) üstündə (Allaha ibadət
etmək məqsədilə) bir məscid tikəcəyik!” - dedilər.
1-4j
U
A -
*
» A
■
ш
%
»
A
' -
.
°
•
,
A b f * ‘' ı »•* k »ı « • ' • ' i ' -
^ << V
5
/
#
• A
+
a *
. л < ~ f e I d
I
#
Ц,
^ 9
^
ъ *
. f
,
. | Ifi'
Vj 1 jAÜä
22 - (Kitab əhlindən əshabi-kəhfın sayı barəsində mübahisə
edənlər) sanki qaranlıq yerə daş ataraq: “Onlar üçdür, dördüncüsü
köpəklər id ir!” - deyəcəklər. Bəziləri: “Onlar beşdir, altıncısı
köpəkləridir!” - deyəcəklər. Digərləri (möminlər) isə: “Onlar
yeddidir, səkkizincisi köpəkləridir!” - söyləyəcəklər.
(Ya
Rəsulum!) De: “Onların sayını Rəbbim daha yaxşı bilir,
(insanlardan isə) bunu bilən çox azdır!” (Ya Rəsulum! Əshabi-
kəhf) barəsində yalnız sənə açıq-aşkar nazil olan ayələrə əsaslanıb
onlarla mübahisə et (Quranda olanlarla kifayətlənib çox dərinə
getmə) və (kitab əhlinin) heç birindən onlar haqqmda bir şey
soruşma!
‘cJäj Oxuü 13) i&j 'j&\j Äİll f Uiu У VI * t ö Ф
oljfc Vj }
.V
а
г#
% Л
*
9
*
*
fc
~ '
+ *
*
*
*
\
Ф
*
. ( İA^J
c> 4JÜ çriJ U-44J Cİ
23 - Və heç bir şey barəsində: “Mən onu sabah edəcəyəm!” -
demə!
24 - Ancaq: “İnşallah (əgər Allah istəsə; Allah qoysa)
deyəcəyəm!” - de. (İnşallah deməyi) unutduğun zaman Rəbbinin
155
yada salıb: “Ola bilsin ki, Rəbbim məni bundan (əshabi-kəhfın
əhvalatına dair xəbərlərdən) haqqa daha yaxın olan bir yola
yönəltsin (peyğəmbərliyimə daha çox dəlalət edən bir möcüzə
vesin!)” - de.
uüc< AJ l>ul L
aj
jdbl AÜI Jä * bLuu IjjlJjlj (jduı A-iLi
^j Ц S ^ İ
jjj
J
j
}
A-aİk
'S ju u V j i J j c > A jjJ
<4^
£ - * J j A
j
j
İ o b j V l j dljU İull
.
> /
.
{»•*
25 - Onlar mağarada üç yüz doqquz il qaldılar. (Üç yüz il qaldılar,
üstünə bir doqquz il də artırdılar).
26 - (Ya Rəsulum!) De: “Onların nə qədər qaldıqlarını Allah daha
yaxşı bilir. Göylərin və yerin qeybini bilmək ancaq Ona
məxsusdur. O, hər şeyi necə gözəl görür, necə də yaxşı eşidir!
Onların (yer və göy əhlinin) Allahdan başqa heç bir hamisi
yoxdur. O, heç kəsi öz hökmünə (səltənətinə) şərik etməz!”
(Çünki Allahın heç bir şərikə ehtiyacı yoxdur!)
A rilaJk AJjJ ‘c> ibJ ‘öG A
j
UİÜ <Д
ы
V ÜLj ı_ıU£ ‘
qa
c*Llj
U
}
M Vj A ^ J 'cxs^Ji
51'^W ‘t+iJ
e
jjld j
0 ^ J
jGSfj u Jsj 0^
Üilbi *<> yaä Vj
SUadl
j
jüj
S
l
27 - Rəbbinin kitabından sənə vəhy olunanı oxu. Onun sözlərini
heç kəs dəyişdirə bilməz. (Allahdan) başqa heç bir sığınacaq tapa
bilməzsən!
(Pənah
yalnız
Allahadır!)
28 - Səhər-axşam Rəbbinin rizasını diləyərək Ona ibadət edənlərb
birlikdə özünü səbirli apar (nəfsini qoru). Fani dünyanın bər
bəzəyini arzu edib nəzərlərini onlardan (yoxsul möminlərdən)
çevirmə. Qəlbini Bizi (Quranı) xatırlamaqdan qafil etdiyimiz,
nəfsinin istəklərinə uyan və (hər) işində ifrata varan bir kimsəyə
itaət etmə!
Onların ziyarətnaməsi isə aşağıdakı kimi oxunmuşdur.
156
aili
^
J*J j 4İıi
'Jc -j j ç_4^ıı ^ jU L a i °*jjp i
c j j
I
j j
C j j j
o
*
l
$ c
i
j
Z J J L S ^ J M ^
Л1
i u
157
N A X Ç IV A N M Ə D Ə N İY Y Ə T İN İN
T A R İX İ Ə H Ə M İY Y Ə T İ O R T A
ƏSRLƏRDƏ
Mətnşünaslıq yalnız ədəbiyyat tarixi üçün deyil, eyni
zamanda mədəniyyət tarixi üçün də böyük əhəmiyyət kəsb edən
geniş bir elmi sahəni əhatə edir. Ədəbiyyat və mədəniyyət
tarixinin doğru və düzgün, obyektiv şəkildə öyrənilməsi, klassik
mətnlər üzərində aparılan tekstoloji tədqiqatların düzgün
müəyyənliyindən də az asılı deyildir. Orta əsr yüzilliklərində
qədim Naxçıvan diyarında yaradılmış abidə əsərləri ayrı-ayrı
müəlliflərin, mütəfəkkirlərin, filosofların, şair və yazıçıların
dünyagörüşlərini, istedadlarım, bədii sənətkarlıq larini, elmə
verdikləri yenilikləri, tibbi biliklərin mənimsənilməsini və s. əks
etdirən yazılı abidələr olmaqla bərabər, həm də Naxçıvan
mədəniyyət tarixini işıqlandıran əsaslı və başlıca məxəzlərdəndir.
Buna görə də, klassiklərin ayrı-ayrı yüzilliklərdə yaratmış
olduqları əsərlərin düzgün elmi mətnlərini araşdırıb tərtib etmək
və onları öz müəlliflərinə mənsub etmək, hər şeydən əvvəl
ədəbiyyat
və
mədəniyyət
tarixinin
doğru
və
düzgün
mənimsənilməsi deməkdir. Bu da mətnşünaslıq elminin böyük
əhəmiyyətini səciyyələndirən əsas başlıca məziyyətlərdir.
Mətnşünaslıq Azərbaycanda XIX əsrin II yarısından
etibarən ayrıca bir elmi sahəsi kimi formalaşmağa başlasa da,
onun qaynaqları keçmiş yüzilliklərin dərin qalın qatlan ilə birbaşa
bağlıdır.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, mətnşünaslıq əvvəlcə
elmi-praktiki fəaliyyət sahəsi kimi mövcud olmuş və o da başqa
elmlər kimi uzun əsrlər boyu müxtəlif inkişaf mərhələləri
keçirərək, zəngin baza yaratdıqdan sonra, bir elmi sahəsi kimi
formalaşmağa başlamış, onun nəzəri əsasları və metodologiyası
yaradılmışdır. Azərbaycanın böyük mətnşünas alimi Mirəhmədov
%
Dostları ilə paylaş: |