109
Yrd. Doç. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK / Sevda ALTINSOY
ne elden uyalmas kişi bile yolga çıxma, da ne ötmek te yeme anıŋ kibik
bile.
- Oğlum, körseŋ, düşmanıŋ yıxılıptır, külme da masxara etme anı: eger
tursa saŋa yaman eter.
- Oğlum, söv ataŋnı da anaŋnı, ki toğurdu seni, da almagaysen alarnıŋ
xarğışın, zera Teŋriniŋ, da atanıŋ, da ananıŋ alğışı birdir, neöik alğışı,
alay xarğışı, ki sen süvüngeys (en s)eniŋ oğlanlarıŋdan.
- Oğlum yam(an oğul) yıxılır kendiniŋ yamanlıxına köre, da yaxşı oğul
turar kendiniŋ yaxşılığına köre
- Oğlum, yuvuxlanma yaman u harsız xatınga, da pampasel etkeyler
dayma seni, naletlemegey da ayblamagay, da axçaŋnı yegey. Anıŋ kibikten
xaç.
- Oğlum, tüvüşten, ögütten ayama oğluŋnı. Tüvüş alaydır oğluŋa, ne-
çik bir hnoynu yaygaysen baxçada. Dağı da ne türlü möhür xazna üsne,
ol türlü igidir tövüş oğluŋa. Eger ki künde 1 de, 2 de tayax bile ögütlese,
andan ivaşlanır da andan ölmes. Eger hoyduŋ ese oğluŋnu kendi erkine,
oğru bolur, da elterler anı asma ya kesme, da bolur saŋa ölginçe zal, heç
esiŋden ketmes.
- Oğlum, övret oğluŋnu açlıxka da susamaxka, ki öktemlik bile ke-
çirmegey künlerni kendiniŋ. Duşmanıŋdan söz aytsalar, yöpsünmegeysen,
anıŋ üçün ki seniŋkin de aŋar aytarlar.
- Oğlum, düşmanıŋ bar ese, yoldaşsız yolga çıxma. Bolmagay ki
duşmanıŋ saxlagay yoluŋnu da sen vaxtsız ölgeysen.
- Oğlum, bolmagay ki aytkaysen: ‘Menim biyim essizdir, da men es-
limen’, da sen seni öggeysen, yoxese tözgin anıŋ essizlikne da uslularga
yuvuxlangın sen, ki özgeler seni öggeyler.
-Oğlum, heç kimsege yaman aytma da biyiŋ alnına köp sözlü bolma, ki
adamlar alnına uğaltmagay seni
-
Oğlum, xaçan sadağa berseŋ, yarlını acıtma: bergenıŋ Teŋrige
xabul dügüldür.
- Oğlum, salma xayğunı da yığlamaxnı, da ança da bazıp barma toyğa
ya ferahlikke, zera köp türlü alnımızga ölüm bar da köp türlü porcank.
- Oğlum, xaysı ki altın yüzük seniŋ dügül, anı barmaxıŋa xoyma, da
xaysı ton-oprax, seniŋ dügül, atlanma, ki kültkü bolmagaysen.
110
HOŞGÖRÜ TOPLUMUNDA ERMENİLER
- Oğlum, eğer aç eseŋ, da xaysı ki ötmek seŋin dügül, anı yeme, sun-
mınça.
- Oğlum, ol adam ki, senden küçlüdür, anıŋ bile küreş tutma, da aŋar
utru bolma, bolmagay ki yıxıp seni öldürgey.
- Oğlum, ne ki yaxşı-yaman işitseŋ, anı yürekiŋe saxla: Teŋriden saŋa
yaxşı bolur, da artar seniŋ tirlikiŋ.
- Oğlum, eğer övüŋ biyik, uzun ese 7 xulaç boyuŋnu egip kir.
- Oğlum, alma ulu ölçöv bile, da berme kiçi ölçöv bile, da aytma, ki
‘Aslam ettim’. Anıŋkini Teŋri arttırmas da öceşir, da sen aç tas bolursen.
- Oğlum, yalğan ant içme, ki künleriŋ eksilmegey: Yalğançınıŋ künleri
eksilir.
- Oğlum, Teŋriniŋ buyruxuna dayma xulax xoy da eski duşmandan
xorxma: Teŋriniŋ buyruxu yaxşı ademige taş xaladır.
- Oğlum, oğlanlarıŋnıŋ köp bolganına süvünme da eksilgenine köp
yığlama da köp xayğurma.
- Oğlum, oğlanlar da mal Teŋriniŋ bermexidir, evet ki xoca yarlılanır,
da yarlı hocalanır, da aşaxlangan biyiklenir, da biyiklengen aşaxlanır.
- Oğlum, eğer sıŋarıŋ xastalansa, aytma, ki : ‘Ne etiyim aŋar?’ yohese
bar ayaxıŋ bile xatına da kör közüŋ bile, xastanı sorsaŋ, artıxtır altından-
kümüşten, ese ki bergeysen.
- Oğlum, yarğuda oltursan, orunç almaaltın ya inci, bu egirlik bile
könünü egri etme, yoxese töreni könü et, da könünüŋ xanın töktürdüŋ ese,
seniŋ de tökerler.
- Oğlum, saxla tiliŋni yaman sözden, közüŋnü yaman baxmaxtan, az
neme de oğurladıŋ ese, ölüm birdir.
- Oğlum, itlik etme sıŋarıŋnıŋ xatını bile, sonra özgeler de seniŋ
sıŋarıŋa tüşerler, da ölgünçe bolur saŋa naletleme.
- Oğlum, bolmagay ki algaysen kendiŋe tul hatunnu nöger. Kim bilir,
arada neme talaş boldu ese ol burungi eyesin aŋar? Da sen xayğurup küs-
tünürsen.
Oğlum, eğer ki saŋa Teŋriden ne türlü porcutiun yoluxtu ese, bolma-
gay ki yeŋilip cıckuhel bolgaysen, ki dağın yaman tinsizlix, yebermegay da
vahtsız dünyadan keçirmegey, yoxese ne türlü de Teŋriden kelse, şükürlü
bol, zera, zera şükürlü ağız Teŋrini borçlu eter.
111
Yrd. Doç. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK / Sevda ALTINSOY
- Oğlum, sövme oğluŋnu artıx xuluŋdan, ese bilmessen, ki xaysı kerekli
bolur saŋa.
- Oğlum, dayma sen seniŋ esiŋ bile yaxşı sağışlama (sağışla) da xart-
larnı hörmetle, ki hörmetlengeysen Teŋriden de saŋa yaxşı bolur.
- Oğlum, igit vaxtna öktet bolma, ki igit vaxtna tas bolmagaysen.
- Oğlum, barma sıŋarıŋa, ki ayaxıŋa baskay, bolmagay ki boyuŋnu da
baskay.
- Oğlum, kimse bile yarğu alnına tursaŋ, bolmagay ki yüreklenip söz-
legeysen, yoxese ne ki sözleseler, tatlılıx bile cuvap bergeysen – bu yarğu-
nu anıŋ üsne yıxarsen.
- Oğlum, eğer Teŋriden neme xoltxa etseŋ, evel anıŋ buyruxu tibine
bol, da ne bile oruö bile alğış bile andan (xoltxay etseŋ) soŋra tügeller
Teŋri xoltxaŋnı seniŋ.
- Oğlum, yaxşıraxtır ki, atıŋnı daima yaxşı çıxargaysen, yohese ki
sen seni körk aytkaysen: tonlar bile körk geçövlüdir, yoxese yaxşı at xalır
meŋi.
- Oğlum, yaxşıraxtır soxur köz bile, ne ki soxur es bile: soxurlux bile
terçe öğrenir yürümaxni yolunuŋ, yoxese soxur es bile salır könü yolnu da
barır kendi erkine.
- Oğlum, yaxşıraxtır yarlılıxnı yıkmaga ne ki xocalıxnı saçmağa.
- Oğlum, tergegin seniŋ sözüŋnü yürekiŋ bile da andan soŋra çıxargın
sözüŋnü ağzıŋdan. Eger bu işni bulay etseŋ, barçasına tatlı bolursen.
- Oğlum, kimeseden yaman söz işitseŋ, anıŋ yürekiŋe tut yedi xarış: ol
yaman öler da yaxşılıxka xaytar.
- Oğlum, heç nemege külme: ol külmexten talaş bolur, da ol uruştan
ölüm bolur.
- Oğlum, yalğan söz da yalğançılıx alay ağırdır, neçik xorğaşın; az
künden soŋra yogarı miner, neçik terekniŋ yapraxı.
- Oğlum, ayt seniŋ kiçi sağışıŋnı dostuŋa eger ol seniŋ sağışıŋnı alani
etmese, bolursen aŋar ulu sağışıŋnı da aytmaga da anı inamlı, könü dost
bolursen tutmaga.
- Oğlum, dayma boluşuçi bol xanlar, biyler alnına seniŋ k’ristanlikiŋe
söz bile da axça bile alay tut, ki anı aslannıŋ ağzından xutxarıysen, da ol
saŋa xaybattır da p’ark.
Dostları ilə paylaş: |