126
Səfər proqramı Azərbaycan və qonaqsevər xalqımız, qədim və zəngin mə
dəniyyətimiz haqqında dolğun təəssüratın yaranması ilə yanaşı, xalqlararası
münasibətlərin yaxınlaşmasını, anoloji qurumlarla əməkdaşlıq münasibətinin
qurulmasını əsas məqsəd daşımışdır.
Heydər Əliyev Fondunun Rusiyadakı nümayəndəliyinin sifarişi ilə əfsanəvi
Azərbaycan geoloqu, Sibir neftinin ilk kəşfiyyatçısı Fərman Salmanovun büs
tü hazırlanmışdır. F.Salmaov 1928ci ildə Şəmkir rayonunda doğulmuşdur.
1954cü ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun geoloji kəşfiyyat fakültəsini dağ
mühəndisigeoloq ixtisası üzrə bitirmişdir. 19571962ci illərdə Yuqansk və
Surqut neft kəşfiyyatı ekspedisiyalarının rəisi işləmişdir. 1970ci ildə Lenin
mükafatı laureatı, 1976cı ildə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı olmuşdur. Fərman
Salmanov 19701978ci illərdə Tümen Baş Geologiya İdarəsinin neft və qaz
üzrə baş geoloqu olmuş, 1978ci ildən idarə rəisi işləmişdir. F.Salmanovun, bi
lavasitə iştirakı ilə Mamontovsk, Megion, Pravdinsk, UstBalık neft yataqları
kəşf edilmişdir.
F.Salmanov 2002ci ildən Rusiyanın “İtera” NeftQaz Şirkətinin Direktorlar
Şurası sədrinin müşaviri işləmişdir.
Heydər Əliyev Fondu tərəfindən Fərman Salmanovun büstü onun uzun illər
işlədiyi Surqut şəhərinə hədiyyə edilmişdir. Büst Surqut şəhərində ilk cığıraçan
geoloqların xatirə kompleksinə qoyulmuşdur. Büstün müəllifi tanınmış hey-
kəltəraş, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin SanktPeterburqdakı Qoroxovaya
küçəsi, 6 nömrəli evin (Ulu Öndər 19491950ci illərdə burada oxumuşdur) fa
sadında qoyulmuş barelyefini düzəltmiş Y.Neymandır.
15 dekabr 2008ci ildə Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnsti
tutunda (MDBMİ) Azərbaycan klubu Heydər Əliyev Fondunun RFdəki nü ma
yəndəliyinin dəstəyi ilə xalqımızın Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin anım
gecəsini keçirmişdir.
Qeyd etmək lazımdır ki, bir neçə il əvvəl Ulu Öndərə Rusiyanın bu mötəbər
ali məktəbinin fəxri doktoru adı verilmişdi. Həmin gün də XX əsrin görkəmli
siyasi xadiminin xatirəsini anmaq üçün buraya tələbələr, professormüəllim
heyəti, Azərbaycan səfirliyinin nümayəndələri gəlmişdilər.
Xatirə gecəsində Heydər Əliyev Fondunun Rusiyadakı nümayəndəliyi tərə-
findən təqdim olunmuş və Ümummilli Liderin həyatının müxtəlif mərhələlərini
əks etdirən sənədli film nümayiş edilmişdir.
Gecəyə dəvət olunmuş dramaturq Rüstəm İbrahimbəyov, Heydər Əliyevin
köməkçisi, SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavininin müşaviri Yuri
Soloduxin, Nazirlər Şurası Sədri Katibliyinin müdir müavini Vladimir Uxov,
DTKnın polkovniki Georgi Pozdorovkin dahi siyasi xadim və nurlu insan
barədə unudulmaz xatirələrini bölüşmüş, Ulu Öndərlə işlədikləri vaxtlarda
onun həyatından maraqlı epizodlar danışmışlar.
127
2009cu il fevralın 26da Heydər Əliyev Fondunun Rusiyadakı nümayən-
dəliyinin dəstəyi ilə Azərbaycanın Rusiyadakı səfirliyində Xocalı faciəsinin 17ci
ildönümü ilə əlaqədar “Xocalı: iddia müddəti bitmir” xatirə gecəsi təşkil edil-
mişdi. Tədbirdə Heydər Əliyev Fondunun RFdəki nümayəndəliyinin rəh-
bəri Leyla Əliyeva, Milli Məclisin deputatı Dünyamin Xəlilov, Türkiyə, İraq,
Özbəkistan, Tacikistan, Mali, Sudan, Qırğızıstan səfirləri, Qazaxıstan, Misir,
Fələstin səfirliklərinin əməkdaşları, habelə Rusiya elmi ictimaiyyətinin, Azər-
baycan diasporunun və gənclərin nümayəndələri, politoloqlar, mətbuat işçiləri
iştirak etmişdilər.
Görkəmli ictimai və siyasi xadimlər Heydər Əliyev Fondunun RFdəki nü
mayəndəliyinin rəhbəri İslam Konfransı Təşkilatının Gənclər Forumunun baş
əlaqələndiricisi Leyla Əliyevanın təşəbbüsünü xüsusi vurğulayaraq bildirmiş-
lər ki, bu qurumun gənclər qanadı Xocalı faciəsi və ErmənistanAzərbaycan
münaqişəsi haqqında həqiqəti dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq üçün eyni vaxtda
dünyanın bir neçə iri ölkəsində aksiyalar keçirir. Bu, bir daha təsdiq edir ki,
böyüməkdə olan nəsil Azərbaycanı bütün dünyada tanıdacaq və Azərbaycan
xalqımızın üzləşdiyi faciələrin unudulmasına imkan verməyəcəkdir.
Heydər Əliyev Fondunun RFdəki nümayəndəliyinin rəhbəri Leyla Əli-
yeva demişdir: “Bu faciə Azərbaycan tarixinə ən dəhşətli və qara səhifələr-
dən biri kimi həmişəlik yazılmışdır. 1992ci il fevralın 25dən 26na keçən
gecə erməni işğalçıları Azərbaycanın Xocalı şəhərini tutmuşdur. Nəticədə
şəhərin 613 nəfər dinc sakini, o cümlədən 106 qadın, 70 ahıl yaşlı insan, 63
uşaq amansızcasına öldürülmüş, 155 nəfər itkin düşmüşdür. Bu qəddarlığın,
bu vəhşiliyin səbəbi nə idi?
Lakin zaman göstərdi ki, Azərbaycan xalqının əzmi qırılmamışdır və heç
vaxt qırıla bilməz. Dəhşətlisi odur ki, belə bir faciə XX əsrin axırlarında törə-
dilmiş və indiyə qədər beynəlxalq birlik tərəfindən bu fakta siyasihüquqi və
ən başlıcası, mənəvi qiymət verilməmişdir. Biz xalqımızın məruz qaldığı qəd-
darlığa və haqsızlığa qarşı etiraz səsini ucaltmış bütün insanlara, o cümlədən
rusiyalılara minnətdarıq. Azərbaycan torpaqları 20 ildən çoxdur ki, işğal altın-
dadır, ölkədə 1 milyon qaçqın və məcburi köçkün var. Azərbaycan hökuməti bu
insanlara çox böyük diqqət yetirir. Çətinliklərə baxmayaraq, Azərbaycanda bir
dənə də çadır şəhərciyi qalmamışdır, bütün qaçqın və məcburi köçkünlər üçün
normal həyat şəraiti yaradılmışdır.
Heydər Əliyev Fondu bu problemə çox böyük diqqət yetirir, hər il bu möv-
zuda kitablar çap edilir, filmlər çəkilir, fotosərgilər və digər aksiyalar təşkil edi
lir. Bu gün Fondumuz dünyanın 50 ölkəsində Xocalı faciəsinin ildönümünə həsr
edilmiş tədbirlər keçirir. Bu tədbirlərə alimlər, tarixçilər, kulturoloqlar, gənclər
və kütləvi informasiya vasitələri cəlb olunur. İslam Konfransı Təşkilatının Mə
dəni Dialoq üzrə Gənclər Forumunun baş əlaqələndiricisi kimi mən 2008ci il
mayın 8də “Xocalıya ədalət” aksiyası keçirilməsi təşəbbüsünü irəli sürmüşəm.