Heyət n darə ed lm
Yüklə 4,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
80
heyətin qiymətləndirilməsinə tamamilə uyğundur. Rəhbər, digər rəhbər- ləndənsə qüvvətli və effektli görünər. Əgər o, sərf olunan qüvvəyə, daha əlverişli maliyyə xidmətinə uyğun öz işçilərini mükafatla təmin edərsə, sahibkarlıq təşkilat mədəniyyətində belə idarəetmə forma tez- tez üstünlük təşkil edir. 3. darəetmənin bu növü determinist bürokratik idarəetmə formasıdır. Qərar bir qayda olaraq yuxarı rəhbərlik tərəfindən onda olan hüquq və səlahiyyətə uyğun qəbul olunur. Rəhbərin qüvvəsinin başlıca mənbəi formal verilmiş vasitə kimi tabeliyində olanlarla ixtiyardır (əmr, cəza) birbaşa təsir göstərən üsuldan istifadə etməkdir. darəetmənin belə bir növündə kimin əmri müzakirə olunmur, lakin dərhal icra olunur, o güclü rəhbərdir. 5. Partsitat gətirmə təşkilat mədəniyyəti çərçivəsində meydana gəlmiş idarəetmənin nisbətən yeni növü demokratik idarəetmə forması kimi xarakterizə olunur. Bu növ idarəçilik başlıca vasitə kimi qanundan istifadə ilə bağlıdıır. Partsitatlı təşkilat mədəniyyəti üçün peşəkarların iştirak etməsi xarakterikdir, bir tərəfdən nəticəyə nailolma istiqaməti, digər tərəfdən özünün peşə inkişafına təşəbbüs göstərməsi (yeni biliyə sahibolma) özünün xüsusi peşə inkişafına meylli olması. Qrupda oxşar məqsədə nail olmaq, müxtəlif peşə istiqamətli şəxsiyyəti əlavə etmək, yüksək fəallıqla fərqlənən və qərarların qəbul olunmasında sərbəst olmaq görünür, müəyyən qayda və əxlaq normalarını təyin etmədən qeyri- mümnkündür. Əlavə olaraq əksəriyyət maraqlarına nail olurlarsa, azlığın qanuna uyğun hüquqları da gözlənilməlidir. Təşkilat mədəniyyəti, idarə forma və növlərin birgə fəaliyyətinə əlaqəsi 5.1. cədvəldə izah olunur.
Birgə qarşılıqlı təsir
Birgə-fərdi Birgə-ardıcıl Birgə-yaradıcı Kollektiv ə sasında qurulmuş
Bazar Bürokratik Demokratik Diaoloqlu Avtoritet
Qüvvə Qanun
Bilik
81
məcmu insan resurslarını başa düşəcəyik. Bu təşkilatın işçiləridir, eləcə də partnyorlar, hansı ki, bəzi layihələrin həyata keçirilməsi üçün cəlb olunurlar, ekspertlər, hansı ki, tədqiqat aparmaq üçün dəvət oluna bilərlər, strategiyanın işlənməsi, konkret tədbirlərin həyata keçirilməsi üçün dəvət olunurlar və s. Heyətin fəaliyyətinin səmərəli təşkili, ona münasib də heyət üzrə menecer və idarə edilmədə təşkilatda əsas qayğı hesab edilir. Bu məqsədə çatmaq üçün özündə yaxşı təsəvvür lazımdır: 1) xüsusilə fərdi davranışda; 2) təşkilatın heyətinin, xüsusilə qrup he- yətinin davranışının xüsusiyyəti; 3) rəhbərlərin, idarə komandasının üzvlərinin davranışının xüsusiyyətləri.
edilməsi ilə əlaqədardır, onlardan hansılar - fərdi bacarıq, həvəs və zəka, ağıl hər hansı bir fəaliyyətin həyata keçirilməsi meyli, onun yerinə yetirilməsinin istiqamətlərinə; - motivasiyanın özünəməxsus xüsusiyyəti – insanın tələbatının spesifikası, peşə fəaliyyətinin məqsədi haqqında təqdimat; - fərdi dəyərlər – ümumi razısalma, qaneetmə, inam, dünya görüşü, sülh haqıqnda təqdimat; - demoqrafik - cinsi və yaş xüsusiyyətləri; - milli və mədəni xüsusiyyətlər – təcrübədə mənimsənilmiş üsullar, qaydalar və əxlaq normaları, hansı ki, konkret situasiyada insanın konkret reaksiyasını determinasiya edir. 2. Qrup davranışının xüsusiyyətləri çoxlu paramertlərlə bağlıdır, onlardan əsasları: - korporativ mədəniyyətin xüsusiyyətləri – dəyərlər, davranış qaydaları konkret əmək kollektivləri üçün xarakterikdir; - qrup inkişafın fenomenləri – kollektivin inkişaf mərhələləri, liderliyin xüsusiyyətləri, konflikt situasiyasında davranış ifadə tərzi. 3. Rəhbərlərin davranışının xüsusiyyətləri kompleks problemlərin ə n mühümüdür, nə dərəcədə rəhbərin özü baxa bilər və necə: - fərdi xüsusiyyətə malik olan subyekt; - bir neçə qrupun üzvlərinin korporativ mədəniyyətə malik olması; - idarəetmə texnologiyasına (idarəetmə növü) özünün qayda və davranışı ilə müəyyən funksionerliyi bacaran. 82
XÜLASƏ 1. Konkret firmanın (müəssisə) ünsürləri: məqsəd, struktur, ida- rəetmə, maliyyə, heyət, texnologiya və s. başa düşmək üçün hansı ki, təşkilat ibarət olub mütləq təhlil işi aparılmalıdır. 2. Təşkilatın bütün ünsürləri bir-birlərinə uyğun olmalıdırlar, təşkilatın problemləri – xüsusən ona görə ki, böyük ixtilaf təşkilatın ünsürlərinə uyğunsuzluğa səbəb də ola bilər. 3. Məqsədi bilərəkdən biz oxşar tam uyğun texnologiya seçə bilərik (necə maliyyə, həmçinin insan) resursların istiqamətləndirmək, eləcə də mövcud idarəetmə sistemini də. 4. Təşkilatın daxili struktur quruluşu anlayışı, onun «morfolo- giyası» yaxud «arxitektonika», ayrı-ayrı hissələrin mövcudluğu, onların arasında münasibət sərtlik (çeviklik dərəcəsi, təşkilat konfiqurasiyası, daxili ünsürlərin arasında qarşılıqlı təsir növü təsvir olunur. 5. Bu gün istehsalat və idarəetmə texnologiyası məlumdur və son nəticədə onların əsasında ola bilər ki, güman edilən nöqteyi-nəzərincə icraçıların birgə fəaliyyətinin təşkili formaları təşkilatın xarakterinə ə həmiyyətli də təsir göstərir. 6. Heyətin idarə edilməsi nöqteyi-nəzərdən «insan kapitalı» təşki- lat resurslarının mühüm tərkib hissəsidir ki, bilik ehtiyatı, əmək vər- dişləri, bacarıq, işçinin təşəbbüs göstərməsidir ki, onun əməyinin nəticəsini şə rtləşdirir və bununla da həmin adamın gəlirlərinin artmasına təsir göstərir. 7. darəetmə sistemini gözdən keçirdikdə təşkilatın necə ünsürü kimi ə n əvvəl diqqət yetirmək lazımdır ki, o hansı məsələnin həllinə istiqamətlənir və burada hansı üsuldan istifadə olunur. 8. Təşkilatın heyəti haqqında təqdimetmə dərk etməyə xüsusilə fərdi və qrup işçilərin davranışına, eləcə də idarəetmə komandasının üzvlərinin spesifik davranışına əsaslanır. YOXLAMA SUALLARI 1. darəetmə fəaliyyətinin əsas vəzifələrini qısa ifadə edin. 2. Heyətin idarəediləsi zəruriliyi nə ilə əlaqədardır? 3. Rəhbərin, administratorun, təşkilatçının əsas vəzifəsi nə ilə izah olunur? zah edin. 4. Təşkilatın ünsürlərini bir-bir sayın. 5. ki anlayışı – tapşırıq və idarəetməni müqayisə et. 6. Birgə fəaliyyətin hansı növü istehsalın texnologiyası ola bilər? 7. Sizə məlum olan idarəetmə formalarını adlandır və xarakterizə et. 8. Heyətin hansı xüsusiyyətləri birgə fəaliyyət növü adlanır? Yüklə 4,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|