Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
Püskürtməklə tökmə maşınları 106
idarəetmə sisteminə malikdir. Maşının işləmə prinsipi belədir: Maşının silindrinin daxilində fırlana və şaqulu istiqamətdə hərəkət edəbilən sonsuzvint plastmas materialını qıfdan gö- türərək onu tədricən püskürtmə ucluğuna tərəf hərəkət etdirir. Bu zaman o materialı sıx- laşdırır, qızdıraraq yumşaldır və ucluğun önünə təzyiq altında yığır. Material silindrin qızdırılması ilə yumşaldılır. Sonra material ucluqdan keçərək hazırlanan hissəyə uyğun metal formaya 500÷2000 bar təzyiqi altında püskürdülür (şəkil 1b). Formanın daxili plastik kütlə ilə dolur və soyuyaraq bərkiyir. Sonra açma mexanizmi formanı açır və plastik tökük formadan xaricə atılır. Bu yolla çəkisi 1 q-dan 50 kq-a qədər olan hissələrin tökülməsi mümkündür. Müasir maşınların formanı bağ-
lama qüvvələri 50÷100000 kN həddində yerləşir. Maşının konstruksiyası üsulun icrasında tət- biq olunan açma və bağlama mexanizmləri ilə müəyyyən olunur. İşçi mexanizmləri hərəkətə gətirmək üçün hidravlik silindrdən və elektrik mühərrikindən istafdə olunur. Birincisi ən ge- niş yayılmışdır. Xüsusi konstruksiyaya malik plastik kütlələri püskürtməklə tökmə maşınları bir neçə kom- ponentlə işləyir. Bu maşınlarda kompleks his- sələri müxtəlif xassələrə və rənglərə malik plastik kütlələrədən hazırlamaq mümkündür. Püskürtmə ilə plastik kütlələrdən tökmə yolu ilə qablaşdırmaq üçün nazik divarlı hissələr, nazik təbəqələr, optik hissələr, dişli çarxlar və bir çox başqa çeşidli məhsulları yükək keyfiy- Şəkil 1. Püskürtməklə tökmə maşını a-ümumi sxemi, b-püskürtmə prosesi, 1-forma, 2-silindr, 3-silindr başlığı, 4-qıf, 5-sonsuzvint valı
Püskürtməklə tökmə maşınları 107
yətdə hazırlamaq mümkündür.
(alm. die Spritzgiessmaschine, ingl. İnjection moul- ding machine) Püskürtməklə üfürmə içiboş qabların plastik materialdan hazırlanmasına xidmət edir. Proses iki pillədə baş verir: ilkin formanın püskürt- məklə hazırlanması, üfürməklə formavermə və hissəni formada tutub soyutmaq. Püskürtməklə üfürmə üsulunda plastik pəstah əlavə olaraq içliklə tutulub dartılır (şəkil 1).
təsviri
Bu üsul ekstruziya üsuluna nisbətən aşağıdakı üstün cəhətlərə malikdir:
İçiboş hisssələrin boğaz və dib hissədə çıxıntısız və təmiz səthli hazırlanması,
Hissənin keçidilərdə, uzunluq və əhatə üzrə dəqiqliyi yüksəkdir,
Divarın qalınlığı dəqiqidir, Çəkisinin və həcminin minimal meyil- lənmə müsahidəsi,
Biaksial dartma nəticəsində hissədə yara- nan əlverişli mexaniki xassələri.
Bu üstün cəhətlərə baxmayaraq hazır- lanan hissələrin həndəsi formasının tərtibi və material seçimi məhduddur.
(alm. das Spritzblasen, ingl. İnjection blow ) PVD prosesi (ingl. Physical Vapor Deposi- tion, azərb. Fiziki Qaz Çökdürmə) örtükçəkmə üsulu olub, örtük materialının tozunun va- kuumda buxarlandırılaraq əsas materialın üzə- rinə fiziki olaraq çökdürülməsidir. Adi qal- vanik üsullardan üstünlüyü ondan ibarətdir ki, bu üsulla çoxlu sayda metaloid və keramik materiallar istənilən tərkibli maşın hissələrinin üzərinə çəkilə bilir. Ənənəvi olaraq kəsici alətlərin yeyilməyə davamlığını artırmaq üçün lazım olan örtüklərin çəkilməsi məqsədi ilə işlənmiş bu üsulldan həm də dekorativ məqsədlər üçün də istifadə olunur. Prosesin 160÷600°C arasında aparılması sayəsində his- sələr az temperatur təsirinə məruz qalır. Bu baxımdan örtükçəkmə prosesindən sonra hissənin möhkəmliyi dəyişməz qalır. Çəkilən qatın qalınlığı 3÷6 mkm arasında yerləş- diyindən səthdə yalnız sıxıcı gərginliklər əmə- lə gəlir. PVD üsulu buxarlanma, ionlanma və çökmə- dən ibarət üç mərhələni özündə cəmləşdirir. Proses zamanı örtük materialının buxar- landırılması üsuluna görə termiki buxarlanma, elektrik şüasi ilə buxarlanma, katodun toz- landırılması və lazer şüası ilə buxarlanma fərqlənir.
Vakuum buxarlanması zamanı örtük mate- rialının tozu tigeldə elektrik cərəyanı ilə o dərəcədə qızdırılır ki, o buxar fazasına keçsin. Kifayət qədər yüksək təzyiqdə (10 -2 ÷10 -6 Pa)
buxar şəklində olan atomlar bir-birləri ilə birləşmədən düzxətli yolla substratın üzərinə hərəkət edir və orada kondensasiya edərək qat əmələ gətirir (şəkil 1). Vakuum altında buxar- Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|