Hozirgi zamon O‘zbekiston Respublikasi davlat statistikasi va xalqaro statistika

TALAB TURLARI

• XARAKTERIGA KO`RA

• EKZOGEN

• ENDOGEN

• TALAB

• VAHIMALI

• QONDIRILISHI
• KECHIKTIRILGAN

• QONDIRILGAN

• O`ZGARUVCHAN

Talab egri chizig’i

• Tovar narxi va uning harid qilinadigan miqdori (talabning) o’rtasidagi teskari bog’liqlikni oddiy ikki o’lchamli grafikda ham tasvirlash mumkin: yotiq chiziq talab miqdorini, tik chiziq narxni ko’rsatadi.
• Grafikdagi DD chiziq narx va talab hajmi o’rtasidagi teskari bog’liqlikni tasviriy aks ettiradi. Grafikdagi har bir nuqta tovarning aniq narxi va iste’molchi shu narxda sotib olishi mumkin bo’lgan tovar miqdorini ko’rsatadi.

• Narx va talab hajmining o’zgarishi o’rtasidagi teskari bog’liqlikni ko’rsatuvchi bu chiziq talab egri chizig’i deyiladi.

Talab qonuni

• Mahsulot narxi va sotib olinadigan tovar miqdori o’zgarishi o’rtasida bo’ladigan teskari yoki qarama-qarshi bog’liqlik talab qonuni deyiladi.

Taklif tushunchasi. Taklif miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar. Taklif qonuni

• Taklif narxlarning turli darajasida qancha miqdordagi mahsulotning sotishga chiqarilishini ko’rsatadi. Narxning oshishi bilan shunga mos ravishda sotishga chiqariladigan tovarlar taklifi miqdori ham ortadi, narxning tushishi bilan taklif hajmi qisqaradi. Narxning o’zgarishi bilan taklif etilayotgan tovar miqdorining to’g’ri bog’liqlikdagi o’zgarishi taklif qonuni deyiladi.

Bozorda taklif qilinadigan tovar hajmiga narxdan tashqari bir qator omillar ta'sir qiladi. Bu omillarning asosiylari quyidagilar:

• 1) Rеsurslarning narxi;
• 2) Ishlab chiqarish tеxnologiyasi;
• 3) Soliq va dotatsiyalar;
• 4) Boshqa tovarlarning narxi;
• 5) Narx o`zgarishining kutilishi;
• 6) Bozordagi sotuvchilar soni.