Husayniy lirikasidagi obrazlarni talqin qilish 2022-year Reja

Bizga ma’lumki, Nizomiy Ganjaviy “Panj ganj” asarini yaratgach, ushbu asar keyingi salaflar uchun o`ziga xos iste’dod o`lchovchi, sinov mezonga aylandi. Bu an’ana esa Xusrav Dehlaviydan boshlandi. Biroq Jomiyning tab’i mezoni shu qadar yuqoriki, u nazm qilgan chog`ida Xisrav, Nizomiy qo`ygan chegara (tog`) yo`qqa chiqdi, bekor bo`ldi, ya’ni u an’ana bo`yicha beshta emas, yettita dostonni jamlab sab’anavislikka asos soldi. Jomiy asarining nomi yoxud dostonlari Husayn Boyqaro tomonidan tilga olinmagan. Bunga sabab turkiy til homiysi sifatida “Haft avrang” (forsiyda yozilgan)ni ta’kidlab o`tish joiz topilmagan bo`lishi mumkin. Biroq ijodkor sifatida Jomiy iste’dodiga yuksak bahoni bu o`rinda keltirishni ma’qul deb biladi: “…G`azallari olamg`a g`avg`o soluvchi baytlari latif va hayajon uyg`otuvchidir”.

• Bizga ma’lumki, Nizomiy Ganjaviy “Panj ganj” asarini yaratgach, ushbu asar keyingi salaflar uchun o`ziga xos iste’dod o`lchovchi, sinov mezonga aylandi. Bu an’ana esa Xusrav Dehlaviydan boshlandi. Biroq Jomiyning tab’i mezoni shu qadar yuqoriki, u nazm qilgan chog`ida Xisrav, Nizomiy qo`ygan chegara (tog`) yo`qqa chiqdi, bekor bo`ldi, ya’ni u an’ana bo`yicha beshta emas, yettita dostonni jamlab sab’anavislikka asos soldi. Jomiy asarining nomi yoxud dostonlari Husayn Boyqaro tomonidan tilga olinmagan. Bunga sabab turkiy til homiysi sifatida “Haft avrang” (forsiyda yozilgan)ni ta’kidlab o`tish joiz topilmagan bo`lishi mumkin. Biroq ijodkor sifatida Jomiy iste’dodiga yuksak bahoni bu o`rinda keltirishni ma’qul deb biladi: “…G`azallari olamg`a g`avg`o soluvchi baytlari latif va hayajon uyg`otuvchidir”.
• Husayn Boyqaro Suhayliyiy ijodiga ham qisqa bo`lsa-da, ta’rif berib o`tadilar. Unga ko`ra, “yana nazm ahli– shoirlardan shirin so`zlik osmonining porloq yulduzi –Suhayliy bo`lgudek kishilar bor va latofatli nazmdagi dostoni bayoni (zo`rligida) olam edi ularning (Jomiyning) orqasidan ergashuvchi sifatida mavjuddirki, avval ulardek (Jomiydek) falak go`zallik bergan emas, hozir yana hech yerda biror kishi ulardek o`zlarini ko`rsatmagan”. Suhayliy ijodiga nisbatan berilgan ushbu ta’rif orqali uning Jomiyga shogirdligi, nazmda shirin so`zligi bilan birga ijodda dastavval bunchalik muvoffaqiyat qozonmaganligi, o`z ustida ishlashi, mehnati va o`zini ko`rsata bilishi natijasi o`laroq keyingi davrlarda u kabi faol shoir bo`lmagani ayon bo`ladi. Bu bilan Husayn Boyqaro har bir shoir faoliyatidagi o`sish yoki o`zgarishini muntazam kuzatib borganidan dalolat beradi.