asosiy qism
I. Arab xalifaligi diplomatiyasi
Tarix davomida diplomatiya va din o'zaro aloqada bo'lib kelgan, hukumat dinga asoslangan va xalqni boshqaruv shakli sifatida ishlatgan. Arab xalifalari davrida diplomatik munosabatlar keng tarqalgan edi.
Osiyo va Afrika uchrashadigan mintaqada arablar yirik davlat tuzish orqali katta muvaffaqiyatlarga erishdilar.
Muhammad Payg'ambar Makkada Allohning Rasuli Quraysh qabilasida tug'ilgan. Muhammad Payg'ambar Makkada o'n uch yil davomida Islomga arablarni aylantirish qilindi, ular ko'p duch qaerda obstacles.In 622 yilda musulmonlar Madinaga ko'chib o'tdilar. 625 yilda Uhud urushida Yehudi payg'ambarga nima qilmoqchi bo'lganligi fosh qilindi. Yahudiylar tinchlik shartnomasini buzganlaridan so'ng, payg'ambar ularga 10 kun ichida Madinadan ko'chib o'tishni buyurgan elchi yuboradi.
Biz Makkaga kichik Umra haj qilish maqsadida Bran Payg'ambar Muhammad tashrifi chog'ida tinch siyosati yordamida muzokaralar katta modelini va Jasur maqsadga yo'lini ko'rish.
Makkaga qurolsiz sayohat qilish mumkinligi haqida ogohlantirganlarga payg'ambar uning niyati jang qilish emas, balki Umra ibodati ekanligini ta'kidladi. O'shandan beri rivojlangan odatga ko'ra, muqaddas oyda o'zaro kurash to'xtaydi, murosa beriladi, Ka'bani jazolash va ularning ibodatlarini tinch yo'l bilan bajarish imkoniyati beriladi. Ammo bu safar a'zolar musulmonlarni Makkaga kiritmaslikka qaror qilishdi va jang qilishga qaror qilishdi. Muqaddas oyda muqaddas zaminda qon to'kish xavfini oldini olish uchun Payg'ambar Qurayshga: "urush sizni ezdi. O'zingizga rozi bo'ling va biz bilan urushmaydigan tinchlik shartnomasining aniq vaqtini belgilang.Keling, bu vaqtda bir-birimizning qonimizni to'kmaylik va keyin xabarchi yuboraylik: "Umra ibodatini va qurbonlikni ado etaylik."Quraysh uning taklifini qabul qilmaganiga va elchisiga hurmat ko'rsatmaganiga qaramay, payg'ambar xotirjamlik bilan orqaga chekinmadi, sekin kutdi. Oxir oqibat Quraysh musulmonlar bilan shartnoma tuzish uchun o'z elchilarini yuboradi. Payg'ambar Quraysh elchilarining tinch kelishuv bo'yicha takliflarini qabul qildi va talablarni inobatga olgan holda ularni ma'qulladi. Shartnomaga ko'ra, o'n yildan beri tinch munosabatlarda yashayotgan musulmonlarga kelasi yili Makkada Ka'baga suiqasd qilish imkoniyati beriladi. U yirik diplomatik g'alabani qo'lga kiritdi.
632 yilda Muhammad payg'ambar vafotidan keyin Muhammad Payg'ambarning yaqin do'sti va qaynotasi Abu Bakr (632-634) jamiyat boshlig'i deb e'lon qilindi. U" Xalifa " (deputat) unvonini oldi. Bu juda bezovta qiluvchi davr edi. Hamma narsani qamrab oluvchi Madinaning hokimiyatini tan olishni istamagan qabilalar orasida soxta payg'ambarlar paydo bo'la boshladi. Bunday notinch davrdan keyin "Ar-Rida" unvoni Arab yozuvchilari va tarixchilarining asarlarida, ya'ni "bezu dindan", "dindan ajralish"asarlarida paydo bo'ladi. Ammo aslida u "murtadlar" deb hisoblagan qabilalar hali Islomni qabul qilmagan. Muhammad Payg'ambar umuman vafot etganida Islomni qabul qilgan ko'plab Arab qabilalari, hali bu dinga e'tiqod qilmagan qabilalar bo'lgan. Garchi ularning ba'zilari avvalgi e'tiqodlarida qolishgan bo'lsa-da, Madina jamoasining siyosiy kuchini tan olishgan.
Endi ba'zilar orasida Islomni tan olgan va Madina ta'siriga bo'ysunishni targ'ib qilgan guruhlar bor edi. Islomni bilmagan va Madina jamoasining ta'sirini sezmagan qabilalar ham bo'lgan.
Dostları ilə paylaş: |
