I bob. Psixologiya predmeti va uning dolzarb vaziаalari

Nima uchun? - nima qilib bo’lsa ham, pul ishlash, o’z imkoniyatlarni tekshirish, shaxsiy ish

19
ochish; 

 

Kim? - firma yoki konkret kishilar; 

 

Nima? - xilma - xil testlar batareyasi;

 

Kimga? - turli kasb egalari, o’quvchilarga, xodimlarga;

 

Qaerda? Qachon? - zarurat bo’lgan har qanday joyda;

 

Qanday qilib? - minimal vaqt sarflab, tez va soz;

 

Qancha? - test o’tkazuvchilarning soni va imkoniyatiga qarab;

 

Kim bilan? - shu firma xodimlari bilan .....
Demak, marketing xizmatida javob berilishi zarur bo’lgan savollardan ko’rinib turibdiki, har bir 

savolga beriladigan javobning orkasida konkret odamlar, ularning qobiliyatlari, manfaatlari va ish unumi

yotadi. SHuning uchun bu sohada psixologik xizmat zarur. 
Ikkinchi soha - kadrlar va ular bilan bevosita ishlash sohasi. Bu kadrlarni ishga jalb etishda bilish 

zarur bo’lgan qobiliyatlar va shaxsiy fazilatlardan tortib, ularni to’g’ri yunaltirish, o’z joyiga qo’yish,

tashkilot doirasida guruhlarni shakllantirish, xodimlarga ma’lumotlarni o’z vaqtida yetkazish bilan bog’liq 
kadrlar siyosatini olib borishga aloqador xizmatdir. Psixolog bu o’rinda asosan maslahatchi - konsulьtant
va ekspert sifatida rol o’ynaydi. 


 

Siyosat sohasidagi psixologiya 
Har bir davr o’z kishilari ongida beixtiyor siyosiy ongni shakllantiradi va odamlar uning 

tamoyillariga bo’ysunadilar. Siyosat borasidagi psixologik masalalarga psixolog aralashuvining zarurati har

doim bo’lmasa - da, ayrim paytlarda - yirik islohotlar boshlanishi arafasida, saylov oldi kompaniyalarda, 
yangi siyosiy liderlarning halk tomonidan qabul qilinishi jarayonlari, ko’pchilik auditoriyaga zarur
ma’lumotlarni yetkazish, ijtimoiy ustanovkalarni o’zgartirish, siyosiy arboblar imidjini omma ongiga 
singdirish paytlarida psixologik ta’sir vositalaridan o’rinli foydalanish, maslahatlar berish va ayrim
guruhlar e’tiqodiga ta’sir etish kerak bo’lganda kerak bo’ladi. 
Siyosiy sohada ishlayotgan psixolog ishining o’ziga xos jihatlari bo’lib, unga quyidagilar kiradi:
a) siyosatda psixolog aralashuvi ko’pchilik ommaga bevosita aloqador bo’lmaydi; 

b) zarurat tug’ilganda, psixolog shunday tez va ishonchli o’lchaydigan metodikalarni ishlatadiki, 

ularning natijalari sir saqlanib, o’sha buyurtmachi - siyosatchining talabiga ko’ra izlanishlar olib boriladi;
v) psixolog har bir siyosatchi uchun shunday ishonchli shaxs bo’lishi lozimki, undan odamlarning 

qayfiyatlari, reaktsiyalari, his - kechinmalari xususida aniq ma’lumotlar so’raladi;

g) o’ziga xos qiyinchilik shundan iboratki, jamoatchilik psixolog kiyofasida ko’pincha liderning 

bevosita «odamini» ko’rishga moyil bo’lib, liderning o’zi ham ba’zan o’ta professional psixologdan

hadiksirab qolishi mumkin. 
SHuning uchun yuqorida ta’kidlaganimizdek, zarur paytlarda siyosiy arboblar psixolog xizmatiga 

murojaat qilishlari va undan asosan biror jiddiy ijtimoiy proektlarni qabul qilish jarayonida yordam

20
berishini so’rash mumkin. Buning uchun psixologdan jamoatchilik fikrini psixologik tahlil qilib berish, va 

shu asosda fukarolarning ustanovkalari va kayfiyatlariga ijobiy ta’sir ko’rsatuvchi omillarni birgalikda

ajratish vazifasini hal qilishlari mumkin. Saylov oldi kompaniyalarda esa, psixologning asosiy vazifasi 
odamlarning kayfiyatini o’rgangan holda da’vogar imidjini shakllantirishga, odamlarga yoqtirishga sabab
bo’ladigan shaxsiy fazilatlar algoritmini tuzish, omma oldiga chiqishga psixologik tayyorlash, raqiblarning 
bahslashish madaniyati va etikasi borasida psixologik yo’l - yo’riq va usullar borasida ma’lumotlar
almashinish kerak bo’ladi. 
O’zbekiston sharoitida siyosiy psixologiyaning o’zi juda zaif rivojlangan tarmoq bo’lgani sababli 

ham uni rivojlangan davlatlar tajribasiga tayangan holda rivojlantirish muhimdir.