I c I l d VII-XII əsrlər azərbaycan şERİ

Q üdrətli  şahın  n a m in ə   x ü tb ə  ü çü n   seçib -  
C övzanm   ü stü n d ə k i  ə   u ca m in b ə ri  günəş.
Q orxm uş  ə  sə d m ə d ə n   ki,  yetişdi  vücuduna, 
A ltun  kim i  sarıüz  e d ə r  kürkləri  günəş.
S ikkə  v u rar  sə x a v ə tin in   nam ın a  onun,
D aş  sin ə sin d ə   ləli,  su d a  g ö v h əri  günəş.
Ey  lü tf kam ,  ey  k işilik   rəm zi,  g ö rm əm iş  -  
M in  m ə d ə n   içrə  sə n   kim i  b ir  cö v h ə ri  günəş.
Am al  q ib ləsi  qapını  xalq  bilir,  ə d u r -  
A stanana  s ə rə r  o  q ız d   telləri  g ü n əş.
X ülqün  o  b ə h rə n i  ki,  q d ıb   x ə lq   ü çü n   ə ta  -  
Q ərq  e tm əm iş  o  c ü r  işığa  elləri  günəş.
H ökm ündən  istə sə   q açıra  çə rx   ə g ə r  boyun,  -  
Bil,  z ə r r ə - z ə r r ə   d o ğ ra y a r  o  p ey k əri  günəş.
3
A rzu  atım   çap m a  ki,  öm rün  qaçağ an d ır, 
Y oxluq  işin ə  b aşla  ki,  k ö çm ək lik   əyandır!
A şiqsən  ə g ə r   to rp ağ a,  ardınca  sürünm ə,
V ar  y o ld a  rəq ib in ,  o n a  m əşu q u n   h əyandır.
D iinyada  bu  gün  kim   öziinə  y er  tapacaq,  kim ? 
V arsa  o  q ə n a ə t  b u cağ ın d a  oturandır.
M eydandı  bu  d ü n y a  evi,  d övran  d ə li  köhlən  -  
M inm ə  o na,  saxla  yarad an   b aşın ,  am andır!
Y oxdursa  ra h a t  d ay çası,  gəl  e tm ə   tə ə c c ü b ,  -  
Ə v v əld ən   ala  at  n ə   d o ğ u lm u ş,  n ə   doğandır.
Bu  yed d ib u caq   aləm i  yağlı  tik ə   sanm a,  -  
Y eddi  d ən izi,  y a ğ sa   da,  ə slə n   o  sudandır.
M əlh əm   ham   ki,  y e r  üzünü  tutdu  naxoşluq?
R üstəm   hanı,  B ijə n   quyuda  halı  yam andır!
Zalım   fə ləy in ,  bax  şə fə q ə ,  zü lm ünü  b ir gör,
Q anınla  sən in   h ə r  gün  onun  d am ən i  qandır.
Dörd  ü n sü r o  şəm i  hazır  etırıiş  ki,  y ağ ın d an  -  
Yeddi  abı  tağı  fələ y in   nur  saçandır!
Xoşhal  kişi  ax tarm a  cahan  içrə,  fə lə k d ə   -  
Şən  varsa,  q adındı,  o  da  ki  rud  çalandır!
Q aldırm a  y ax an d an   başını,  x ey m ə  quran  çərx   -  
İplər  uzadıb  x e y m ə d ə n ,  insanı  boğandır.
Z ənn  e tm ə  fəna  iynəsi  batm az  g ö zü n ə,  bax,
Kirpik  özü  d ə   ş ə k lc ə   bir  iynə,  tikandır.
V ə s f c tın ə  cahan  bağını,  bir g ü llərin o   bax,
Siisən 
kar  c d ə n ,  nərgizi  d ə  g öz  çıxarandır.
Dövran  m ən im   ah ım   kimi  yüngüldür,  h ə m   isti,
D əhr  isə  d ə m ir  kim i  soyuq,  həm   də  girandır.
Y oxdur  q ə m im iz ,  könlüm üzə  fərqdi  sultan,
Kavus  n iy ə   q o rx su n ,  onu  R üstəm   qorııyandır.
Kök  quş  y e m ə y ir  q əm ,  y eyirəm   m ən  ki,  qom im   lıəm 
Q əlbini  y e m ə k d ə n   kökəlib,  sanki  qabandır.
Ç ək d im sə  tə m ə n n a   dişim i,  illət  odur  ki,  -  
Göy  atlanaraq,  h irslə   ardım ca  rəvandır.
Bir q əlb iaçıq   q alm ad ı,  versin  sə sim ə   səs,
D ünya  n ə   g ü lü stan ,  xaraba,  külsovurandır.
( J r ^ v   269

---

A h,  öldü  k ö n ü llər,  b u   ö lü c a n lıla r ü s tə  -  
H ər  sübh  x o ru z la r b a n ı  şiv ən   q o parandır.
D ünya  q əm i  b ağ rın   q a n a   d ö n d ərd i  M ücirin,
B ir  arpası  var,  x ə rm ə n   ü çü n  b ə rk   nigarandır!
4
M əniırı  k ö n lü m   c a v a n lıq d a  k ə d ə r,  q ə m d ə n   ciida  olm az, 
M ə g ə r  a lə m d ə   şad lıq   b a rə d ə   sö h b ə t  rə v a   olm az!
G ü lə r  iiz,  şad  o lar  x atir  səm im i  d o st  olan  y erd ə,
B elə  dost  olm asa,  şad lıq d an   ə sla   s ə s -s ə d a   olm az!
C ahanda  h ə r  q ə d ə r  n e m ə t  bir  insan  etsə  d ə  hasil,
V ofalı  dost  q ə d ə r  q iy m ə tli  n e m ə t  o rtad a  olırıaz!
T apılm az  bir  e lə   kos  ki,  ola  b ir an  m ə n ə   h ə ın d ə m  
G odanı  q d m a ra m   h ə ın d ə m ,  x ətasız  çün  g ə d a   olm az!
Z ə ın a n ə   y o x sa  ə h d   e tm iş,  bu  h aq d a  bağlam ış  pcym an, 
Biziıu  d ö v ıa n d a   şad lıq la  k ö n ü llə r  aşina  olm az!
Hanı  bir  ö y lə   do st  ki,  sö h b əti  q ə lb ə   səfa  versin? 
T apılm az  b ir  e lə   h ə m d o m   ki,  to b in d ə   cəfa  ohnaz!
N əh ay ət,  b ir  düşün,  d ü şm ə n lo rin d ə n   sən  n ə   g ö zlərsən   -  
E lə  d övranda  ki,  d o std a   sə m im iy y ə t,  səfa  olm az!
Ü rək d ə  qom ,  k ə d ə r,  n ə   b ə h rə si  v a r p adişah  olsan? 
Könül  şad  o lsu n ,  a lə m d ə   ki,  h ə r  k ə s  padşah  olm az!
A ğıl  qəlbi  m u ra d a   ça td ıra n   ö m rə  v erir  q iym ət,
M uradı  v e rm ə y ə n   b ir  ö m r  üçün  q iy m ə t v ə fa   olm az!
Ə lin d ən   d o st  g e tm işsə ,  fə rə h d ə n   b ir  ə s ə r qalm az,
K ü lək   tü ğ y an   e d ə rs ə ,  la lə   ö m rü n d ə  b ə q a  olm az!
< f ? ^ v   270
T ələb  qılm a  ə b ə s   asu d ə  ö m r etm ə k   bu  dövrandan,
İlan  ağzm da  q ə lb in   d ərd in ə,  bil  ki,  d ə v a   olm az.
Bütün  a lə m d ə   b ir  üns  m əclisi  tap m azsan ,  axtarm a  -  
Ki,  onda  əhl  n aəh lin   əlin d ə  m iibtəla  olm az.
M ənə  g ö stər,  cah an d a  bir elə  xoşhal  v a rd ır  ki,  -  
Keçon  h ə r  xoş  giinündo  min  m ə şə q q ə t,  m in  bəla  olınaz?
Calıanı  fətlı  e d ib d ir  şöhrətim ,  əm m a   y e n ə   əfsus, 
M uradım   hasil  o lm az,  m otləbim   əsla  rova  olm az.
Öziin  in sa f elo,  yaxşı  diişün,  bil  ki,  m ən im   könlüıu 
Dcyil  asudo  alom do,  yoqin  m ondon  səv a  olm az.
G öıiim   bu  işlori  T an rı,  N ohayot,  xeyro  çatdırsın,
D ilim də  xalq  i'ıçün  bıından  daha  yaxşı  du a  olm az.
5
Sonin  cam alm ı  g ö rm ək çin   Ay  hodiyyo  veror,
C'anıın  gedib,  yox  hodiyyom ,  m ono  üzüıı  göstor.
M onom   ki,  qıld ığ ın   lıor  cövrdon  xobordarom ,
0   soııson,  h a li-d iliın d o n   ıuonim   y o xundu  xobor.
Əcob  dcyil,  ınono  qom   ordusu  hücum   ctm iş,
O  ycrdo  ki,  şah  o tu rm u ş,  qoşun  solaıno  golor.
Olub  otuz  gccolik  bir  ay,  itm işom   gözdon  -  
Sonin  o  b ə d r  üzünün  ın ö h n ətin d ən ,  ey  d ilb ər.
M onəm   ki,  sən d o n   uzaq,  könlüm   isə  m ən d o n   uzaq,  -  
Uzaq  bu  fasilən i  yol  deyil,  könül  ölçər.
Q araldı  bağrım   ə lə m d ə n   g ö rə n d ə   ay  ü zünü,
Qara  saçın  o  g ü lü n   ü stü n ə  q ü b ar  səp ər.
271

---