I c I l d VII-XII əsrlər azərbaycan şERİ

Ş erim   ə g ə r o d   salar  q ə lb ə ,  sə b ə b   o d u r ki, 
G ö v h ə r saçan   x atirim ,  tə b i-rə v a n ım   yanıb.
Söz  m ü lk ü n ü n  n aib i  X aq an iy əm ,  h ə sə d d ə n  
G ö y lə r m ə n ə   q ə h r ed ib ,  alışıb  can ım   yanıb.
32
Ş irv an d a  o lsaydı  sirdaşım   ə g ə r, 
F ik rim ə   b ir  s ə f ə r  g əlm əzd i,  inan.
O lsay d ı  h ö rm ə tim   T əb riz d ə   hərgah, 
M ə sk ə n im   olm azdı,  ə lb ə ttə ,  aran.
A rran d a  o lsay d ı  q iy m ət  v erən im , 
B aşq a b ir alə m i  etm əzd im   m əkan.
N ə   q ə d ə r çalışd ım ,  çapaladım sa, 
M ə n im lə   o lm adı  fələk   m ehriban.
Z ə h m ə t  ç ə k d im so   də  arzu  yolunda, 
T aley im   g ü lm əd i  üzüm o  b ir  an.
C iy o rim   h ə s rə tlə   qana  d ö ndüsə, 
T aley im   o lm adı  ə lim d ə n   tutan.
Y oxluq  p ə rd ə s in ə   biiründü  istok, 
Y alv ard ım ,  g irm ə d i  əsla qapım dan.
D ü n y ay a  sığ m ay an   h ü m m ətim   vardı, 
O n a  d a r g ə lə ıd i  h ə r  iki  cahan.
A rzu m ,  istə k lə rim   d əry a  q ə d ərd i,
B ir  az  d a   olm adı  qarşım da  oyan.
R u zin in   suyu  d a   h ə r gün  çe şm ə d ə n  
A n caq   iki  q ə trə   oldu  nüm ayan.
K önlüm ün  b ir quru  yarpağı  yoxdu.
İn d isə  q alm ışd ı  gör n e c ə   üryan.
Ə lim i  ü z m ü şə m   bolluqdan,  axır,
D ö v lət  ta rlasa  da  bar v e rm ir əlan.
M ə n ə   v e rilə n lə r olm alı  layiq,
L ayiq  olanı  d a  v e n n ə d i  dövran.
33
Z ə m a n ə d ə   ax tarm a  rahatlıqdan  b ir  osər,
U m m a  ki,  d ünya  sə n in   d ərd in ə  d ə n n a n   ed ər.
Q əm   odu n d a  yan,  kül  ol,  yaddan  istəm ə  m ə lh ə m , 
Ö z  d ə rd in ə   özün  qal,  b ilm ə  k im sən i  h əm d əm .
Ç ərxin  q u m a r ev in d ə   h ə rif tap ılm az  sən ə,
D əhrin  k arv an sarası  d ü şərg ə  o lm az  sən ə.
N əh ən g   u d sa  d a  sən i,  haray  salm a,  sə b r e lə , 
B oğulsan  da,  g ird ab d a  əl  uzatm a  sahilə.
S ədaqəti,  v ə fa n ı  m ə g ə r sevirm i  dövran?
G ö zləm ə  ki,  o  sən i  e y lə r xilas  bəladan.
İçm ə,  q e d ə h   tu tarsa  əlin d ə   m üflis  felek , 
S ü frəsin d en   bu  x ə sis  dünyanın  alm a çörək.
Y anıb  ü m id  x ə rm ə n in   külə  d ö n sə  d ə   ə g ə r,
G öz  d ik m ə   ki,  ru z ig a r  zərərin i  ö d əy ər.
Razı  olm a  d ü n y ad a  ham in   olsun  padişah,
Suda  boğul,  ap arm a  naqqa  balığı  pənah.
Vcrm o  d ü nyaya  k önlün,  o  qiy m ətli  gövhori, 
Qırm ızı  kiikürd  d cy il,  o  gövhərin  dəy əri.
( J r ^ .   219

---

İlahiyyat  ə rş in ə   sə n i  iz lə t  çatdırar,
B un d an  y ax şı  n ə rd iv a n   o  m ə q a m a   h ard a var?
İnsanlara  d ik m ə   göz,  h ü m m ə t  s ə n ə   arxadır,
G ö z  ç ə k  n o v d an   su yundan,  sə n ə   lay iq   d əryadır.
Ş adlıq x ə z in ə s in ə   a ğ alıq la y iy ə lə n ,
R uzi  v e rə n   m ə lə y ə   h eç  vaxt  ağ ız  açm a  sən.
Q ə n a ə tin   v ə sfın d ə   d ö rd   kitab  o x um usan, 
T am ah k arlıq   d ərsin i  b aşlam a  əlifbadan.
V arlan m ağ a  çalışm a,  y o x su llu ğ u   et  şüar,
Y elq o v an a b aş  ə y m ə ,  k ü lə k   sə n ə   at  olar.
K önülün  b o ğ azın a  şə ra b   tö k m ə  k u z ə   tək,
Sürahi  tə k ,  y e tə n ə   x id m ə t e tm ə k d ə n   əl  çək!
A cından  ö lsə n   b elə,  x ə sislə rin   ö n ü n d ə  -  
O ndilli  sünbül  kim i  g ed ib   ə y ilm ə   gündə.
S üm ük  q a p a r p ə rilə r  insanların  əlin d ə n ,
M ə lə k   kim i  qoxu  ç ək ,  sü m ü y ə  g öz  dikm ə  sən!
Q oy  ü rəy in   ağrısın,  q ızd ırm ad an   can a  gəl,
G ü lq ən d   ü çün,  n ar  ü çü n   h ə r  n a k ə sə   açm a  əl!
Q ızdırm anı  k ə s m ə y ə   qarğı  lazım sa  ə g ər,
K əs  tam ah  barm ağ m ı  -   qarğını  ə v ə z   eylər.
K am alın,  ə q lin   ki  var,  n ə   zor axtar,  n ə   zər  gəz! 
C ə h rə ç in in   ipliyi  b a fta   üçün  g ə rək m əz.
E htiyacın  darğası  tab e  ikən  Q ubada,
M ü lk ü n d ən   q o rx m a,  d em ə:  -   T uğan  gəlsin  im dada!
D ostlara  bel  b ağ lam a,  tə k   yaşa,  azad  yaşa!
H əm d əm   ax tarıb   açırıa  ağız  q o h u m -q ard aşa.
( f r ^   220
Y usifın  əh v alım   h ə r  zam an  y ad  e d ə rə k ,
A ciz q alsan ,  is tə m ə   q ard aşların d an   k ö m ək .
Z am an  s ə rg ə rd a n   etm iş  səni,  m ə k a n  -   b a ğ rı  qan, 
U m m a  fə rə h ,  fə ra q ə t n ə  m ək an ,  n ə   zam andan.
Dörd  yol  ayrıcı  d ü n y a  v ə h şə tlə   dolm uş  daha, 
Ü nsiyyət  x ə lv ə tin i  axtar,  sığın  A llaha.
Bu  ərşin   quşu  s ə n d ə n   ə g ə r tə lə b   etsə  d ən ,
0   dəni  to p la  an caq   göylərin  sü n b ü lü n d ən .
Ey  X aqani,  ü m id in   ipini  k əsm iş  zam an,
Ö m r  ipini  k ə ssə   d ə ,  am an  istə m ə   ondan.
34
İndi  ki,  y e r  ü z ü n d ən   m ə rh ə m ə t  olm uş  n ih an , 
Könül,  sən   d ə   v ə q t  ikən  hazırlaş,  köç  dünyadan.
Ö lüm   d a rv azasın m   q abağında  çardaq  qur,
Bacü  xoracı  vcrib,  gözləm o  heç  b ir  am an.
Dünya  b a ğ ın d a  y aza  qalm adı  b ir  etibar,
Ö m rünü  yarpaq  kim i  soldurar  ax ır  x əzan.
İnləınə  bu  c a h an d a  eyşü  işrət  n am in ə,
Salm a  h əb so   ru h u n u   rahatlanm aq  üçün  can.
Y ü ksəkdə  qan ad   çalan   qartala  yaraşarm ı,
Y erdə  m ə tb ə x   bacası  üstə  qura  aşiyan.
U şaqsan,  bu  y er  ohli  səni  b ah ar z ə n n   edir,
Bax,  tam aşa  üçü n d ü r,  bil  ki,  v ə fa sız   cahan.
Qolb  dorm anı  istə m ə   sən  ü m m id   tə b ib in d ə n , 
T əbaşirlo  sü m ü k d ü r  d ərd in ə,  bil  ki,  d ərın an .
221

---