I c I l d VII-XII əsrlər azərbaycan şERİ

O na  m ə n   g öz  y etirib   x ə lv ə ti  b a x d ım ,  b ax d ım , 
O vçunun  o v lağ m a  k ö rp ə   şik a r g ə lm iş   idi.
U yuyub  h ə r  ik im iz  rah at  olub  b ir  yatd ıq ,
B əxtim in  b a ğ ç a sın a   g ü llü   b a h a r  g ə lm iş   idi.
Dedi:  -  G e tm ə k   d ə m id ir,  sö y lə ,  n ə   istə rsə n   yar? 
Bir  öpüş  istəd im   o n d an ...  Y eri  v ar,  g ə lm iş  idi.
A ğlayıb  getdi  o  yar,  g ö z  yaşı  y a n d ırd ı  m ən i, 
O dlara  yandı  d ilim ,  sanki  şə ra r  g ə lm iş   idi.
Ey  N izam i!  -   dedi,  -   b ird ən   ay ılıb ,  gördiim   o  yox, 
Dem o  rö y ad a  bizo  ç c ş m i-x u m a r  g ə lm iş  idi.
*  *  *
Hüsnün  g ö zəl  a y ə tlə ri,  ey  scv g ili  canan!
O lm uş  biitiin  a lə m d o   sən in   şo n in o   şayan.
G əl  ey lə  in ay ət,  m ə n ə   ver  b u so   lo b in d o n ,
Çünki  g ö zəlin   b u s ə s id ir  aşiqo  ehsan.
S oıdum   ki,  “ könül  h a rd a d ır” ,  a ld ım   bu  cavabı: 
“ Hcç  sorm a,  ta p ılm a z   onu  a x tarsa  d a  in sa n ” .
Rəhm   e y lə ,  deyib,  sel  kim i  g öz  y aşım ı  tökdiim  
Kim,  qanım   ilə  əl  y u m a ,  cy  a fə ti-d ö v ra n !
İnsafın  ə g ə r   v arsa,  açıq   de,  b u   N iz a m i,
S onlə  n ecə  ro ftar  elo sin ,  ey  m a h i-ta b a n ?
G əl  sö y lə,  cav ab ın   no  o lar  sorğu  zam an ı,
Ə hvalım ı  sə n d ə n   so ru şa rsa   Q ızıl  A rlsan ?
*  *  *
Gül  eam alın   g ü lə   d ed i:  -   D ur,  p ə r d ə   sal  ü zü n d ən , 
G ü llər ziin n a r b a ğ la m ışd ır  y a n a ğ ın d a n ,  ü zü n d ən .
360
G örürəm   ki,  qan  örtm iişdür  niqabını  qönçonin, 
X əc a lə td ən   büriiniib  ki,  g ö rm o y əsən   b ə lk ə   sən.
Q u lac-q u lac  saçlarının  açılan d a  m ətai,
B ə n ö v şə lə r  k ö ç m ə k   üçün  y ü k   b ağ lad ı  bilirsən.
O   orğovan  cam alın ın   bir  işarə  etm əsi 
Y asəm ən i  lal  ey ləd i,  susən  qaldı  sözündən.
Ə g ər  dava  e d irsə n sə   g ü lə  sö y lə   lıökm ünü 
Ç ünki  n ərg iz  x u m ar olm uş,  yuxu  y a ğ ır  gözündən.
N izam ilə  çox  ə llə şd i  bülbül,  etsin  rə q a b ə t,
Bu  q ə zəli  e şid ə rk ə n   susdu,  gctdi  özü n d ən .
*  *  *
C avanhq  varikən  əld o ,  g ə rə k   q əd rin   b ilə   insan,
Ə m in  olm a  g o lo r  b ir  d ə  bu  m ülkü  tərk  e d ə n   karvan.
B ükülm üş  q o d d in ə   bir  bax  q o calm ış  şə x sin ,  həsrotlo 
C avanlıq  g ü n lərin ,  daim   g ə z ə r  to rpaqda  sərg ərd an .
No  d ö v lət  varsa  d ü n y ad o   so n ə  ancaq  öm iirdür,  bil, 
O nun  m ənasını  d ə rk   ct,  çalış  boş  keçınosin  bir  an!
Gcri  dönm oz  k cçən   bir gün,  ayıq  ol  d aim a  son  do, 
R ova  olm az  ki,  m o stlo r  tok  keço  q oflotdo  bu  dövıaıı.
N cçün  sən  h ərzo   işlərd o   verirson  ö m rünü  bado, 
X eyirli  işləro  s o rf et,  həyatı  ey lə  cavidan!
Pul  ilo  alm adın  can ı,  b ilosən  q iy m ətin ,  q əd rin  
Ki,  oğru  da  q o d ir  b ilm əz  o ğ u rlarsa  m alı  asan.
Ə gor  sən   şadim an  olsan  q ə m ə   heç  bir  z ə r ə r   g əlm əz, 
Vo  ya  q ə m d ən   ö lü b   g etsən ,  to x u n ın az  şad lığ a  nöqsan.
N izam i,  sən d ə   ruh  v arsa  danış  e şq ü -m ə h ə b b ə td ə n , 
G özol  bir  m usiqi  d in lə ,  şərab   versin  sə n ə   canan.

---

*  *  *
Yol  ç ətin ,  a lə m   q a ra n lıq  -   atın ı  b ir  y a n ə   ç ək , 
V arlığı  g ə l  b ir z a m a n   can  m ü lk in ə ,  v ic d a n ə   çək.
Qov  könül  b a ğ ç a -b a ğ ın d a n   b u   q a ra   q arğ aları, 
İm tahan  e y lə ,  h ü m a   q u şların ı  m e y d a n ə   çək .
K önlüm ə  o ld u n sa   m ə h rə m ,  cy  gülüırı,  aç  p ərdəni, 
H ik m ətin   şə rb ə tin i  al,  b a şın a   m ə rd a n o   çək .
Ə h li-ru h   m ə c lis lə rin d ə   heç  z a m a n   o lm a  ağır,
Saqi  tək ,  iç  al  şə ra b ,  h ə r  işini  so h m a n o   çək .
M oşğııl  o lm a  z o rrə c o   c ə n n o t-c ə h o n n o m lə ,  saqın, 
Əz  cəh o n n o m   b aşın ı,  bir  d ə   q o lo m   rizv an ə  çok.
G ərçi  ıu h   alo m in in   h ik m ə tin ə   çatd ı  əlin ,
Ərşi  titrot,  g ə rd işin   ip lə ıin i  m ə s ta n ə   çək .
G et  q ə d ə m siz   o  y o lu ,  dilsiz  d a n ış  h ə r  sözünii, 
B axm adan  gör,  s u rə ti-p e y m a n ə s in   gəl  c a n ə   çək.
I:y  N izam i,  bu  q ə d o r  ə sra r  ki,  sə n   açm ısan , 
A nlayan  yox  rə m z in i,  b ə sd ir  o n u   p ü n h a n ə   çək.
*  *  *
D iloyirdim   ınono  son  bir  g cco lik   y a ro la s a n !
Əlıdi,  pcy m an ı  tu tu b ,  olıdo  v o ia d a r  olasan!
Gözloı in  y adları  g ö rd ü k d o   g ü liir  norgiz  tək ,
Bir  tik a n d ır  m ə n o   q ə m z ə n ,  n o la,  q ə m x a r  olasan!
D o stluğundan  d e m iş ə m   m ə n ,  n e ç ə   d ü şın ə n   eşidib, 
M əni  o ğ y aro   xocil  e tsə n ,  ö zün  x a r  olasan!
M ən ə  d o st  ol,  n ə   z ə rə r,  d ü şm ə n im   o lsun  aləm , 
K im səd ən   q o rx m a ra m ,  ancaq  ki,  d ü z  ilq ar  olasan!
362
Sən  n ə   quşsan,  sınayım   m ən   nə  sayaq,  söylə  səni, 
Hanı  bir ö y lə   könül  bondü  giriftar  olasan?!
Ş ə h ə r əhli  sə n in   cşqində  N izaıni  kim idir,
N ə   rə v a   A x sitan a  nuınisi  d ild ar  olasan!
*  *  *
Soni  bağda  g ö rən   giillor  p ə ıd o   çokdi  üziinə,
R eyhan  z ü n n ar  bağlam ağı  rova  gördii  özünə.
X ocalotdon  qızıl  qandır  qönçəloriıı  niqabı,
U tanırlar,  hiisniin  salıb  lalolori  bu  guno.
Son  otirli  saçlarını  q u la c-q u lac  açanda,
B onövşolor  ism otindon  köçıib  gctdi  sürgiino.
H aray  çokon  siison-siinbül  susdıı,  birdon  lal  oldu.
O  orğovan  com alından  şölə  diişdii  hiisnüno.
N orgiz  səniıı  bazarındaıı  çoxdaıı  çək ib   göziinii, 
T aınarzıdır,  söziiıı  vaısa,  yanaş  şəb b u   güliino.
N izam ini  d in lo y o n d o   biilbiil  kosdi  co h -co lıi,
Ç ırpdı  öziin  d ö ııo -d ö ııo   bu  şerin  lıor  sözüno.
*  *  *
A llah,  Allah,  bax  bu  ciir  d ilb o r  ınoniın  olsuıı  gorok. 
Z ülm oto  atəş  saçan  gövhor  m oniııı  olsun  gorok!
A lom i  o d lan d ırır  şokkor  ləbinlo  ud  xalın,
Udla  bir  şo k k o r  sopon  m ocm o r  m oııim   olsun  gorok.
D uzda  dad.  lə zzo t  olar,  am m a  şirinlik,  hcyf,  yox! 
Hom  şirin.  h əm   duzlu  bir  şo k k o r  m onim   olsun  gorok.
H azıram   nuş  e tm ə y ə   cüt  aləm i  bir  badodo,
Saqim   ol  ki,  s ə n   v erən   sa ğ ə r  m ən im   olsun  gorək.
< Jr*v,  363

---