İ n f o r m a t I k a
Yüklə 3,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İ N F O R M A T İ K A
İ N F O R M A T İ K A
____________________________________________________________ 52 qaneedici olur. Bu səbəbdən yeni məhsulun qiyməti zəif artır. 2.Şirkətlərin dekapitallaşması baş verir, iri şirkətlər bir-biri ilə sıx əlaqəli şəkildə fəaliyyət göstərən kifayət qədər sərbəst, lakin baş şirkətin ticarət markasını daşıyan xırda konqlomeratlar çoxluğu şəklində fəaliyyət göstərir. Proqram məhsulları offşor proqramlaşdırma deyilən metodla virtual şirkətlərdə hazırlanır, yəni, müxtəlif ölkə mütəxəssisləri heç bir yerə getmədən, öz iş yerlərində, öz evlərində proqram yazıb, virtual şirkətə göndərməklə, müvafiq əmək haqqı alırlar. Rus və Hind mütəxəssisləri əsasən bu işlə məşğuldurlar. 3.İstehlakçı ilə birbaşa əlaqələrin inkişafı, onların fərdi sifarişlərə uyğun gördükləri işlərin artması ilə bağlıdır. İndi İnternet vasitəsilə istənilən məhsulu, istənilən dizaynı qiymət dəyişikliyi olmadan sifariş etmək mümkündür. Ənənəvi iqtisadiyyatda istehsalçı ilə istehlakçı bazar “
” bir-birinə bağlansa da, yeni iqtisadiyyatda nə sərbəst istehsalçı, nə də sərbəst istehlakçı var. Hamı bir-biri ilə həm məntiqi, həm də fiziki şəkildə birbaşa bağlıdir. Beləliklə, yeni iqtisadiyyat bilik iqtisadiyyatıdır. Biliyi olmayana yeni dünyada yer olmayacaqdır.
:
Konqlomerat firmaların birləşməsidir. Konqlomeratlar inkişaf edən bazarlara, həmçinin çox sahəli şirkətlərə məxsusdur. Konqlomeratlar müxtəlif sahələrdə istehsala, satışa malik olmayan bir neçə onlarla xırda və orta firmaların böyük şirkət tərəfindən mənimsənilməsi yolu ilə yaranır. Konqlomeratlar ictimai şirkətdir, onların aksiyaları fond birjalarında yerinə yetirilən sövdələşmədə iştirak edir.
vergidən tamamilə azad olunmuş və nəzarət zəif olan ölkələrə (zonalara) deyilir. Belə ölkələrdə qanunvericilik həm şirkətin təsisçilərini, həm də maliyyə mənbələrini gizlətməyə imkan verir. Vergidən yayınmaq istəyən pullu şəxslər öz kapitalını belə zonalarda saxlayırlar. Offşor ərazilərin müəyyənləşdirilməsi ilə Beynəlxalq Valyuta Fondu məşğul olur. Hazırda fondun siyahısında 26 dövlət var. Kipr, Panama, Makao və başqaları offşor ölkələr sayılır. Dünya birliyi offşor ərazilərə nəzarəti gücləndirməkdədir.
İ N F O R M A T İ K A ____________________________________________________________ 53 F Ə S İ L IV. İNFORMASİYA EMALININ TEXNİKİ VASİTƏLƏRİ
İnsan özünü və ətraf mühiti dərk etməyə başladığı andan hesablamalar aparmağa ehtiyac duymuşdur. Lap qədim zamanlardan bəri insanlar ətrafında olan müxtəlif əşyaların miqdarını bilmək üçün bir-birindən fərqlənən sayma üsulları axtarıb tapmağa çalışırdılar. İnsanlar üçün ən səmərəli üsul əl və ayaq barmaqları ilə saymaq üsulu olmuşdur. Çünki ibtidai insanlara digər say üsullarında olduğu kimi xırda daşları və ya ağac parçalarını gəzdirmək tələb olunmurdu. İbtidai insan yaşadığı tayfada istifadə etdiyi heyvanların sayını əl barmaqlarını açıq saxlamaqla digərinə bildirirdi. Bəs sayılanların sayı ondan artıq olduqda ibtidai insan nə edirdi? Bu halda yəqin ki, ibtidai insan tayfa yoldaşını köməyə çağırıb saymanı davam etdirmək üçün onun da əl barmaqlarından istifadə edirmiş. Barmaqlarla saymağın əsas nöqsanı hesablama zamanı alınmış nəticəni uzun müddət “yadda saxlamaq” imkanının mümkün olmaması idi. Barmaqların məhz bu “nöqsanı” hesablama nəticələrini “yadda saxlaya” bilən alət yaradılmasını ibtidai insanlar üçün zəruri etdi. Beləliklə onların qarşısında müxtəlif say alətləri düzəltmək problemi durdu. Çubuğun üzərində xətlər çəkilir və xətlərin sayı ilə hesabatlar aparılırdı. Bir çox şərq xalqları hesablamaları aparmaq üçün düyünlənmiş iplərdən istifadə edirdilər. Ədədlərin cəmlənməsi müfafiq sayda düyünlərin vurulması ilə, çıxılması isə əksinə, düyünlərin açılması ilə həyata keçirilirdi. Lakin nə üzərində xətlər olan çubuqlar, nə də ki, düyünlənmiş iplər aparılan sadə hesablamalarda insanın tələbatını ödəyə bilmirdi.
İ N F O R M A T İ K A
____________________________________________________________ 54
Düyünlərdən və çubuqlardan istifadə etməklə hesablamanın aparılması
İ N F O R M A T İ K A ____________________________________________________________ 55
QEYD : Dünyanın bir çox xalqları, o cümlədən çinlilər, farslar, hindlilər, perulular və digərləri ədədləri göstərmək üçün iplərlə yanaşı dəridən hazılanmış nazik formaya malik kəmərlərə də düyünlər vurmaqdan istifadə etmişlər.
Qeyd etmək lazımdır ki, qəbilələr və tayfalar arasında ticarətin inkişafi ilə əlaqədər iplərə və kəmərlərə vurulan düyünlər hesablamalar aparmaq üçün insanların tələbini ödəmirdi. Bu baxımdan da hesablamanın yazıların köməkliyi aparılması məsələsi gündəmə gəlirdi. Hesablamaların bu şəkildə aparılmasına iki əsas məsələ maneçilik edirdi: birincisi – hesablamaların nəticəsini qeyd etmək üçün perqamentin hazırlanması mümkün deyildi (perqament bizim eranın V əsrində yaradılmışdır), ikincisi – hesabatları aparmaq üçün ö dövrdə istifadə olunan say sistemləri mükəmməl deyildi və müəyyən hesablamaları aparmaq həddindən artıq mürəkkəb idi. Odur ki, insanlar qarşısında bu səpkidə işləri həyata keçirmək üçün xüsusi hesablama aləti – qədimdən məşhur olan hesablama aləti abak - hazırlamaq problemi dururdu.
Yüklə 3,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|