I uşaq xəSTƏLİKLƏRİ kafedrasi tibb üzrə elmlər doktoru, professor S. M. Qasımova
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ağciyərlərin hərəkətliliyinin təyin edilməsinin başqa texnikası
- Arxa səthdə
- Yan səthlərdə
48
qabırğaarası qabırğaarası Arxa qoltuq Doqquzuncu qabırğaarası Doqquzuncu qabırğaarası Kürək Doqquzuncu-onuncu qabırğaarası Doqquzuncu-onuncu qabırğaarası
Ağciyərlərin aşağı sərhədlərinin vəziyyəti konstitusional xüsusiyyətlərdən də asılı olur- asteniklərdə aşağıda, hipersteniklərdə bir qədər yuxarıda yerləşir. 7-8 yaşdan böyük uşaqlarda ağciyərlərin zirvəsinin hündürlüyü təyin edilir. Müayinələr öndən körpücükdən yuxarı orta körpücük xətt üzrə aparılır, adətən, körpücük üzərindən 2-4 sm yuxarıda yerləşir. Pediatriyada arxadan ağciyərlərin zirvəsinin hündürlüyünün, eləcədə Kreniq sahəsinin müayinəsi istifadə edilmir. Böyük yaşılı uşaqlarda ağciyər kənarlarının hərəkətliliyi təyin edilir. Yaş məhdudiyyəti kiçik uşaqların komanda üzrənəfəsi saxlaya bilməməsi ilə əlaqədardır. Ağciyər kənarlarının hərəkətliliyi kürək, orta və arxa qoltuqxətləri üzrə daha qabarıq olur, çünkü bu yerlərdə plevral ciblərinin daha böyük sahəsi olur. Ağciyər kənarının hərəkətliliyinin yoxlanması aşağıdakı şəkildə aparılır. Yuxarıda qeyd olunan xətlərdən biri üzrə sakit tənəffüs vəziyyətində ağ ciyərlərin aşağı həddini təyin edərək, uşağa dərindən nəfəs almaq və nəfəsisaxlamaq təklif olunur. Perkussiyanı aşağıya doğru davam etdirərək, maksimal nəfəs vermədə ağciyərlərin aşağı kənarları təyin edilir. Bundan başqa barmaq-plessimetr kürək bucağında (kürək xətti üçün) və ya 5-6-cı qabırğaarasında (qoltuq xətti üçün) yerləşdirilərək uşağa dərindən nəfəs vermək və nəfəsi saxlamaq təklif olunur. Aşağıya doğru perkussiya edərək maksimal nəfəsvermədə ağciyərlərin kənar hədləri təyin edilir. Nəfəsalma və nəfəsvermədə alınan hədlər arasında məsafə ağciyərinkənarının hərəkətliliyini göstərir və böyük yaşlı uşaqlarda 6-8 sm təşkil edir.
49
Uşağa dərindən nəfəs almaq və nəfəsi saxlamaqtəklif olunur, nəfəs verdikdə orta barmaqla ağciyərlərin hədləri təyin edilir. Bundan sonra orta barmaq alınan sərhədə qoyularaq, uşağa bir neçə dəfə maksimal sakit nəfəs almaq təklif olunur və kütlük alınana qədər ikincili barmaqla perkussiya davam etdirilir. Barmaqlar arasında fərq ağciyər ekskursiyasının həddini təşkil edir. Əgər topoqrafik perkussiyada kifayət qədər kütləşmənin eşidilməsi kafidirsə, müqayisəli perkussiyada səsin dəyişməsi bütün xassələr üzrə ətraflı qiymətləndirilməlidir. Yalnız bu zaman ağciyərlərin fiziki, müvafiq olaraq anatomik quruluşu haqqında təsəvvür əldə etmək olar. Perkussiyanı ciddi olaraq simmetrik sahələrdə və ciddi cüt nahiyələrdə etmək lazımdır, ardıcıl olaraq gah zəif, gah da güclü perkussiyalar tətbiq edilir. Sonuncu ona görə tələb olunur ki, zəif perkussiya zamanı daha dərində yerləşən ağciyər zədələnmələrini, güclü perkussiya zamanı isə səthi dəyişiklikləri aşkar etmək olmur. Sağdan və soldan anatomik cəhətdən eyni yerləşən nahiyələrdəperkutor tonlar müqayisə edilir. Barmaq-plessimetr qabırğa arasında yerləşdirilir. Kürəkarası (barmaq-plessimetr onurğaya paralel yerləşdirilir), körpücük (barmaq- plessimetr körpücükaltı çuxurda yerləşdirilir) nahiyələr istisna təşkil edir. Arxa səthin perkussiyası zamanı barmaq-plessimetrin yerləşdirilməsi 8, 9 və 10-cu şəkillərdə təsvir edilmişdir. Orta körpücük xətti üzrə perkutor səs III qabırğa səviyyəsinə qədər, yəni birinci və ikinci qabırğaarasında müqayisə edilir. Aşağıda müqayisəli perkussiya aparılmır, çünki solda ürək yerləşir, bu da perkutor səsi dəyişir. Ağciyərlərin perkussiyası zamanı aşağıdakı səsləri tutmaq olar:
səsi;
kar səs karlaşmış tondan tam kütləşmiş tona qədər (bud və ya qaraciyər kütlüyü); 50
qutuvari tondan timpanik tona qədər (Traube sahəsi üzərində perkutor ton) müxtəlif çalarlı yüksək səs. Qeyd etmək lazımdır ki, diqqətli perkussiya zamanı patologiya olmadıqda perkutor tonda çox zaman cüzi fərq müşahidə edilə bilər. Belə ki, məsələn, bir qayda olaraq, aşağı şöbələrdə yan səthlər üzrə perkutor ton qaraciyərə yaxın olduğu üçün sola nisbətən bir qədər küt olur. Kürəklər arası nahiyədə sağdan daha yüksək səs qeydə alına bilər, buna sağ bronxun yerinin anatomik xassələri səbəb olur. Ağciyərlərin payları arasında sərhədləri təyin etmək vacibdir. Ön səthə sağdan yuxarı və orta pay proyeksiya olunur. Onlar arasında sərhəd IV qabırğa üzrə gedir. Birinci və üçüncü seqmentlər arasında sərhəd təqribən II qabırğa üzrə gedir. Körpücükortası xətt üzrə orta payın IV vəV seqmentlərinin sərhədinikeçir. Soldan ürəyin yerləşməsi ilə əlaqədar olaraq IV və V seqmentlər dilcikli pay ilə göstərilir, I və III seqmentlər arasında sərhəd ayrılmır. Arxa səthdə hər iki tərəfdən aşağı və yuxarı paylar proyeksiya olunur. Onların arasında sərhədlər onurğa ilə kürək tininin kəsişdiyi nöqtədən və arxa qoltuq xətti və IV qabırğanın birləşmə nöqtəsinə qədər keçir (adətən, erkən yaşlı uşaqlarda II qabırğa və böyük yaşlı uşaqlarda III fəqərə). Kürək tini boyu olan xətt yuxarı payları I və II seqmentlərə bölür. Kürək bucaqlarını birləşdirən xətt VI seqmenti, kürək xətti isə X və IX seqmentləri ayırır. Yan səthlərdə bütün üç pay proyeksiya olunur. Yuxarı və orta pay arasında sərhəd (soldan dilcik payı ilə) IV qabırğa xətti üzrə keçir. Orta və aşağı paylar arasında sərhədlər IV qabırğanın arxa qoltuqaltı ilə kəsişdiyi nöqtədən xəncərəbənzər çıxıntıya qədər gedir. VIII və XI seqmentlər arasında sərhəd qoltuq xətti üzrə təqribən eyni səviyyədə yerləşir. Müqayisəli perkussiya və auskultasiya zamanı paylar vəseqmentlər sərhəddinin bilinməsi aşkar edilmiş dəyişiklikləri dəqiq lokalizasiya etməyə imkan verir. Qeyd etmək lazımdır ki, kliniki müayinələr üçün ağciyərlərin dil payı (ürəyə yaxın olduğu üçün mənzərə dağınıq olur) və sağ bazal-ön (döş qəfəsi səthində proyeksiya olunmur) ağciyərin sağ VII seqmenti (soldan olmur) xüsusi çətinlik törədir.
Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|