İLLİ KÜLTÜRÜ İslam türk döVRÜNDƏ TÜrk küLTÜRÜ(*)

TÜRK M

İLLİ KÜLTÜRÜ

 

Tekin, Ş., "Mani Dininin Uygurlar Tarafından Devlet Dini Olarak Kabu-

lü", TDAY, 1962.  

Tekin, Ş., "Uygur bilgini Singku Seli Tutung'un Bilinmiyen Yeni Bir Çe-

virisi Üzerine", TDAY, 1965.  

Tekin,  Ş.,  "Metinlere  Dayanarak  Eski  Türklerde  Göçebe  (=Ötüken)  ve 

Şehir  (=Hoçu)  Medeniyetlerinin  Tahlili".  Edebiyat  Fakültesi  Araştırmaları 

(Erzu

rum), sayı 3, 1972.  

Tekin, T.A. Grammar of Orkhon Turkic, Bloomington, 1968. 

Tekindağ, Ş., İA. mad. Kutuz, 1955. 

Tezcan, S., 'Eski Türkçe Buyla ve Bağa Sanları Üzerine", TDAY, 1977.  

Thomsen, K. "Die Sprache der gelben Uiguren und das Salarisch", Ph. T. 

Fund., I, 1959.  

Thomsen, V. "İnscriptions de l’Orkhon déchiffrées", MSFou, V, 1896. 

Thomsen, V. Turcica, MSFou, XXVII, 1916. 

Thomsen,  V.  (Türk.  terc.),  "Moğolistan'da  Türkçe  Kitabeler",  TM,  III, 

1935. 

Thúry, J., "A Khazar "iša" méltóságról", KSz, IV, 2, 1903. 

Tiesenhausen, W.G., (Türk. terc.), 

Altınordu  Devleti Tarihine Âit Me-

tinler, 

İstanbul, 1941. 

Togan, N., "Hüen-

Çang'a Göre Peygamberin Çağında Orta Asya", İslâm 

Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, IV, 1-2, 1964.  

Togan, Z.V. "İbn Fadlan's Reisebericht", Leipzig, ZDMG, 1939 (1968).  

Tosun,  M.,  "Sümer  Dili  ile  Türk  Dili  Arasında  Karşılaştırma",  Atatürk 

Ko

nferanslarş, IV, Ankara, 1973.  

Toynbee, A., A Study of Hisiory (Abridged édition), London, 1962. 

Toynbee, A., "Sorokin'in Tarih Felsefesi'', bk. Sorokin-Toynbee,  Sosyal 

Değişmeler Üzerine Denemeler, Ankara, 1964. 

Trencsenyi-

Waidapfel,  İ.,  "Danaé  mitosza  keleten és nyugaton", Studia 

Antiqua, III, 1-3, Budapest, 1956. 

Tryjarski, E., "A Note on the Relations between the Pechenegs and Po-

land", Studia Turcica, Budapest, 1971. 

Tryjarski,  E.,  (Türk.  terc.).  "Eski  Türklerin  Moğolistan'daki  Arkeolojik 

Eserleri Üzerine", 

Türk Kültürü Araştırmaları, XVI, 1-2, 1978. 

Tsai Wen-shen, Li-Te-

yü'nün Mektuplarına Göre Uygurlar, Taipei, 1967.  

T’serstevens, A., Les précurseurs de Marco Polo, Paris, 1959. 

465 

---

TÜRK M

İLLİ KÜLTÜRÜ

 

Tuna,  Ö.N.,  "Bazı  İmlâ  gelenekleri,  Bunlann  Metin  İncelemelerindeki 

Önemi ve Orhon Yazıtlarında Birkaç Açıklama", TDAY, 1957.  

Turan, O., 

12 Hayvanlı Türk takvimi, İstanbul, 1941. 

Turan, O., "İlig Unvanı Hakkında", TM, VII-VIII, 1942. 

Turan, O., "Türkân değil, Terken", Türk Hukuk Tarihi Dergisi, I, Ankara, 

1944. 

Turan,  O., "Eski Türklerde Ok'un Hukukî Bir Sembol Olarak Kulla-

nılması", Belleten, 35, 1945.  

Turan, O., Selçuklular Tarihi ve Türk-

İslâm medeniyeti, Ankara, 1965. 

Turan, O., 

Doğu Anadolu Türk Devletleri, İstanbul, 1971.  

Turhan, M., 

Kültür Değişmeleri, İstanbul, 1951. 

Tümertekin, E., "Anadolu'da Demir Çağı Hakkında", Tarih Dergisi, sayı 

8, 1953.  

Tümertekin, E., 

Beşeri ve İktisadi Coğrafyaya Giriş, İstanbul, 1962. 

Urfalı Mateos., (Türk. terc.), Vakayinâme, Ankara, 1962.  

Uydu, M., Türk-

İslâm Bütünleşmesi, İstanbul, 1995. 

Váczy, P., (Türk. terc.), "Hun'lar Avrupa'da", bk. 

Attila ve Hunları, İstan-

bul, 1962. 

Vambéry, A., A Magyarok eredete, Budapest, 1882. 

Vambéry, A., Der Ursprung der Magyaren. Leipzig, 1882. 

Vambéry, A., A Török faj

, Budapest, 1885. (Almancası: Das Türkenvolk, 

Leipzig, 1885). 

Vasiliev,  A.A., 

(Türk.  terc.),  Bizans  İmparatorluğu  Tarihi.  I,  İstanbul, 

1943. 

Velieva, D.i 

(Türk. terc.), "Bulgar Sanatı Sayfalarından", Kazan, sayı 21,  

1978. 

Ware, J.R., Wei shou on Buddism. TP, XXX, 1933. 

Wilson, C.E., "The Vali Alexander", Asia  Major  (F. Hirth Anniversary 

Volume), London, 1923.  

Wittek, P., "Les Gagaouzes, Les gens de Kaykaus", RO, XVIII. 1952.  

Yakubovskiy, A.Y., (Türk. terc.), "İbn-i Bibi’nin 13. Asr Başında Ana-

dolu Türklerinin Sudak, Polovets 

(Kıpçak)  ve Ruslara Karşı  Yaptıkları  Seferin 

Hikayesi", DTCF Dergisi, XII, 1-2, 1954.  

Yakubovskiy, A. Y., (Türk. terc.), 

Altın Ordu ve İnhitatı, İstanbul, 1955.  

466 

---

TÜRK M

İLLİ KÜLTÜRÜ

 

Yıldız, H. D., "Talas Savaşı Hakkında Bazı Düşünceler", Edb. Fak. 50. 

Yıl Armağanı, İstanbul, 1973.  

Zajaczkowski, A., "Lehistan Arazisinde Türk Unsurları", Türklük Mec-

muası, sayı 6, 1939.  

Zajaczkowski, A., Karaims in Poland, Warszaw, 1961.  

Zajaczkowski, A., "Khazarian  Culture and its İnheritors",  Act. Or. XII, 

1961.  

Zajaczkowski, A., (Türk. terc.): "Hazar Kültürü ve Varisleri", Belleten, 

sayı 107, 1963.  

Zambotti, P. L., Les origines et la diffusion de la civilisation, Paris, 1949.  

Zichy, İ., "Le voyage de Salláme, l’İnterpréete a la mouralille de Gog et 

de Magog", KCsA, 1, 3, 1922.  

Zichy, 

İ., A steppek regi lovásnomádjai, Budapest, 1936.  

Zichy,  İ.,  "Az  euraziai  lovásnomád  müveltség  kérdéséhez",  Budapesti 

Szemie, 1936.  

Zichy, İ., Magyar östörténet, Budapest (Kincsestár), 1939.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

467 

---

TÜRK M

İLLİ KÜLTÜRÜ

 

Prof. Dr. R a m i z  

Ə S K Ə R 

 1954-

cü  ildə  Gümrünün  Amasiya  rayonuna 

bağlı  Qaraçanta  kəndində  (hazırda  Ermənistan  sər-

hədləri içindədir) doğuldu. Orta məktəbi qızıl medalla 

biti

rərək  1972-ci  ildə  Bakı  Dövlət  Universitetinin 

jurnalistika  fakültəsinə  daxil  oldu, 1975-ci  ildə 

M.

V.Lomonosov  adına  Moskova  Dövlət  Universite-

tinin jur

nalistika  fakültəsinə  keçdi  və  1978-ci ildə 

məzun oldu.  

1978-83-

də Azərbaycanın Səsi radiosunda ça-

lışdı.  

1983-84-

də Azərbaycan, türk, ərəb, fars, ingilis, fransız və alman dillə-

rində çıxan Azərbaycan bugün jurnalının baş redaktoru oldu.   

1984-91-

də latin, kiril və ərəb əlifbalarıyla nəşr olunan Odlar Yurdu qə-

zetinin baş redaktoru oldu. 

1991-93-

də  Hürriyet  qəzeti  (İstanbul)  və  Uluslararası  Haber  Ajansının 

(UHA) Azərbaycan müxbiri oldu.  

1993-97-

də Yeni Forum jurnalının (Ankara) təmsilçisi oldu.  

1993-94-

də Xarici Turizm Şurasının idarə rəisi işlədi.  

1994-96-da 

XXI əsr qəzetinin baş redaktoru oldu.  

1992-97-

də Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin katibi oldu (ictimai əsas-

larla).  

1997-

dən  Azərbaycan  Jurnalistlər  Birliyinin  baş  katibidir  (ictimai  əsas-

larla).  

2002-2006-

da  Bakı  Dövlət  Universiteti  türkologiya  kafedrasında  işlədi, 

azərbaycanca və rusca Türk mədəniyyət tarixi, Türkologiyanın əsasları, Divanü 

lüğat-it-türk, Kitabi-Dədə Qorqud, Qutadğu Bilig, Manas dərsləri oxutdu.  

2007-2012-

də filologiya fakültəsi bədii tərcümə elimi-tədqiqat laborato-

riyasının müdiri oldu. 2012’də türk xalqları ədəbiyyatı kafedrasının, 2016’da tür-

kologiya kafedrasının müdiri seçildi.  

Namizədlik dissertasiyasını Qutadğu Bilig üzrə, doktorluq dissertasiyası-

nı  Divanü lüğat-it-türk  üzrə yazdı.  

Jurnalistika sahəsində Qızıl qələm, Həsən Bəy Zərdabi, Humay, Türkiyə-

nin Yeni Orhun,  Küveytin 

İslama xidmət mükafatlarını aldı. Akademik araşdır-

malarına və tərcümələrinə görə Türkiyənin Türk Dünyasına xidmət və Qızıl alma 

468 

---

TÜRK M

İLLİ KÜLTÜRÜ

 

ödüllərinə, Özbəkistanın Babur, Türkmənistanın Altın əsr, Ukraynanın Bəkir Ço-

ban

zadə, TürkSOY-un Özəl ödülünə, Qazaxıstanın, Türkmənistanın, Qırğızısta-

nın, Tatarıstanın və TÜRKSOY-un medallarına layiq görüldü.  

Beynəlxalq Mətbuat İnstitutunun (İPİ, Vyana) və Avrasiya Yazarlar Bir-

liyinin (Ankara) üzvüdür.  

50-

dən artıq beynəlxalq simpozium və konfransda iştirak etdi.  

2010-

cu ildə Azərbaycanın  əməkdar jurnalisti fəxri  adina,  2014-cü ildə 

Azərbaycanın “Şöhrət” ordeninə layiq görüldü. 

Türkologiya,  ədəbiyyat,  tarix  və  jurnalistika  sahələrində  kitablar yazdı. 

Türk, rus, özbək, qazax, türkmən, qırğız, tatar, başqırd, qaqauz dillərindən tərcü-

mələri var.  

 

Yazdığı kitablar: 

1.

 

İqlimdən iqlimə, təqvimdən təqvimə. Bakı: İşıq, 1987, 104 s.  

2.

 

Qutadğu Bilig. Bakı: Elm, 2003, 320 s. 

3.

 

M.K.Atatürk TBMM-

in banisidir. Bakı: Milli Məclis mətbəəsi, 2003, 

26 s. 

4.

 

Mahmud  Kaşğari  və  onun  Divanü  lüğat-it-türk  əsəri.  Bakı:  MBM, 

2008, 432 s. 

5.

 

Mahmud Kaşğarinin 1000 illik yubileyinə 1000 biblioqrafik göstərici. 

Bakı: MBM,  2008, 96 s. 

6.

 

Mahmud  Kaşğarinin  Divanü  lüğat-it-türk  əsəri  üzrə  biblioqrafik  və 

qrammatik göstərici. Bakı: MBM, 2008, 192 s. 

7.

 

Mahmud  Kaşğari  və  onun  Divanü  lüğat-it-türk  əsəri.  Bakı:  MBM, 

2008, 532 s. 

8.

 

Mahmud  Kaşğarinin  Divanü  lüğat-it-türk  əsərinin  tədrisi.  Bakı: 

MBM, 2010, 192 s. 

9.

 

Türk xalqları ədəbiyyatı. Bakı: MBM, 2011, 320 s. 

10.

 

Orxon abidələri. Bakı: Elm və təhsil, 2012, 272 s. 

11.

 

Kutadgu Bilig Bibliyografyası. Bakü: BXQR, 2016, 192 s. 

12.

 

Bağımsızlık Dönemi Azerbaycan Edebiyatı. Bakü: 2016, 280 s.   

13.

 

Kitabi-

Dədə  Qorqud  biblioqrafiyası.  Bakı:  BXQR,  2017,  1-ci cild, 

624 s. 

14.

 

Kitabi-

Dədə  Qorqud  biblioqrafiyası.  Bakı:  BXQR,  2017,  2-ci cild, 

336 s. 

469 

---

TÜRK M

İLLİ KÜLTÜRÜ

 

15.

 

Yusuf Balasagunlu ve Kutadgu Bilig Bib

liyografyası. Bakü: BXQR, 

2017, 336 s. 

16.

 

Qutadğu Bilig hikmətləri. Bakı: BXQR, 2017, 136 s. 

 

Tərcümə etdiyi kitablar: 

1.

 

Azerbaycan Masalları. Türkiyə Türkcəsinə. Bakı: Yazıcı, 1982, 196 s. 

2.

 

M.B.Məmmədzadə.  Milli  Azərbaycan  hərəkatı.  Türkcədən.  Bakı: 

Nicat, 1991, 248 s. 

3.

 

Faruq Sümər. Oğuzlar. Türkcədən. Bakı: Yazıçı, 1992, 432 s. 

4.

 

Yusif  Balasağunlu.  Qutadğu  Bilig.  Əski  türkcədən.  Bakı:  Azərnəşr, 

1994, 492 s. 

5.

 

Murad Tağı. Həyatım. Türkcədən. Bakı: Oka Ofset, 1998, 92 s.  

6.

 

Erik Fichtelius. Jurnalistikanın on qızıl qaydası. Ruscadan. Bakı: AJB, 

2002, 192 s. 

7.

 

Bahəddin  Ögəl.  Türk  mifologiyası.  Türkcədən.  Bakı:  Səda, 2004, I 

cilt, 626 s. 

8.

 

Mahmud  Kaşğari.  Divanü lüğat-it-türk.  Əski türkcədən.  Bakı:  Ozan, 

2006, I cild, 512 s. 

9.

 

Mahmud  Kaşğari.  Divanü lüğat-it-türk.  Əski türkcədən.  Bakı:  Ozan, 

2006, II cild, 400 s. 

10.

 

Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Əski türkcədən. Bakı: Ozan, 

2006, III cild, 400 s. 

11.

 

Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Əski türkcədən. Bakı: Ozan, 

2006, IV cild, 752 s. 

12.

 

N.Ozerov. İlham Əliyev: Mən Azərbaycanıma inanıram. Ruscadan. 

Bakı: Azərnəşr, 2007, 376 s. 

13.

 

Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Ruscaya. Bakı: MBM, 2009, 

I cild, 512 s. 

14.

 

Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Ruscaya. Bakı: MBM, 2009, 

II cild, 400 s. 

15.

 

Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Ruscaya. Bakı: MBM, 2009, 

III cild, 492 s. 

16.

 

Oraz Yağmur. Qarabağlı ananın ağısı. Türkməncədən. Bakı: MBM, 

2009, 84 s. 

470 

---

TÜRK M

İLLİ KÜLTÜRÜ

 

17.

 

XX əsr özbək şeiri antologiyası. Özbəkcədən. Bakı: MBM, 2009, 96 

s. 

18.

 

Molla  Nəfəs.  Bu  məkana  gəlmişəm.  Türkməncədən.  Bakı:  MBM, 

2010, 160 s. 

19.

 

Molla Nəfəs.  Seçilmiş  əsərləri.  Türkməncədən.  Bakı:  MBM,  2010, 

240 s. 

20.

 

Todur Zanet. Ana dilim. Qaqauzcadan. Bakı: MBM, 2010, 104 s. 

21.

 

Məxdumqulu Fəraqi. Seçilmiş əsərləri. Türkməncədən. Bakı: MBM, 

2010, 448 s.  

22.

 

Türk ədəbiyyatı tarixi. Türkcədən. Bakı: MBM, 2010, 602 s., I cild. 

23.

 

Türk ədəbiyyatı tarixi. Türkcədən. Bakı: MBM, 2010, 658 s., II cild. 

24.

 

Nurməhəmməd  Əndəlib.  Şeirlər.  Poemalar.  Dastanlar.  Türkmən-

cədən. Bakı: MBM, 2011, 292 s.  

25.

 

Zəhirəddin  Məhəmməd  Babur.  Seçilmiş  əsərləri.  Çağataycadan. 

Bakı: MBM, 2011, 328 s.  

26.

 

Sultan  Hüseyn  Bayqara.  Divan.  Çağataycadan.  Bakı:  MBM,  2011, 

248 s.  

27.

 

Abdulla Tukay. Millətim. Tatarcadan. Bakı: MBM, 2011, 268 s. 

28.

 

Abdulla Tukay. Seçilmiş əsərləri. Tatarcadan. Bakı: Nağıl Evi, 2011, 

268 s. 

29.

 

Mehri Xatun. Divan. Türkcədən. Bakı: MBM, 2011, 368 s. 

30.

 

Zəhirəddin  Məhəmməd  Babur.  Baburnamə.  Çağataycadan.  Bakı: 

BXQR, 2011, 432 s.+ 32 s. rəngli miniatür. 

31.

 

Qurbanqulu Berdimühəmmədov. Axaltəkə atı. Türkməncədən. Bakı: 

CBS, 2011, 232 s. 

32.

 

Türkmən şeiri antologiyası. Türkməncədən. Bakı: 2011, MBM, 400 

s. 

33.

 

Abdulla  Şahbəndə.  Seçilmiş  əsərləri.  Türkməncədən.  Bakı:  MBM, 

2011, 104 s. 

34.

 

Türkmən  müəmmaları,  deyişmələri  və  vücudnamələri.  Türkmən-

cədən. Bakı: MBM, 2011, 128 s. 

35.

 

Monqolların  gizli  tarixi.  Türkcədən,  ruscadan,  almancadan.  Bakı: 

MBM, 2011, 360 s. 

36.

 

Əli Ağbaş. Seçilmiş şeirləri. Türkcədən. Bakı: Elm və təhsil, 2011, 

150 s. 

471 

---

TÜRK M

İLLİ KÜLTÜRÜ

 

37.

 

Bəkir Çobanzadə. Seçilmiş şeirləri. Kırım-tatarcadan. Bakı: Nurlan, 

2011, 160 s. 

38.

 

Bəkir  Çobanzadə.  Seçilmiş  bədii  əsərləri.  Kırım-Tatarcadan. Bakı: 

BXQR, 2012, 240 s. 

39.

 

Dövlətməmməd Azadi. Seçilmiş əsərləri. Türkməncədən. Bakı: Nur-

lan, 2012, 264 s. 

40.

 

Faruq  Sümər.  Oğuzlar  (Türkmənlər).  Türkcədən.  Bakı:  BXQR, 

2013, 456 s. 

41.

 

Gülzura Cumakunova. Toktoqul. Qırğızcadan. Əskişəhir: 2014, 320 

s. 

42.

 

Qız Cibək. Qazaxcadan. Bakı: BXQR, 2016, 244 s.  

43.

 

Rəcəb Albayraq. Türklərin İranı. Türkcədən. Bakı: Mütərcim, 2016, 

I cild, 628 s. 

44.

 

Rəcəb Albayraq. Türklərin İranı. Türkcədən. Bakı: Mütərcim, 2016, 

II cild, 628 s. 

 

Evlidir, üç övladı var.  

Türkcə, rusca, almanca və ermənicə bilir. 

Telefon: [phone]. 

e-mail: 

[e-mail]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

472 

---

TÜRK M

İLLİ KÜLTÜRÜ

 

 

 

Uluslararası Türk Kültürü Təşkilatı 

TÜRKSOY kitabxanası seriyası – 33 

 

 

AMEA Folklor İnstitutu 

Elmi 

Şurasının qərarı ilə nəşr edilir 

 

Türkc

ədən uyğunlaşdıran 

v

ə önsözün müəllifi: 

Prof. Dr. Rami

z ƏSKƏR 

 

Elmi redaktor: 

AMEA-n

ın həqiqi üzvü, 

Prof. Dr. Muxtar İMANOV 

 

Redaktor: 

Əli ŞAMİL, 

Nail

ə ƏSKƏR 

 

İbrahim Qəfəsoğlu. Türk milli kültürü. Bakı, 2017, 474 s. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

473 

---

TÜRK M

İLLİ KÜLTÜRÜ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yığım: Şəfəq. 

Təshih: Ülviyyə. 

Dizayn: Fateh. 

Çapa imzalandı: 22 avqust 2017. 

Tiraj: 500 ədəd. 

BXQR 

mətbəəsi. 

Bakı-Azərbaycan. 

 

 

 

 

 

 

 

474 

---

Document Outline

• 2.TƏŞKİLAT
• 3.  XALQ VƏ TORPAQ