|
Ilmiy tadqiqot: darajalari, strukturasi va shakllari. Ilmiy tadqiqot
|
səhifə | 2/3 | tarix | 22.03.2024 | ölçüsü | 12,62 Kb. | | #181851 |
| Ilmiy tadqiqot strukturasiIlmiy tadqiqot turlari.
Ilmiy tadqiqot maqsadi, amalga oshirish xususiyati va tatbiq qilish sohalariga qarab bir qator turlarga bo‘linadi.
Aytaylik, hozirgi texnologiyalar ko‘p bosqichli jarayon va ko‘p parametrli tizimlardan iborat bo‘lib, ularni loyihalashtirish va kompyuterli modellashtirish uchun chuqur nazariy va texnik bilimga ega bo‘lish kerak.
Fundamental-nazariy teoremalar, aksiomalar va yondashuvlarga asoslangan holda texnologik loyihalar ishlab chiqish rejalashtiriladi. Ko‘p turdagi funksional, texnik moslamalar loyihalarini tayyorlash maqsadida texnologik tadqiqotlar o‘tkaziladi. Tadqiqotlar texnologik modellarni yaratish bilash yakunlanadi. Modellarni sinash eksperimental tadqiqotlarni amalga oshirishni taqozo etadi.
Muhitni ekologik holatini tadqiq qilish uchun bir qancha fan yo‘nalishlari mutaxassislari faoliyat ko‘rsatishlariga to‘g‘ri keladi. Bunda nazariy, tajribaviy va eksperimental tadqiqotlar birlashtiriladi. Bu esa kompleks (ko‘p tomonlama) tadqiqotlar guruhiga kiradi.
Xuddi shunday holat global muammolarni tadqiqot qilish sohasida kuzatiladi. Global muammolar tarkibiga kosmik, ekologik, xalqaro iqtisodiy, texnologik, geosiyosiy vaziyatlar, holatlar va masalalar kiradi. Mashhur Rim klubi, AQShda Forrester guruhi, Rossiyadagi Globalistika yo‘nalishi mutaxassislari bir necha yildan beri sivilizatsiyamiz taraqqiyoti dinamikasining ijobiy va salbiy oqibatlari, ularni bashorat qilish masalalari bo‘yicha tadqiqotlar olib borishgan.
Shunday qilib, o‘ziga xos xususiyatiga ega bo‘lgan quyidagi ilmiy tadqiqot turlarini farqlash mumkin:
-fundamental-nazariy tadqiqotlar;
-empirik tadqiqotlar;
-eksperimental tadqiqotlar;
-amaliy-tajribaviy tadqiqotlar;
-texnologik tadqiqotlar;
-texnik-loyihalashtirish tadqiqotlari;
-kompleks tadqiqotlar va boshqalar.
Fanda tadqiqotlar qanchalik xilma-xil bo‘lmasin, ularning nazariy, amaliy va ijtimoiy ahamiyati olingan natijalarni ishlab chiqarishga tatbiq qilish miqyosi bilan belgilanadi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|