Inflyatsiyaning mazmun va mohiyati Inflatsiya

Inflatsiya sharoitida quyidagilar ro`y beradi:

• 
  muomalada keragidan ortiqcha pul paydo bo`ladi
  
• 
  tovarlar bahosi va xizmatlar xaqi to`xtovsiz o`sib boradi;
  
• 
  pulning qadr-qiymati va xarid qobilyati pasayib boradi
  

Inflatsiyani quyidagi sabablar keltirib chiqaradi:

1. 
   Davlat o`z xarajatlarini o`z daromadi hisobidan qoplay olmay qolgan holatda, muomalaga qo`shimcha pul chiqarish orqali qoplaydi. Natijada muomalada Tovar va xizmatlar bilan taminlanmagan pul paydo bo`ladi, bu esa o`z navbatida pulning qadirsizlanishiga olib keladi.
   
2. 
   Ishlab chiqarishning qisqarishi. Ishlab chiqarish pasayganda muomaladagi pul kamaymaydi, tovarlar miqdori esa kamayadi, ntijada narx oshadi pul qadri pasayadi.
   
3. 
   Mamlakatda chetdan keltirilgan {emport} tovarlar narxining ko`tarilishi. Bu o`z navbatida mamlakatdaishlab chiqarilgan o`xshash va o`rinbosar tovarlar narxini oshiradi.
   
4. 
   Kreditning haddan tashqari rivojlanib ketishi. Moddiy nematlar yaratish bilan bog`liq bo`lmagan sohalarga berilgan kreditlarning tez suratlar bilan o`sishi muomaladagi pul massasining ko`payishiga olib keladi.
   
5. 
   Pulga nisbatan xalq ishonchining yo`qolishi, bozorda talabga javob bermaydigan tovarlarning ko`payib ketishi, mamlakat to`lov balansi va boshqalar.
   

1.3. Inflyatsiya ko’rinishlari

Inflyatsiyaning ko’rinishiga qarab ochiq va yashirin (bostirma) turlari mavjud. Ochiq I. erkin narxlar amal qiluvchi bozorlarda kuzatiladi. Narxlarning notekis oʻsishi bozor mexanizmini buzadi, lekin uni yoʻqotmaydi. Iqtisodiyot bozor oʻzgarishlariga oʻz aks taʼsirini koʻrsa-taveradi va turli bozorlar muvozanat yoʻnalishiga oʻzi moslashadi.

Yashirin inflyatsiya sharoitida vaziyat boshqacha boʻlib, davlat narxlar oshishidan xavotirga tushib, bunga qarshi kurashga kiradi, daromad va narxlar ustidan, ularni muayyan darajada muzlatgan holda yalpi maʼmuriy nazorat oʻrna-gadi. Yashirin inflyatsiya bozorning oʻz-oʻzini tartibga solish mexanizmini izdan chiqaradi. Muzlatilgan narxlar ishlab chiqarish xarajatlari yuqori boʻlgan sohalarga kapital yotqizishdan manfaatdorlikni yoʻqqa chiqaradi. Shu sababli bu sohadan kapitalning qoldiqlari ham chiqib ketishga harakat qiladi va tovarlar taqchilligiga olib keladi. Bozor iqtisodiyotida taqchillik narxlarning koʻtarilishiga sabab boʻladi.