Informatika fanidan o’quvchilar bilimini nazorat qilish usullari

Seminar - Bu kompyuterdagi barcha sinf o'quvchilari uchun odatiy vazifa. Seminarga tayyorgarlik va uni amalga oshirish bitta darsda amalga oshiriladi. Dars oxirida baho beriladi. Bunday ishlarning maqsadi talabalarning amaliy ko'nikmalarini, ko'nikmalarini, aniq muammolarni hal qilishda bilimlarni qo'llash qobiliyatini sinab ko'rishdir. Talabalar materialni o'rganayotganda amaliy ish uchun topshiriqlar oladilar. Informatika darslarida kompyuterda tizimli ishlash bolalarda o'zini o'zi boshqarish qobiliyatini rivojlantirishning muhim omilidir, chunki dasturlarni tuzatishda va boshqa vazifalarni bajarishda kompyuter o'quvchining barcha xatolarini avtomatik ravishda tuzatadi.Masalan, y =kx +b funksiya grafigini tuzishda Excel dasturidan foydalanish kerak. Matematika kursidan talabalar funksiya grafigi parabola ekanligini bilishadi, shuning uchun Excel dasturini yozishda biz parabola ham olishimiz kerak, aks holda dasturda xatolik yuz beradi.
Shaxsiy amaliy ish - kichik loyihalar. "Informatika va AKT" kursining mazmuni va ko'lami axborot bilimlarini shakllantirishga asoslangan bo'lib, tashabbuskorlik, ijodkorlikni rivojlantirish, barcha talabalar tomonidan turli xil muammolarni hal qilishda tadqiqot uslubini qo'llash qobiliyatini rivojlantirishga qaratilgan. Va bu erda tadqiqotni o'qitish usullari bilan loyihalashtirilgan ta'lim birinchi o'ringa chiqadi. O'quvchilarning loyiha (tadqiqot) faoliyati uchun asos allaqachon o'rta maktabda yaratilgan. O'rta havolada loyiha faoliyati bilan tanishish kompyuter texnologiyalari (Word, Excel, Power Point) yordamida ijodiy ishlarni bajarish, shuningdek o'rganilgan mavzular bo'yicha ma'ruzalar va tezislar tayyorlash orqali amalga oshiriladi. Loyiha faoliyatining amaliy ahamiyati, shuningdek, o'z ishlarini maktab, shahar va hokazo darajadagi konferentsiyalarda namoyish etish qobiliyatini shakllantirishda yotadi. Shuning uchun, loyihani amalga oshirishning zarur bosqichi uni himoya qilish, jamoaviy muhokama qilishdir. Yigitlar o'zlarining muloqot qobiliyatlarini rivojlantiradilar. Ular boshqa yigitlarning ishlarini ko'rishga qiziqishmoqda. Masalan, Power Point dasturlari va Paint grafik muharriri imkoniyatlaridan foydalangan holda 5-sinf o'quvchilarining "Multfilmlar yaratish" loyihalari. Power Point-dan foydalanib, "Kim millioner bo'lishni xohlaydi" televizion o'yinini eslatuvchi o'yin yaratgan 8B o'quvchilarining loyihasi. Hozirgi vaqtda informatika darslarida muammoli ta'lim texnologiyalari katta ahamiyatga ega. Muammoli vaziyat - bu ta'lim jarayonining turtki turlaridan biridir. Bu o'quvchilarning bilim faolligini faollashtiradi va bilimlarni yangilash, tahlil qilish va mantiqiy fikrlashni talab qiladigan masalalarni topish va hal qilishdan iborat. Mashg'ulotning barcha bosqichlarida muammoli vaziyat yaratilishi mumkin: tushuntirish, konsolidatsiya, nazorat paytida. Muammoli vaziyatni yaratishning metodik usullaridan biri bu o'qituvchining talabalarni taqqoslash, umumlashtirish, vaziyatdan xulosa chiqarishga va faktlarni taqqoslashga undaydigan aniq savollar berishidir. Masalan, ushbu texnikani Access dasturidagi ma'lumotlar bazalaridan foydalangan holda muammolarni hal qilishda amaliy darsda amalga oshirish (9-sinf). Dars boshida quyidagi holat taqdim etiladi: «Siz g'alati shaharga keldingiz. Mehmonxonada ish topolmaysiz. Ammo sizning do'stingiz bu shaharda yashaydi. Siz uning familiyasini, ismini, otasining ismini va tug'ilgan yilini bilasiz. Manzilni bilish uchun siz shaharning barcha aholisi haqidagi ma'lumotlarni o'z ichiga olgan ma'lumotnomaga ega bo'lgan ma'lumot byurosiga murojaat qilasiz. "
Savol: Ushbu qo'llanmada qanday ma'lumotlar kiritilgan deb o'ylaysiz?
Javob: familiyasi, shaxsning bosh harflari, tug'ilgan yili, manzili.
Talabalarning diqqatini shu narsa jalb qiladiki, agar shaharning bir nechta aholisi bir xil bosh harf bilan yozilsa va bir yilda tug'ilgan bo'lsa, kompyuter barchaning manzilini xabar qiladi. Savol: Muammoning sharti qanday bo'ladi? Talabalar o'qituvchi yordamida topshiriq tuzadilar va uning holatini yozadilar: «Shahar aholisi to'g'risidagi ma'lumotlarning ma'lumotnomasi quyidagicha: familiyasi, bosh harflari, tug'ilgan yili, manzili. Ma'lumotlar bazasini yarating, agar siz uning familiyasi, bosh harflari va tug'ilgan yilini bilsangiz, kerakli odamning manzilini topadigan so'rov tuzing. "
Muammoli o'qitish ko'pincha dasturlash darslarida qo'llaniladi (8-11 sinflar). Talabalarga matematik, iqtisodiy va hokazo masalalarni echish uchun dastur yozish tavsiya etiladi, ammo buning uchun ular formulalarni, til operatorlarini eslab qolishlari, ularni ketma-ket joylashtirishi, kompyuterda dastur yozishi, ma'lum echimlar misolida sinab ko'rishi kerak. O'qituvchi esa bu jarayonga hamrohlik qiladi, etakchi savollar beradi va talabalarni to'g'ri yo'nalishga yo'naltiradi. Informatika fanini o'qitish sifatini nafaqat darslar, balki sinfdan tashqari mashg'ulotlar, tanlov darslari ham yaxshilashi mumkin. Masalan, "Kompyuter dizayni" (HTML-da veb-saytlarni yaratish) fakultativ kurslari - 11-sinf, "Word matn muharririda ishlash" - 6-sinf, "Prezentatsiyalar yaratish. Power Point "- 5-7 sinflar. Sinfdan tashqari ishda qatnashadigan har bir talaba o'zi tanlagan mavzu bo'yicha loyiha (ilmiy ish) tayyorlaydi. Masalan, ba'zi mavzular:
Ijodiy vazifalar mavzusi nafaqat "Informatika va AKT" fanining sohasini qamrab oladi. Talabalar gimnaziya, shahar va boshqa musobaqalarda, konferentsiyalarda eng muvaffaqiyatli ishlarini namoyish etadilar. Masalan, ulardan ba'zilari:
multimedia loyihasi "Dengiz tubi" (5-sinf, shahar rasmlar va taqdimotlar festivali laureati); matematik va informatika birlashgan ishi "Koordinata tekisligidagi chizmalar" (6-sinf, III o'rin - NPK gimnaziyasi, II o'rin - NPK shahri); matematiklar va informatika fanining "Belgilanmagan tenglamalarni echishda Visual Basic-dan foydalanish" birlashgan ishi (9-sinf, 1-o'rin - NPK gimnaziyasi, 1-o'rin - Dubna universiteti NPK); loyiha dasturi "Agar sizda VB yo'q bo'lsa" (9-sinf, 1-o'rin - NPK gimnaziyasi, 1-o'rin - NPK shahri, 3-o'rin - Serpuxovdagi xalqaro konferentsiya, 3-o'rin - "Kelajakka qadam", Moskva); Inson anatomiyasi veb-saytini yaratish (11-sinf, II o'rin - NPK gimnaziyasi, II o'rin - NPK shahri),
Shuningdek, siz fanlararo aloqalar orqali informatika darslarining sifatini oshirishingiz mumkin. Masalan, darslar bilan
matematika: koordinatalar usuli bo'yicha muammolarni hal qilish - 5, 6-sinflar, ET Excel-da grafikalar va diagrammalar tuzish - 9-sinf; Paskal, Visual Basic dasturlash muhitida matematik masalalarni echish - 9, 10 sinflar; iqtisodiyot (oddiy iqtisodiy muammolarni Excel va Visual Basic dasturlash muhiti yordamida hal qilish) - 9-10 sinflar; o'g'il bolalar uchun ishlaydi: Paint grafik muharririda pol rejasini qurish - 5-sinf, vektor muharririda chizmalar qurish Compass - 7-sinf; geografiya: 7-sinf prezentatsiyalar qilish
Ushbu munosabatlar o'quvchilarga informatika darslarining ahamiyatini va o'rganilayotgan dasturlarning hayotda qo'llanilish doirasini aniq ko'rish imkoniyatini beradi. "Informatikadagi kognitiv faoliyat" - Informatika. O'quv ko'nglini oshirishni qabul qilish. Hayotiy tajribaga tayanish usuli. Kognitiv faoliyatni rivojlantirish. Ijodiy belgi. Faoliyatning ijodiy xarakteri. Jonli misollar - bu tasvirlar. Kognitiv qiziqishlarni rivojlantirish. Ta'limni rag'batlantirish usullari. Asosiy qarama-qarshiliklar. Informatika darsida o'quvchilarning bilim faolligini rivojlantirish. "Informatika darslarida tanqidiy fikrlash" - tadqiqot usullari. Jadval "Bilaman - o'rgandim - bilmoqchiman". Asalarilar uyasi Tanqidiy fikrlash texnologiyasi. Talabalar. Tanqidiy fikrlash texnologiyasining rivojlanish bosqichlari. Tanqidiy fikrlash. Ma `lumot. Sinektik usul. Aqliy hujum. Klasterlar. Fikrlashni biladiganlar. Tsiklik algoritmlar. Sokratik dialog. Modellar. Usullari va usullari. Fikrlar savati. Asosiy tushunchalar bilan ishlash. Tanqidiy fikrlashga o'rgatish. "Zamonaviy informatika darsi" - Vaqt. O'qitish usullari, texnikasi va vositalari. Ta'lim, tarbiya, rivojlantirish vazifalarini belgilash. V.P.ga ko'ra darslarni tahlil qilish tizimining metodikasi. Simonov. Moddiy qism. Dars introspektivasining taxminiy diagrammasi. Ta'lim jihati. Dars vaqti. Materialni yuboring va vaqtni kuzatib boring. Darsning asosiy bo'limlari ma'lum. Dars tarkibi. Tashkiliy vaqt. Analitik qism - darsning introspektsiyasi. Darslarning jadval jadvaliga misol. Ko'ngil ochish vazifalari. Informatika darsini qanday tashkil qilish kerak. Profilga moslashtirilgan informatika darslari. Informatika darslarini birlashtirish talabalar profiliga chambarchas bog'liqdir. Multimedia taqdimotlari. Darslarning turli shakllari. Informatika. Mantiq. So'z. O'yin elementlari va ko'ngilochar vazifalar. Kredit ishlari. "Informatika darsining xususiyatlari" - Informatika bo'yicha bilim va ko'nikmalar. Shaxsiy kompyuter o'rganish ob'ekti sifatida ishlatiladi. Ta'lim maqsadlari. Kompyuterda ishlash 10-30 daqiqadan oshmasligi kerak. Dars turlari. Talabalarning kompyuterda tizimli ishlashi. Zamonaviy informatika darsini tashkil etish. Informatika darsining xususiyatlari. Talabalar o'qituvchi yordamchilari rolini o'ynashni boshlaydilar. Dars tarkibi. To'liq nazoratni tashkil qilish uchun soat yetarli emas. "Informatika darslarida boshqarish" - Disk drayveri. "Protsessual dasturlash asoslari: tarmoqlangan algoritmlar" mavzusini o'rganishda siz echish va o'zini sinab ko'rish uchun bir qator vazifalarni taklif qilishingiz mumkin. Mustaqil ish. Buyruq fayllari. Nazorat ishi. Rebus. Axborot va axborot jarayonlari. Agar o'zaro tushunish, kattalar va bola o'rtasidagi hamkorlik, o'zaro hurmat bo'lmasa, hech narsa ishlamaydi. Diktant. Haydash. Kompyuter. Informatika darslarida nazoratni tashkil etish va shakllari.Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida 5 o‘quvchilarining (keyingi o‘rinlarda o‘quvchilar deb yuritiladi) bilimlari sifatini nazorat qilishning reyting tizimi (keyingi o‘rinlarda reyting tizimi deb yuritiladi) Umumiy o‘rta ta’lim davlat ta’lim standartining (keyingi o‘rinlarda Davlat ta’lim standarti deb yuritiladi) tarkibiy qismi hisoblanadi.
2. Reyting tizimi barcha umumiy o‘rta ta’lim maktablarida joriy etiladi va mazkur Nizom asosida amalga oshiriladi.
3. O‘quvchilarning bilimini baholash quyidan yuqoriga qarab ijobiy baholash mezoni asosida amalga oshiriladi.
II. Reyting tizimining maqsad va vazifalari
4. Reyting tizimining maqsadi Davlat ta’lim standartida belgilangan talablarni bajarilishida o‘quvchilarning bilimlari, ko‘nikma va malakalarini xolisona baholash, ularning bilim olishga bo‘lgan qiziqishlarini rag‘batlantirish va reytingini aniqlashdan iborat.
5. Reyting tizimining vazifalari quyidagilardan iborat:
a) o‘quvchilarda Davlat ta’lim standartlariga muvofiq tegishli bilim, ko‘nikma va malakalarini shakllanganligi darajasini nazorat qilish;
b) o‘quv fanlari bo‘yicha o‘quvchilarning doimiy ravishda darslarga tayyorgarlik bilan kelishini ta’minlash;
v) o‘quvchilarning bilimlari, ko‘nikma va malakalarini baholashda haqqoniylik, ishonchlilik va qulay shaklda baholash prinsiplariga rioya etilishini ta’minlash;
g) o‘quvchilarda bilim, ko‘nikma va malaka saviyasini shakllanish sur’atini muntazam ravishda tahlil qilib borish;
d) o‘quvchilarning bilimlari, ko‘nikma va malakalari darajalarini taqqoslash va ta’lim jarayonida o‘zaro musobaqa muhitini yaratish;
ye) o‘quvchilarni ta’limning keyingi bosqichiga tayyorlash, kasb tanlashga yo‘llash ishlarini mukammallashtirish;
j) o‘quvchilar bilimlari, ko‘nikma va malakalarini shakllanishida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan bo‘shliqlarning oldini olish, ularni aniqlash va bosqichma-bosqich bartaraf etilishini amalga oshirish;
z) o‘quvchining to‘laqonli bilim olishi uchun unga eng maqbul pedagogik, didaktik, psixologik sharoitni yaratish;
i) o‘quvchilarda bilim, ko‘nikma va malakaning mustahkamlab borilishini ta’minlash hamda ularni qo‘llab-quvvatlash, ruhlantirish va ilhomlantirish.
III. Reyting tizimining nazorat turlari va ularni amalga oshirish
6. O‘quvchilarning bilim saviyasi va o‘zlashtirish darajasining Davlat ta’lim standartlariga muvofiqligini ta’minlash uchun quyidagi nazorat turlarini o‘tkazish nazarda tutiladi:
Oldingi tahrirga qarang.
joriy nazorat — so‘rovlar, nazorat ishlari yoki testlar tarzida o‘quvchilarning bilimlari, ko‘nikma va malakalari muntazam nazorat qilinadi;
oraliq nazorat — chorak tamom bo‘lganda va o‘quv dasturining tegishli bo‘limi tugallangandan keyin o‘quvchilarning bilimlari, ko‘nikma va malakalarini baholash uchun amalga oshiriladi. U yozma nazorat ishi yoki testlar shaklida o‘tkaziladi. Ushbu nazoratda foydalaniladigan materiallar o‘quv fani o‘qituvchisi tomonidan tayyorlanadi.
Oraliq nazoratda nazorat ishlarining miqdori va mavzulari o‘quv dasturiga asoslangan mavzuiy rejada belgilanadi hamda muddati va shakli ko‘rsatiladi;
Oldingi tahrirga qarang.
bosqichli nazorat — o‘quv yili tamom bo‘lgandan keyin og‘zaki, yozma imtihon hamda test sinovlari shaklida amalga oshiriladi. Uning asosida reyting aniqlanadi va o‘quvchini navbatdagi sinfga o‘tkazish to‘g‘risida qaror qabul qilinadi.
Bosqichli nazorat materiallari namunalari O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligining Respublika ta’lim markazi tomonidan tayyorlanadi. Nazorat ishlari materiallari namunalariga ijodiy yondashgan holda o‘quv fani o‘qituvchilari bosqichli nazorat materiallariga o‘zgartirishlar kiritishi va ularni uslubiy birlashmalar muhokamasidan o‘tkazib, joriy etishlari mumkin;
yakuniy nazorat — o‘qish tugallangandan keyin davlat attestatsiyasi shaklida o‘tkaziladi.
IV. O‘quvchilarning bilim saviyasini baholash va yakuniy reyting ko‘rsatkichlarini aniqlash
7. Reyting tizimida o‘quvchining har bir fan bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi ballar orqali ifodalanadi.
8. Har bir nazorat turi qanday shaklda o‘tkazilishidan qat’i nazar, besh (5) ballik («5», «4», «3», «2», «1») usulda butun sonlar yordamida baholanadi.
O‘quvchilarning har bir nazorat turi bo‘yicha bilimini baholash va reyting ko‘rsatkichini aniqlash ularning o‘quv fani mavzusi bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lishi, mavzuning mohiyatini tushunib yetishi va aytib bera olishi, olgan bilimlarini amalda qo‘llay olishi, mustaqil mushohada yurita olishi, ijodiy fikrlay olishi va xulosa qabul qila olishi, masalalar hamda mustaqil ishlarni bajarishi kabi mezonlarga qarab amalga oshiriladi.
9. Haftasiga 1 soatdan ortiq o‘qitiladigan o‘quv fanlari bo‘yicha:
chorak davomida joriy va oraliq nazoratlarda olingan ballar asosida choraklik baho;
choraklik baholar va bosqichli nazoratda olingan ball asosida yillik baho aniqlanadi.
Bosqichli nazorat o‘tkazilmaydigan o‘quv fanlari bo‘yicha yillik baholar choraklik baholarga qarab belgilanadi.
10. Haftasiga 0,5 va 1 soat o‘qitiladigan o‘quv fanlari bo‘yicha:
yarim yil davomida joriy va oraliq nazoratlarda olingan ballar asosida yarim yillik baho;
yarim yillik baholar va bosqichli nazoratda olingan ball asosida yillik baho aniqlanadi.
Bosqichli nazorat o‘tkazilmaydigan o‘quv fanlari bo‘yicha yillik baholar yarim yillik baholarga qarab belgilanadi.
11. Umumiy o‘rta ta’lim muassasalari bitiruvchilari uchun choraklik (yarim yillik) baholar asosida yillik baho, shuningdek yakuniy nazoratda olingan ball va yillik baho asosida yakuniy baho aniqlanadi.
Yakuniy davlat attestatsiyasi belgilanmagan o‘quv fanlari bo‘yicha yillik baho yakuniy baho hisoblanadi. Yakuniy baholar bitiruvchiga beriladigan umumiy o‘rta ta’lim to‘g‘risidagi shahodatnomaga qayd etiladi.
12. Baholash o‘quvchini sinfdan-sinfga o‘tkazish uchun asos bo‘ladi.
O‘quvchini keyingi sinfga o‘tkazish ijobiy baho olgan taqdirda amalga oshiriladi. Maktab pedagogika kengashi qarori bilan o‘quvchilar qoniqarsiz baholar bilan sinfdan-sinfga o‘tkazilishi mumkin.
13. O‘quvchi uning ota-onasi yoki ular o‘rnini bosuvchi shaxslar yillik bahodan norozi bo‘lsa, unga maktab pedagogika kengashi tomonidan tuziladigan tegishli fan komissiyasiga (ota-onalar yoki ular o‘rnini bosuvchi shaxslar ishtirokida, agar ular shuni xohlasalar) imtihon topshirish imkoni beriladi. Qayta imtihon topshirishga barcha ko‘chirish sinflarida (bitiruv sinflari bundan mustasno) faqat joriy o‘quv yilida o‘qitilgan fanlar bo‘yicha ruxsat beriladi.
14. O‘qituvchilar va o‘quvchilar o‘rtasidagi baholashga oid bahsli vaziyatlar Maktab pedagogika kengashi a’zolaridan iborat tarkibda bahsli masalalar komissiyasi tomonidan hal etiladi.
15. O‘quvchilarning o‘quv yili davomida nazorat turlari bo‘yicha olgan ballari hamda yillik (yakuniy) baholari asosida har bir o‘quv fanidan yillik reyting ko‘rsatkichi aniqlanadi:
Bunda o‘quvchining yillik (yakuniy) bahosi:
«5» bo‘lganda — 86, 90, 95 va 100 reyting ko‘rsatkich ballaridan biri;
«4» bo‘lganda — 71, 75, 80 va 85 reyting ko‘rsatkich ballaridan biri;
«3» bo‘lganda — 56, 60, 65 va 70 reyting ko‘rsatkich ballaridan biri qo‘yiladi.
Yillik reyting ko‘rsatkich ballari yuqorida qayd etilgan ballardan iborat bo‘lib, uni belgilashda boshqa raqamlardan foydalanilmaydi, minimal 55 ball bundan mustasno.
Agar o‘qituvchi o‘quvchining yillik reyting ko‘rsatkich balini 56 balldan kamligini e’tirof etsa, u holda o‘quvchining yillik reyting bali minimal 55 ball etib belgilanadi.
16. O‘quvchining yillik reyting ko‘rsatkich ballarini aniqlash usuli o‘quv fani xususiyatidan kelib chiqqan holda o‘qituvchi tomonidan belgilanadi.
17. O‘quvchilarning nazorat turlari bo‘yicha olgan ballari hamda choraklik (yarim yillik) va yillik (yakuniy) baholari, shuningdek, yillik reyting ko‘rsatkich ballari sinf jurnaliga qayd etiladi.
18. O‘quvchining choraklik (yarim yillik), yillik (yakuniy) baholari va yillik reyting ko‘rsatkich ballari uning tabelida qayd etiladi.