“Informatika va axborot texnologiyalari”

BIOS 
(Basic 
Input/Output 
System) 
— 
asosiy 
kiritish-chiqarish 
tizimi 
bo`lib, 
motherboard
(материнская плата)da alohida chip sifatida ishlaydi. Bu chipning vazifasi kompyuter va 
operatsion tizimni bir-biriga bog`lashdan iborat. Har safar kompyuter yoqilganda dastlab BIOS ishlaydi, 
kompyuter uskunalari parametrlarini tekshiradi va operatsion tizim yuklanuvchi fayliga(dasturiga) o`z ishini 
beradi(NTLDR, bootmgr). 
Kompyuter yongandagi har xil yozuvlar va tovushning chiqishi, ROM(Read Only Memory) xotirada 
yozilgan BIOSning ishi. 
BIOS quyidagi vazifalarni bajaradi: 
—
kompyuterni faollashtirish, barcha elementlarini boshlang`ich holatga keltirish; 

---

7 
—
kompyuter qurilmalarini dastlabki tekshiruvini amalga oshiradi(POST-test); 
—
kompyuter qurilma qismini dastlabki sozlash ishlarini amalga oshiradi; 
—
tizim resurslarini taqsimlaydi; 
—
PCI qurilmalarini ro`yxatdan o`tkazish va sozlash; 
—
operatsion tizimni dastlabki yuklanishini amalga oshiradi(bootmgr); 
—
qurilmalarni bir-biri bilan moslashuvini tekshiradi; 
—
elektr ta’minotini boshqarish, kompyuterni o`chirish, uxlash holatiga o`tkazish. 
BIOS’ni to`g`ri sozlash, kompyuter ishlashiga ta’sir ko`rsatadi, shuning uchun dastlab shu dasturchani 
yaxshi o`rganib olish lozim. Har xil turdagi motherboar’lar har xil BIOS turlarini ishlatishadi, shuning 
uchun bitta yagona qo`llanma qilishning iloji yo`q, lekin asosi baribir bir xil. 
Protsessorlarning turi rivojlangan sari, BIOS sozlashlari ham qiyinlashib bormoqda. Bu esa, qo`shimcha 
qiyinchiliklar tug`dirmoqda. 
BIOS dasturini asosan quyidagi firmalar ishlab chiqishadi: 
1.