2 - F.Köçərli
3 - S.Təbrizi
4 - H.Cavid
5 - S.Şirazi
A) I -5; II – 4; III – 3; IV – 2; V – 1
B) I – 3; II – 2; III – 4; IV – 1; V – 5
C) I – 2; II – 5; III – 1; IV – 4; V – 3
D) I – 1; II – 2; III – 3; IV – 4; V – 5
E) I – 4; II – 3; III – 5; IV – 1; V – 2
34. Uyğunluğu müəyyən edin:
I – Nitq mədəniyyəti
II - Üslubiyyat
1 – Tətbiqi dilçilik sahəsi olub hər hansı dilin normalarını müəyyənləşdirir.
2 – Cümlənin məqsəd və intonasiyaya görə növlərini öyrənir.
3 – Dil vahidlərindən istifadə üsüludur.
4 – Söz birləşmələrinin rolunu öyrənir.
A) I - 4, II - 3
B) I - 2, II - 1
C) I - 2, II - 4
D) I - 1, II - 3,
E) I - 2, II – 3
35. Uyğunluğu müəyyən edin:
I-Fiziki şəxslərə aid sənədlər
II-Mədəni nitqin başlıca cəhətləri
1- Fərman, nota, sərəncam
2-Düzgün nitq, kamil nitq
3-Nitqin rabitəliliyi, nitqin aydınlığı
4-Ərizə, tərcümeyi-hal
A) I - 4, II -3
B) I - 1, II – 3
C) I - 3, II – 2
D) I- 2, II- 1
E) I - 4, II – 2
36. Uyğunluğu müəyyən edin:
I- Nitq mədəniyyətinin əsasını təşkil edən komponentlər
II- Nitq mədəniyyətinin başlıca tələbləri
1- Zərurilik, təbiilik, işləklik
2- normativlik, kommunikativlik, etiklik
3- düzgünlük, aydınlıq, sadəlik
4- fonetik, leksik, orfoepik, orfoqrafik
A) I - 2, II -3
B) I - 3, II – 2
C) I - 4, II – 1
D) I- 1, II- 4
E) I - 3, II – 4
##num=5// level= 1// sumtest=79 // name= Nitq ünsiyyətinin formaları. Yazılı və şifahi nitq.
Şifahi mədəni nitqin düzgünlüyü //
1. Verilən fikirlərdən biri yanlışdır.
A) Dil ümumi, nitq isə fərdidir.
B) Dil əsas, nitq isə ondan törəmədir.
C) Dil və nitq ünsiyyət vasitəsidir.
D) Nitq dəyişkəndir, dil isə az dəyişikliyə uğrayır.
E) Mədəni nitqin müxtəlif tələbləri vardır.
2. Nitq nədir?
A) Ünsiyyət vasitəsi
B) Ünsiyyət vahidi
C) Ünsiyyət prosesi
25
D) Ünsiyyət tələbi
E) Mücərrəd işarələr sistemi
3. Qeyd olunan fikirlərdən biri səhvdir.
A) Dil bilavasitə nitq ilə funksionallaşır.
B) Nitq dildən qidalanir, nitq dili canlandirir.
C) Dil ümumi, nitq isə fərdidir.
D) Dil və nitq ünsiyyət vasitələridir.
E) Dil öz əhatəsinə görə nitqdən genişdir.
4. Nitqə aid edilən əlamətlərdən biri yanlışdır.
A) törəmədir
B) ünsiyyət prosesidir
C) dil əsasında meydana çıxır
D) dəyişməzdir
E) nitq fəaliyyətinin məhsuludur.
5. Nitq haqqında verilən fikirlərdən biri yanlışdır.
A) Nitq ictimai-tarixi təcrübəni yaşatmaq, ötürmək və mənimsəmək vasitəsi rolunu oynayır.
B) Nitq dilin təzahür formasıdır.
C) Nitq insan danışığının cəmidir.
D) Nitq ancaq ünsiyyət təşkilinin konkretləşdirilməsində özünü göstərir.
E) Nitq fərdi xarakter daşıyır.
6. Bu nitq xüsusi hazırlıq olmadan bədahətən söylənilmiş nitqdir.
A) dialoji
B) replika
C) spontan
D) məişət nitqi
E) məlumat
7. Spontan nitq nədir?
A) Bədahətən söylənilən nitq
B) Təşkil olunmuş nitq
C) Daxili nitq
D) Poliloji nitq
E) Planlaşdırılmış nitq
8. Verilmiş fikirlərdən biri yanlışdır.
A) Nitq dil ilə müqayisədə mütəhərrik və dinamikdir.
B) Nitq fərdi-psixoloji hadisədir.
C) Dil nitq ilə müqayisədə mütəhərrik və dinamikdir.
D) Nitq dilin konkret nitq təcrübəsində realizə olunmasıdır.
E) Nitq fəaliyyətdə olan dildir.
9. Danışanın nitqi sona kimi səbrlə, təmkinlə dinlənilməlidir.Başqasının nitqi aşağıdakı halda
kəsilə bilər. Biri yanlışdır.
A) Nitqi tamamlayan ifadəli hərəkət etdikdə
B) Danışan bəhs etdiyi məsələdən uzaqlaşdıqda
C) Məlum olan əşya və hadisə haqqında danışdıqda
D) Bəhs olunan məsələ ilə bağlı səhvə və dolaşıqlığa yol verdikdə
E) Hər hansı bir məsələ haqqında uzun-uzadı danışdıqda
10. Bu nitq formasının ikinci adı spontan adlanır.
A) Söhbət
B) Xüsusi hazırlıq olmadan bədahətən söylənilən nitq
C) Dialoq
D) Hesabat nitqi
E) Məişət nitqi
11. Nitq nədən törəyir ?
A) fikirdən
B) xalqdan
C) işarələr sistemindən
D) dildən
E) məntiqi təfəkkürdən
12. Nitq haqqındakı mühakimələrdən yalnız biri düzgündür.
A) Nitqin mənbəyi dildir və o, ünsiyyət prosesidir.
26
B) Nitq tarixən çox az dəyişikliyə uğrayır.
C) Nitq fərdi xarakterə malik deyil.
D) Nitq dilin mənbəyidir.
E) Nitq ünsiyyət vasitəsidir.
13. Nitq haqqındakı fikirlərdən biri yanlışdır.
A) Nitqin mənbəyi dildir.
B) Nitq fərdi xarakterə malik deyil.
C) Nitq dil ilə müqayisədə mütəhərrik və dinamikdir.
D) Nitq fəaliyyətdə olan, yəni öz funksiyasını yerinə yetirməkdə olan dildir.
E) Nitq dilin konkret nitq təcrübəsində realizə olunmasıdır.
14. Nitq fasiləsi haqqında verilən fikirlərdən biri yanlışdır.
A) Nitq fasiləsi məntiqi funksiya daşıyır.
B) Nitq fasiləsində normal tənəffüsün böyük rolu var.
C) Nitq fasiləsi yalnız danışan üçün əhəmiyyətlidir.
D) Nitq fasiləsi həm də psixoloji funksiya daşıyır.
E) Nitq fasiləsi həm əlaqələndirici, həm də birləşdirici xarakterə malikdir.
15. Nitq tənəffüsünün səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri yanlışdır.
A) Nəfəsalma nəfəsvermədən xeyli uzun çəkir.
B) Bu tənəffüs nitq prosesi ilə bağlıdır.
C) Bu tənəffüs danışanın məqsədindən aslıdır.
D) Nitq tənəffüsü nitqin məzmunundan asılıdır.
E) Nitqin məzmunundan asılı olaraq, nəfəsvermənin adi ritmi pozulur.
16. “Dil və nitq” problemi ilə dilçilik tarixində ilk dəfə kimlər maraqlanmışlar?
A) V.Ton.Humbolt
B) Stoiklər
C) F.De Sössür
D) A.Potebnya və B. De Kurtene
E) A.A. Reformatski
17. Dil mədəniyyəti prоblеmlərindən bəhs еdən dilçilik şöbəsi hаnsıdır?
A) оrfоqrаfiyа
B) оnоmаlоgiyа
C) оrtоlоgiyа
D) оrfоеpiyа
E) bеlə bir şöbə yохdur
18. Nitqdə vurğulu və vurğusuz, uzun və qısa hecaların bir-birini əvəz etməsi hadisəsi necə
adlanır?
A) nitq taktı
B) nitq axını
C) nitq ritmi
D) nitq faktı
E) nitq tipi
19. Nitq prosesində baş verən xətti ardıcıllıq necə adlanır?
A) nitq fəaliyyəti
B) nitq ritmi
C) nitq faktı
D) nitq prosesi
E) nitq axını
20. Yazılı nitqlə şifahi nitq arasındakı fərqlərdən biri yanlışdır.
A) Hər ikisində həmsöhbətlə əks əlaqə olmur.
B) Yazılı nitqdə fikir daha ardıcıl və rabitəlidir, lakin şifahi nitqdə ardıcıllıq pozula bilər.
C) Yazılı nitq şifahi nitqə nisbətən daha müfəssəldir və mürəkkəb quruluşa malikdir.
D) Yazı prosesində çox vaxt danışıqda az işlənən ifadələrdən, cürbəcür sintaktik
quruluşlardan istifadə etmək üçün şifahi nitqə nisbətən müəyyən vaxt imkanı vardır.
E) Şifahi nitq yazılı nitqə nisbətən daha sürətlidir.
21. Şifahi nitqin xüsusiyyətlərindən biri yanlışdır.
A) Şifahi nitqdə cümlələr qısa və quruluşca sadə olur.
B) Şifahi nitqin leksikasında hamıya aydın olmayan terminlərə daha çox yer verilir.
C) Şifahi nitqdə intonasiya, fasilə, vurğu və s. köməkçi vasitələrdən istifadə olunur.
D) Şifahi nitqin tempi çox sürətli olur.
27
