Innovatsiyalar vazirligi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti
Yüklə 226,5 Kb.
|
| Mavzuning dolzarbligi.
Mustaqillik yillarida respublikamizda amalga oshirilgan islohotlardan ko‘zlangan maqsad mamlakatimizni rivojlangan mamlakatlar qatoriga qo‘shilishi va xalq turmush darajasini yuqori darajaga ko‘tarishdan iborat. Ushbu maqsadga erishishni sog‘liqni saqlash tizimini rivojlantirishsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Ammo bu maqsadga erishish uchun katta mablag‘ va bu sohadagi davlat siyosati muhim o‘rinni egallaydi. Hech shubhasiz uzoq va yaqin tariximizni o‘rganib, undan xulosalar chiqara bilish biz uchun muhimdir. Zero prezidentimiz ta’birlari bilan aytganda «Har bir millat, har bir xalq o‘z nasl nasabini, kelajak avlodini asrab avaylab, uning qadrini bilsa unday millatning, unday davlatning kelajagi buyuk bo‘lishi muqarrar “Ma’lumki, yurtimiz avval chor mustamlakachiligi zulmidan, so‘ngra 34
nisbatan olib borilgan mustamlakachilik, zo‘ravonlik siyosati millat sog‘lig‘ini jar yoqasiga olib keldi. Xususan, boylik ketidan quvish, har qanday yo‘qotishlarga qaramasdan unga ega bo‘lish harakati bu tuzumlarning o‘ziga xos jihati bo‘lib xisoblanadi. Yurtimizning tabiiy iqlimini necha asrlar davomida barqaror va mo‘tadilligini saqlab turuvchi Orol dengiziga nisbatan olib borilgan kaltabin siyosat oxir oqibatda mana shunday noyob tabiat ne’matining taqdirini fojiali tarzda yakun topishiga olib keldi. Ikki azim daryo, Amudaryo va Sirdaryo havzalarida yangi yerlarni o‘zlashtirish sohasida keng miqyosdagi tadbirlar uchun daryo suvini qo‘shimcha ravishda tortib olish talab qilinardi. Shuning natijasi o‘laroq, O‘zbekistonning ba’zi hududlarida paxtachilik bilan bir qatorda sholichilik ham rivojlandi. Biroq yerlarni o‘zlashtirish ilmiy asosda amalga oshirilmasdan, dehqonchilikni rivojlantirish ekstensiv usulda olib borilganligi sababli, suv resurslarining haddan ortiq darajada, asossiz ravishda isrof qilinishiga olib keldi. Orolga esa keraklicha suv yetib bormadi, bu esa dengizning qurib borishiga va qurigan joylardan yirik miqdordagi tuzlarning atrofga shamol va bo‘ronlar orqali tarqalishiga sabab bo‘ldi. Natijada hududlardagi yerlarning dehqonchilik uchun yaroqsiz holatga kelish jarayoni kuchayib, aholining turli xil kasallikka chalinishini osonlashtiradigan omillarni yuzaga kelishiga zamin hozirlab bordi. Orolbo‘yidagi epidemiologik va sanitariya gigiyena sharoiti ham keskinlashib, kasallik va insonlar o‘limning ortishiga olib keldi. 1991 yilga kelib mamlakatimizda kasalxona muassalari soni 1370 tani tashkil etdi. Mustabid sovet tuzumi davrida sog‘liqni saqlash tizimi kengaygan bo‘lsa-da lekin yerga turli xil kuchli kimyoviy moddalarning solinishi, paxta yakkahokimligi va boshqa ijtimoiy oqibatlar natijasida aholi orasida turli xil kasalliklar ko‘payib ketgan edi. Mamlakatimizda har yili millionlab kishilar xastaligi tufayli tibbiy massasalarga murojaat etib, ularning ma’lum qismi yuqumli kasalliklarga chalingan insonlar hisoblangan. Eng yomon jihati shundaki, yuqumli kasalliklarga chalingan bemorlarning aksariyat qismini go‘daklar tashkil etar edi. 35
Odamlarning o‘rtacha umri dunyoning rivojlangan mamlakatlariga nisbatan ancha orqada qolmoqda edi. Sovet mustabid tuzumi davrida olib borilgan siyosat shunga olib keldiki, nafaqat iqtisodiy hayotdagi turg‘unlik, balki ijtimoiy ma’naviy sohadagi tanzzul ham yaqqol ko‘zga tashlandi. Iqtisodiy turg‘unlik, ittifoq iqtisodiyotining rivojlangan mamlaktlar darajasidan ortda qolganligi va shu asosda davlat byudjetining taqchilligi kuchaygan bir sharoitda sog‘liqni saqlash tizimini moliyalashtirish ikkinchi darajali masalaga aylandi. Ayniqsa, buni uning chekka mustamlaka o‘lkasi bo‘lmish O‘zbekiston misolida ham ko‘rishimiz mumkin. Yüklə 226,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|