Innovatsiyalar vazirligi toshkent moliya instituti andijon fakuliteti
Yüklə 402,99 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 2.
Xo’jalik sub’ektlari faoliyatida tovar-moddiy zaxiralarning tutgan o’rni va ularni turkumlash Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida xo’jalik yurituvchi sub’ektlarda tovar-moddiy zaxiralari moliyaviy resurslarning katta qo’yilmalarini talab qiladigan ob’ektlar sirasiga kiradi va shu sababli xo’jalik yurituvchi sub’ektning ishlab chiqarish siyosatini belgilaydigan asosiy omillardan biri hisoblanadi. Biroq ko’pgina xo’jalik yurituvchi sub’ektlar unga etarlicha e’tibor ajratmaydi va doimo o’zlarining kelgusidagi naqd zaxiralarga bo’lgan ehtiyojlarini to’g’ri baholamaydilar. Buning natijasida ular odatda zaxiralarga o’zlari taxmin qilganlaridan ko’p kapital qo’yishga majbur bo’ladilar. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida barcha turdagi zaxiralarga (xom ashyodan tayyor mahsulotgacha) sarflanadigan kapital qo’yilmalarning optimal darajasini aniqlash va saqlab turish maqsadida ayrim korxonalar tovar-moddiy zaxiralarning optimal darajasini belgilab olishadi. Ushbu ko’rsatkich belgilanganda, uning doimo saqlanib turilishini ta’minlash talab etiladi, chunki bu ishlab chiqarish ehtiyojlari va iste’molchi talabini qondirishda juda zarur hisoblanadi. Boshqa tomondan, zaxiralarning haddan tashqari hajmini saqlab 11 turishdan qochish lozim, chunki zaxiralarga boshqa maqsadlarda ishlatib qo’shimcha daromad olishi mumkin bo’lgan mablag’lar sarflanishi mumkin. Tovar-moddiy zaxiralari, asosiy vositalardan farqli ravishda, bir ishlab chiqarish jarayonida qatnashib, o’z qiymatini ishlab chiqarilgan mahsulot qiymatiga shu davrning o’zida to’la o’tkazadi. Materiallar bilan birgalikda, xomashyo, asosiy va yordamchi materiallar, yoqilg’i, extiyot qismlar korxona aylanma aktivlarini tashkil qiladi. Materiallarning xar bir turi bo’yicha normativlarni korxonaning o’zi mustaqil belgilaydi. Har bir korxonada mahsulot ishlab chiqarish jarayonining to’xtovsiz davom etib turishida belgilangan normativlarga rioya qilish maqsadga muvofiq hisoblanadi . 1 Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida xo’jalik sub’ektlari ixtiyorida etarli miqdordagi mablag’larning bo’lishi ularning o’z faoliyatini amalga oshirishning muhim shartlaridan biridir. Korxona mablag’lari turli va joylanishiga ko’ra ishlab chiqarish doirasidagi, sanoatga tegishli bo’lmagan ishlab chiqarish va xo’jalik mablag’lariga bo’linadi. Ishlab chiqarish doirasidagi mablag’lar bajaradigan vazifasiga qarab mehnat vositalari va mehnat buyumlariga bo’linadi. Mehnat buyumlariga mahsulot tayyorlashda foydalaniladigan ishlab chiqarish zaxiralari kiradi. Ishlab chiqarish zaxiralari – xo’jalik yurituvchi sub’ektda keyinchalik qayta ishlashga yo’naltirilgan sotib olingan yoki mustaqil ravishda tayyorlangan buyumlardir. 2 Xom ashyo - xo’jalik yurituvchi sub’ektning mulki hisoblangan va keyinchalik qayta ishlash uchun mo’ljallangan sotib olingan yoki boshqacha usul bilan olingan tovarlardir. 1 Karimov A.A. va boshqalar. Buxgalteriya hisobi. . T.: Sharq, 2004. 235-b 2 Ortiqov A. va boshqalar. O’zbekiston Respublikasi buxgalteriya hisobining milliy standartlariga sharhlar to’plami. T.: Norma. 2010. 54-b. 4 Muallif tomonidan ishlab chiqildi 12 Korxonalar o’z ishlab chiqarish faoliyatlarini amalga oshirishi uchun ma’lum mikdorda ishlab chiqarish zaxiralariga ega bo’lishi kerak. Ishlab chiqarish zaxiralari xo’jalik yurituvchi sub’ektning ishlab chiqarish faoliyatini amalga oshirishni ta’minlaydi. Yüklə 402,99 Kb. Dostları ilə paylaş:
|