İQTİsadiyyata giRİŞ

Mövzu № 10. Bazar iqtisadiyyatında ev təsərrüfatı.

Ev təsərrüfatı və ailənin iqtisadi aspektləri. Cəmiyyətdə ailə və ev təsərrüfatlarının əhəmiyyətinə baxışların təkamülü. Ev təsərrüfatılarının neoklassik və institusional modelləri. Ev təsərrüfatının anlayışı və bazar iqtisadiyyatında onun rolu. Ev təsərrüfatlarının tipologiyası. Ev təsərrülatının funksiyalar sistemi: sosial və iqtisadi funksiyaları. Ev təsərrüfatı maliyyəsi. Ev təsərrüfatı maliyyəsinin funksiyaları. İstehlak, yığım, bölüşdürücü, həvəsləndirici, təkrar istehsal.

Ev təsərrüfatlarının gəlirləri və xərcləri. Əhalinin pul gəlirləri. Ailənin bazar münasibətlərində iqtisadi rolu. Ailənin sosial-iqtisadi statusu. Məcmu gəlirlər. Nominal və real gəlirlər. Ev təsərrüfatlarının xərclərinin təsnifatı. Əhalinin pul gəlirləri. İstehlak səbəti anlayışı. Yaşayış minimumu. Ərzaq mallarının minimum toplusu. Fərdi və ailəvi istifadə olunan qeyri – ərzaq mallarının minimum toplusu. (geyim, ayaqqabı və dəftərxana ləvazimatları, təsərrüfat, mədəni – məişət, sanitariya əşyaları, dərmanlar və s.). Xidmətlərin minimum toplusu ( mənzil – kommunal, nəqliyyat, rabitə, məişət, təhsil, mədəni – maarif, müalicə – istirahət xidmətləri və s.).

Mövzu № 11. Dövlət və iqtisadiyyat. Dövlət maliyyəsi

Dövlət bazar iqtisadiyyatının subyekti kimi. Bazarın uğursuzluğu və iqtisadiyyata dövlət müdaxiləsinin obyektiv zəruriyyəti. Bazar iqtisadiyyatında dövlətin məqsədləri, funksiyaları və fəaliyyət sahəsi. Dövlətin əsas qolları. Qanunvericilik orqanları. İcra orqanları. Məhkəmə sistemi. İqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi istiqamətləri. Regional siyasət. Sosial siyasət. Xarici iqtisadi siyasət. İnstitusional siyasət.

Dövlət müdaxiləsinin minimal və maksimal hədləri. Dövlət tənzimlənməsinin forma və metodları: birbaşa və dolayı, iqtisadi və inzibati - hüquqi, qısa müddətli və uzun müddətli. Dövlət tənzimlənməsinin növləri: vergi-büdcə, pul-kredit. Dövlət sahibkarlığı. İqtisadiyyatda dövlət bölməsi. Dövlət maliyyəsi. Dövlət büdcəsi. Büdcə prinsipləri. Büdcənin funksiyaları. Dövlət borcu. Vergilər - dövlət büdcəsinin əsas gəlir mənbəyidir. Vergiqoymanın tarixi təkamülü. Vergilərin iqtisadi mahiyyəti. Vergiqoyma sistemi. Vergilərin növləri. Vergiqoyma mexanizmi