Iqtisodiy sikllar mohiyati, tushunchasi va turlari Reja



Yüklə 56,61 Kb.
səhifə6/6
tarix22.03.2024
ölçüsü56,61 Kb.
#181667
1   2   3   4   5   6
Iqtisodiy sikllar mohiyati, tushunchasi va turlari

Velosipedlar

To'lqinlar

Yillar

I

1. Yuqoriga to'lqin

1780-yillarning oxiri - 1790-yillarning boshi - 1810-1817 yillar

2. Pastga to'lqin

1810-1817 yildan 1844-1851 yilgacha

II

1. Yuqoriga to'lqin

1844-1851 yildan 1870-1875 yilgacha

2. Pastga to'lqin

1870-1875 yildan 1890-1896 yilgacha

III

1. Yuqoriga to'lqin

1890-1896 yildan 1914-1920 yilgacha

2. Ehtimoliy pasayish to'lqini (Kondratievning bashorati amalga oshdi)

1914-1920 yillarda

Katta tsikllarning takrorlanishi yoki uzun to'lqinlar, N.D. Kondratiyev buni uzoq muddatli ishlab chiqarish fondlariga qo'yilgan asosiy kapitalni yangilashning o'ziga xos xususiyatlari bilan bog'ladi: binolar, inshootlar, kommunikatsiyalar. Ushbu mablag'larning o'zgarishi va kengayishi silliq emas, balki silkinish bilan sodir bo'ladi va shu bilan bozor kon'yunkturasida katta o'zgarishlarga olib keladi. Kondratiyevning kapitalistik iqtisodiyotni 140 yil davomida o‘rganishi natijasida eng muhim xulosalar quyidagilar edi:
- yuqoriga ko'tarilgan fazaning kelib chiqishida, ya'ni. boshida kapitalistik jamiyatning butun hayotida chuqur o'zgarishlar ro'y beradi. Ushbu o'zgarishlardan oldin muhim ilmiy va texnologik ixtirolar mavjud. Birinchi tsiklning yuqori bosqichining boshida to'qimachilik sanoati va temir ishlab chiqarish jadal rivojlanib, jamiyatning iqtisodiy va ijtimoiy sharoitlarini o'zgartirdi; ikkinchi tsiklning yuqori bosqichining boshida - temir yo'llar qurildi, AQShda yangi hududlar o'zlashtirildi, qishloq xo'jaligida o'zgarishlar amalga oshirildi; III tsiklning yuqori bosqichining boshida - elektr, radio va telefon aloqasi keng tarqaldi, avtomobil sanoatini yaratish bilan bog'liq yangi yuksalish istiqbollari paydo bo'ldi;
- sikllarning yuqoriga ko'tarilgan fazalari pastga qarab ko'ra ijtimoiy qo'zg'olonlarga (inqiloblar, urushlar) boyroqdir;
- pasayish bosqichlari qishloq xo'jaligiga ayniqsa tushkunlikka tushadi.
Shunday qilib, N.D. Kondratiev butun kapitalistik iqtisodiyotning davriy tebranishlarining uzoq muddatli mexanizmi mavjudligini asoslaydigan g'oyani ilgari surdi: uning texnologik bazasini tubdan, inqilobiy yangilash, ma'lum bir davriylik bilan sodir bo'ladi.



Xulosa
Ishbilarmonlik tsikli (biznes tsikli, biznes tsikli) - real YaIM bilan ifodalangan tadbirkorlik faolligi darajasining davriy o'zgarishi.
Ushbu tendentsiya real YaIM dinamikasini uning potentsial darajasida aks ettiradi.
Ishbilarmonlik faoliyatidagi qisqa muddatli tebranishlarning burilish nuqtalari "cho'qqi" va "pastki" dir. Grafik jihatdan, ikkita qo'shni "tepalik" yoki "pastki" nuqtalar orasidagi masofa tsiklning davomiyligini ko'rsatadi.
Biznes tsikli ikki bosqichdan iborat: retsessiya va tiklanish.
Protsiklik , kontrtsiklik va asiklik o'zgaruvchilar tsiklning turli bosqichlarida boshqacha harakat qiladigan iqtisodiy sharoitlarning ko'rsatkichlari. Protsiklik o'zgaruvchilar kengayish bosqichida ortadi va YaIMning pasayish bosqichida kamayadi; kontrtsiklik o'zgaruvchilar turg'unlik davrida o'sishni va kengayish paytida pasayishni ko'rsatadi; asiklik o'zgaruvchilar YaIM dinamikasi va ishbilarmonlik faolligidagi tebranishlar bilan bog'liq emas.
Eng mashhurlari orasida pul aylanishi nazariyalari, innovatsiyalar nazariyasi, multiplikator-tezlashtiruvchi nazariya, siyosiy biznes tsikli nazariyasi, real biznes tsikli nazariyasi kiradi.
Tsikllik tebranishlarning xarakterini belgilovchi omillarga ko‘ra sikl nazariyalarini endogen (ichki) va ekzogen (tashqi) turlarga bo‘lish mumkin.
Davomiyligi bo'yicha tsikllar qisqa muddatli, o'rta muddatli va uzoq muddatli bo'linadi, ular mos ravishda ularni o'rganishga eng katta hissa qo'shgan olimlar nomi bilan atalgan - Kitchin tsikllari, Juglar tsikllari va Kondratiev bozorining katta tsikllari.

Mustaqil ish



Mavzu: Iqtisodiy sikllar mohiyati, tushunchasi va turlari


Bajardi: IQ 118-21S guruh o‘quvchisi Rajabova L.
Tekshirdi: O‘razaliyev J.
Yüklə 56,61 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə